مدیریت فناوری اطلاعات چیست؟

در این مقاله به بررسی موضوع مدیریت فناوری اطلاعات پرداخته ایم. ابتدای امر ضمن ارائه تعریفی از مدیریت فناوری اطلاعات، ملزومات مورد نظر آن را تشریح نموده ایم. در ادامه نیز برای فهم بهتر مطالب به ذکر برخی مثال ها در زمینه موضوع مدیریت فناوری اطلاعات پرداخته ایم. سپس دلایل اهمیت مدیریت فناوری اطلاعات و ویژگی های کلیدی آن را شرح داده ایم. در نهایت نیز وظائف مدیر فناوری اطلاعات را توضیح داده ایم. می توان گفت با مطالعه این مقاله به فهم مناسبی در زمینه موضوع مدیریت فناوری اطلاعات دست خواهید یافت. در آخر می توانید دیدگاه ها و نظرات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.

مقدمه ای بر مدیریت فناوری اطلاعات

بسیاری از اطلاعاتی که شرکت‌ها مدیریت می‌کنند، مبتنی بر فناوری هستند. برای مثال، هک یک ترابایت اطلاعات می‌تواند ریسک‌های بالایی را به همراه داشته باشد. یک سیستم ابری از کارافتاده می‌تواند به ضررهای مالی قابل توجهی منجر شود. به همین دلیل است که عملکرد سیستم‌های اطلاعاتی، طبق یک نظرسنجی توسط شرکت دلویته (Deloitte)، به عنوان یک ریسک داخلی برتر برای شرکت‌ها در سراسر جهان در نظر گرفته می‌شود. عملکرد مؤثر بخش‌های مدیریت فناوری اطلاعات تعیین خواهد کرد که آیا یک کسب و کار در دنیای اختلال دیجیتال زنده می‌ماند یا خیر. هر کاری که مدیریت فناوری اطلاعات انجام می‌دهد، صرف نظر از اندازه کسب و کار، همیشه بر آن تأثیر خواهد داشت. مدیریت فناوری اطلاعات (ITM) رشته‌ای است که به برنامه‌ریزی، سازماندهی، اجرا و کنترل منابع فناوری اطلاعات در یک سازمان می‌پردازد. هدف اصلی ITM، همسو کردن فناوری اطلاعات با اهداف کسب و کار و ایجاد ارزش از طریق استفاده مؤثر از فناوری است.
در دنیای امروز، فناوری اطلاعات به بخش جدایی‌ناپذیر از کسب و کارها تبدیل شده است. سازمان‌ها برای انجام عملیات خود، ارائه خدمات به مشتریان و کسب مزیت رقابتی به فناوری اطلاعات وابسته هستند. ITM نقش مهمی در موفقیت سازمان‌ها ایفا می‌کند، زیرا به آن‌ها کمک می‌کند تا به بهبود کارایی و بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها، افزایش رضایت مشتری و کسب مزیت رقابتی دست یابد.  ITM شامل وظایف مختلفی است که از جمله آن‌ها می‌توان به مواردی همچون؛ برنامه‌ریزی، سازماندهی، اجرا و کنترل اشاره کرد. در واقع می توان گفت  مدیریت فناوری اطلاعات نقش حیاتی در موفقیت سازمان‌ها در دنیای امروز ایفا می‌کند. سازمان‌هایی که به ITM توجه کافی داشته باشند، می‌توانند از مزایای بسیاری بهره‌مند شوند.

مدیریت فناوری اطلاعات چیست؟

مدیریت فناوری اطلاعات به نظارت و مدیریت سیستم‌های فناوری اطلاعات یک سازمان، اعم از سخت‌افزار، نرم‌افزار و شبکه‌ها، اشاره دارد. مدیریت فناوری اطلاعات بر چگونگی عملکرد کارآمد سیستم‌های اطلاعاتی تمرکز دارد. به همان اندازه مهم، در مورد کمک به افراد برای عملکرد بهتر است. تعداد فزاینده‌ای از سازمان‌ها، فناوری اطلاعات را در مرکز استراتژی‌های خود قرار می‌دهند. در دنیای دیجیتال، بخش‌های فناوری اطلاعات وظایف بیشتری نسبت به گذشته دارند و به اهرمی برای بازآفرینی تبدیل می‌شوند. مدیریت فناوری اطلاعات به عنوان مسئولیت تجزیه و تحلیل و نظارت بر سیستم‌های فناوری یک شرکت تعریف می‌شود. متخصصان درگیر در مدیریت فناوری اطلاعات بر کارآمد کردن سیستم‌های اطلاعاتی تمرکز دارند. اما، برخلاف ۲۰ سال پیش، زمانی که بخش‌های فناوری اطلاعات صرفاً مسئول اجرای زیرساخت‌های دیجیتال شرکت بودند، اکنون فناوری اطلاعات در مرکز صحنه قرار دارد و کل عملیات تجاری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. شرکت‌ها نمی‌توانند بدون مدیریت صحیح فناوری اطلاعات فعالیت کنند. امروزه، پردازش داده‌ها و اتصال همیشگی، قابلیت‌ها و کارایی‌های غیرقابل برگشتی را امکان‌پذیر کرده است. جدا کردن فناوری از عملیات روزانه اکثر شرکت‌ها امروزه ممکن نیست. پنج مؤلفه اصلی زیر از زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، همه سیستم‌های اطلاعاتی را در سراسر کسب و کار پشتیبانی می‌کنند:

• سخت افزار کامپیوتر
• نرم افزار کامپیوتر
• فناوری مدیریت داده
• مخابرات
• منابع انسانی

در ادامه به توضیح بیشتر این موارد خواهیم پرداخت.

بیشتر بخوانید: برنامه استراتژیک فناوری اطلاعات (IT)

ملزومات مدیریت فناوری اطلاعات

یک محیط فناوری اطلاعات شامل مجموعه‌ای از اجزای سخت‌افزاری، شبکه و نرم‌افزاری از جمله رایانه‌ها، سرورها، روترها، برنامه‌ها، خدمات خرد و فناوری‌های تلفن همراه است. یک زیرساخت فناوری اطلاعات می‌تواند در محل، در ابر یا روی یک پلتفرم ترکیبی که هر دو را ادغام می‌کند، باشد. مدیران فناوری اطلاعات، سیستم‌های فناوری اطلاعات را برای اطمینان از دسترسی دائمی و عملکرد مطمئن آنها نظارت و مدیریت می‌کنند. مسئولیت‌ها و وظایف مدیریت فناوری اطلاعات شامل موارد زیر است:

• تعیین الزامات تجاری برای سیستم‌های فناوری اطلاعات
  
• مدیریت بودجه‌ها و هزینه‌های فناوری اطلاعات
  
• نظارت بر ایمنی و انطباق
  
• کنترل امنیت سیستم و شبکه
  
• پیاده‌سازی نرم‌افزار، سخت‌افزار و سیستم‌های داده جدید
  
• ارائه پشتیبانی فنی یا میز کمک
  

بخش‌های فناوری اطلاعات معمولاً توسط مدیران ارشد اطلاعات (CIO) اداره می‌شوند. آنها استراتژی‌ها و اهداف فناوری اطلاعات را برای کسب و کار تعیین می‌کنند و از اجرای آنها اطمینان حاصل می‌کنند. بسیاری از مدیران ارشد اطلاعات معتقدند که نقش آنها در دو تا سه سال آینده تکامل خواهد یافت. آنها انتظار دارند که از تعمیر و نگهداری و مدیریت به فعالیت‌های استراتژیک و با ارزش‌تر تغییر کنند. یک مسئولیت کلیدی، “پیاده‌سازی تغییر دیجیتال معنادار از طریق ایجاد ابزارها، راه‌حل‌ها و مدل‌های کسب‌وکار جدید” است.

دستیابی به آمادگی برای هوش مصنوعی با ابر ترکیبی
این برنامه آموزشی که توسط برترین رهبران فکری آی بی ام (IBM) هدایت می‌شود، به گونه‌ای طراحی شده است که به رهبران کسب‌وکار کمک کند تا دانش لازم برای اولویت‌بندی سرمایه‌گذاری‌های هوش مصنوعی که می‌تواند رشد را تسریع کند، به دست آورند.

بیشتر بخوانید: مشاوره فناوری اطلاعات (IT)

در این بخش نیز چند نمونه از شرکت‌ها که از مدیریت فناوری اطلاعات (ITM) به طور موثر استفاده کرده‌اند آورده شده است:

• آمازون (Amazon):

آمازون یک شرکت تجارت الکترونیک و رایانش ابری است که از ITM برای مدیریت زیرساخت‌های عظیم خود، ارائه خدمات به مشتریان و نوآوری در محصولات و خدمات خود استفاده می‌کند.

• گوگل (Google):

گوگل یک شرکت فناوری است که از ITM برای مدیریت داده‌های خود، ارائه خدمات جستجو و تبلیغات و توسعه محصولات جدید مانند خودروهای خودران استفاده می‌کند.

• مایکروسافت (Microsoft):

مایکروسافت یک شرکت نرم‌افزاری است که از ITM برای توسعه و ارائه محصولات نرم‌افزاری خود، مدیریت زیرساخت‌های ابری و ارائه خدمات به مشتریان استفاده می‌کند.

• اپل (Apple):

اپل یک شرکت فناوری است که از ITM برای توسعه و ارائه محصولات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری خود، مدیریت زنجیره تأمین و ارائه خدمات به مشتریان استفاده می‌کند.

چرا مدیریت فناوری اطلاعات مهم است؟

فناوری اطلاعات تقریباً تمام فعالیت‌های سازمانی را پشتیبانی می‌کند. خودکارسازی، پردازش داده‌ها و اتصال همیشگی، دریچه‌ای را به قابلیت‌ها و کارایی‌هایی که قبلاً تصور نمی‌شد، باز کرده است. شاید جداسازی فناوری از عملیات روزانه کسب‌وکار غیرممکن باشد. در عین حال، یک سازمان زمانی آسیب‌پذیر است که سیستم‌ها عملکرد ضعیفی داشته باشند یا از کار بیفتند. از کار افتادن شبکه، از دست رفتن داده‌ها یا بدافزار می‌تواند به شدت بر عملیات روزانه تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، میانگین هزینه نقض داده در ایالات متحده، ۳.۸۶ میلیون دلار آمریکا است.
شیوه‌های مدیریت فناوری اطلاعات تضمین می‌کند که فناوری‌های اطلاعات ایمن، بسیار در دسترس و در اوج عملکرد خود هستند. مدیران ارشد اطلاعات (CIO) نیز نقش پیشرویی در پذیرش سیستم‌های جدید برای بهبود عملیات ایفا می‌کنند. یکی از مدیران فناوری اطلاعات پیشنهاد می‌کند: “فناوری‌های نوظهور، مانند یادگیری ماشین، تجزیه و تحلیل، چت‌بات‌ها و بلاک چین، می‌توانند نحوه ارائه خدمات ما را به طور کامل متحول نمایند.” مجله CIO می‌گوید: “فناوری اطلاعات در آستانه تغییر بی‌سابقه‌ای قرار دارد. هر شرکتی، که اکنون در تجارت فناوری است، نشانه‌هایی از تغییرات بزرگ‌تر آینده را تجربه می‌کند: خودکارسازی، بودجه‌های فناوری غیرمتمرکز، پذیرش سریع خدمات مبتنی بر ابر، و اخیراً، هوش مصنوعی به عنوان یک ضرورت تجاری.”
مدیران ارشد اطلاعات ممکن است نیاز به انجام کاری بیش از سرمایه‌گذاری در آخرین سرویس یا سیستم داشته باشند. تحول دیجیتال نیازمند نوآوری و توانمندسازی استراتژیک است. یکی از مدیران فناوری اطلاعات خاطرنشان می‌کند: “برای ما، نقش مدیر ارشد اطلاعات دیگر مدیر فناوری پشت صحنه قدیمی نیست. هیچ گفتگوی اتاق هیئتی بدون حضور مدیر ارشد اطلاعات انجام نمی‌شود.” یکی دیگر از آنها خاطرنشان می‌کند: “من فکر می‌کنم مدیران ارشد اطلاعات باید از نظر کسب و کاری زیرک‌تر شوند. ما باید در کسب‌وکار ادغام و نهادینه شویم، بنابراین می‌دانیم چگونه از فناوری برای حل چالش‌های کسب و کاری و ایجاد چشم‌انداز آینده از دیدگاه صنعت استفاده کنیم.” سازمان‌ها باید اطمینان حاصل نمایند که اقدامات مدیریت فناوری اطلاعات آنها تضمین می‌کند که فناوری‌های اطلاعات ایمن هستند و در اوج خود عمل می‌کنند. با نفوذ فناوری دیجیتال به هر بخش از یک کسب و کار و تبدیل شدن به یک اولویت شرکتی، اطلاعات در برابر هک آسیب‌پذیر می‌شود. اگر یک سیستم فناوری اطلاعات دچار نقض داده شود، می‌تواند به طور متوسط ​​۳.۹۲ میلیون دلار برای یک شرکت هزینه داشته باشد.

بیشتر بخوانید: مدیریت استراتژیک چیست؟ فرایند برنامه ریزی در مدیریت استراتژیک چگونه است؟

ویژگی‌های کلیدی مدیریت مؤثر فناوری اطلاعات

نظارت بر پروژه‌ها و عملیات فناوری اطلاعات فعلی همیشه بخشی از وظایف مدیریت فناوری اطلاعات خواهد بود. اما مدیران ارشد اطلاعات امروزی باید از فناوری به روش‌های جدید و نوآورانه استفاده نمایند تا به کسب‌وکار کمک کنند با تغییر سریع همگام باشد. نرم‌افزارها و ابزارهای مدیریت فناوری اطلاعات می‌توانند در این امر یاری رسان باشند. داده‌ها و تجزیه و تحلیل، و همچنین ابر، از جمله زمینه‌هایی هستند که مدیران ارشد اطلاعات دنبال کرده‌اند. در عین حال، آنها به هوش مصنوعی، اینترنت اشیا (IoT) و موارد دیگر نگاه می‌کنند تا برای آینده آماده شوند.

• تجزیه و تحلیل
  

یک راه‌حل تحلیلی می‌تواند ترابایت‌ها داده عملیاتی را به سرعت استخراج نماید تا علت اصلی تأثیرات سرویس را پیدا کند. این به شناسایی گلوگاه‌های بالقوه، پیش‌بینی قطعی‌ها و افزایش کارایی بیشتر یاری می رساند. سازمان‌ها بینش‌هایی در مورد مسائل داده یا پردازش، روندهای منفی فناوری اطلاعات و ناهنجاری‌ها به دست می‌آورند که گام برداشتن برای جلوگیری از هرج و مرج سیستم را آسان‌تر می‌کند. فراتر از دیدگاه‌های داخلی، تجزیه و تحلیل بینش‌هایی را برای کمک به شرکت‌ها در درک بهتر مشتریان خود فراهم می‌کند، که به نوبه خود می‌تواند استراتژی کسب‌وکار را هدایت نماید.

• رایانش ابری
  

خدمات ابری مقیاس‌پذیری، امنیت داده، خدمات بازیابی داده و موارد دیگر را ارائه می‌دهند. استفاده از ابر می‌تواند کارایی را بهبود بخشد و هزینه‌های زیرساخت را کاهش دهد. این می‌تواند برای همه جنبه‌های کسب‌وکار، از عملیات گرفته تا امور مالی، مفید باشد و به سازمان کمک کند تا برای راه‌حل‌های تحول‌آفرین مبتنی بر ابر در آینده آماده شود. بسیاری از شرکت‌ها برنامه‌های اصلی کسب‌وکار خود را روی رایانه‌های مرکزی میزبانی می نمایند که میلیون‌ها تراکنش را هر روز پردازش می‌کنند. فعال‌سازی ابر به بخش‌های فناوری اطلاعات کمک می‌کند تا سیستم‌های رایانه مرکزی خود را مدرن نمایند، در حالی که مدیران ارشد اطلاعات را آزاد می‌کند تا روی اولویت‌های دیگر تمرکز نمایند. سازمان‌ها از سطوح بالاتری از بهره‌وری و عملکرد با سربار کمتر بهره می‌برند.

• هوش مصنوعی و محاسبات شناختی
  

سیستم‌های هوش مصنوعی داده‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کنند، یاد می‌گیرند و مشکلات را پیش‌بینی می نمایند تا به مدیران فناوری اطلاعات کمک کنند کیفیت خدمات بهتری ارائه دهند. به همین ترتیب، چت‌بات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند به عنوان عوامل مجازی عمل نمایند و با کاربران صحبت کنند تا مشکلات فنی را حل نمایند. مشتریان همچنین می‌توانند از آنها برای کسب اطلاعات در مورد محصولات و خدمات استفاده کنند. در آینده، محاسبات شناختی ممکن است برای کمک به شرکت‌ها در مدیریت فناوری اطلاعات و تسریع نوآوری حیاتی شود.

• اینترنت اشیا (IoT)
  

پلتفرم‌های اینترنت اشیا داده‌ها را از دستگاه‌ها و حسگرها جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل می نمایند و به حل فعالانه مشکلات و بهبود بهره‌وری کمک می‌کنند. مدیران فناوری اطلاعات می‌توانند به سرعت بینش‌هایی در مورد آنچه سازمان به درستی انجام می‌دهد و آنچه می‌تواند بهتر انجام دهد به دست آورند. یادگیری شناختی بیشتر کسب‌وکار را قادر می‌سازد تا ارزش اینترنت اشیا را باز کند. برای مثال، ممکن است جریان‌های داده متعدد را برای شناسایی الگوها و ارائه زمینه بیشتری نسبت به آنچه در غیر این صورت در دسترس بود، ترکیب نماید. حسگرهای هوشمند نیز این پتانسیل را دارند که خودشان را تشخیص دهند و بدون نیاز به دخالت انسان با محیط خود سازگار شوند.

مزایای مدیریت فناوری اطلاعات:

مدیریت فناوری اطلاعات (ITM) فرآیند برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل منابع فناوری اطلاعات برای دستیابی به اهداف سازمانی است. این شامل انتخاب، استقرار، نگهداری و استفاده از نرم افزار، سخت افزار، داده ها و شبکه های کامپیوتری است. در این بخش نیز مزایای مدیریت فناوری اطلاعات را بررسی خواهیم کرد:

• بهبود کارایی و بهره وری: ITM می تواند به خودکارسازی وظایف، ساده سازی فرآیندها و بهبود ارتباطات کمک کند که منجر به افزایش کارایی و بهره وری در سازمان می شود.
• کاهش هزینه ها: با بهینه سازی استفاده از منابع فناوری اطلاعات و جلوگیری از دوباره کاری، ITM می تواند به کاهش هزینه های سازمان کمک کند.
• افزایش امنیت: ITM می تواند به محافظت از داده ها و سیستم های سازمان در برابر تهدیدات سایبری و سایر خطرات کمک کند.
• بهبود تصمیم گیری: با ارائه اطلاعات دقیق و به موقع، ITM می تواند به مدیران در تصمیم گیری های بهتر و آگاهانه تر کمک کند.
• افزایش رضایت مشتری: با ارائه خدمات بهتر و سریعتر، ITM می تواند به افزایش رضایت مشتریان کمک کند.
• ایجاد مزیت رقابتی: با استفاده از فناوری اطلاعات به طور موثر، سازمان می تواند مزیت رقابتی در بازار کسب کند.
• انطباق با قوانین و مقررات: ITM می تواند به سازمان در انطباق با قوانین و مقررات مربوط به فناوری اطلاعات کمک کند.

مدیر فناوری اطلاعات چه کار می‌کند؟

متخصصانی که نقش اصلی را در پذیرش سیستم‌ها برای بهبود عملیات کسب و کاری بر عهده دارند، شامل مدیران فناوری اطلاعات، مدیران ارشد فناوری و مدیران IT هستند. مدیران فناوری اطلاعات مسئول نظارت بر هر گروه عملیاتی هستند و اطمینان حاصل می‌کنند که پروژه‌ها به درستی و به موقع مدیریت می‌شوند. هنگامی که یک مدیر فناوری اطلاعات یا یک مدیر ارشد فناوری (CTO) یک پروژه اجرایی را اعلام می‌کند، مدیران فناوری اطلاعات باید مسئولیت‌ها را به کارکنان واگذار نمایند، جدول زمانی تعیین کنند و اطمینان حاصل نمایند که بودجه‌ها انتظارات هدف را منعکس می‌کنند. در یک زمینه وسیع، مدیران و مدیران ارشد فناوری (CTO) نحوه دستیابی به یک چشم‌انداز را بیان می نمایند و مدیران فناوری اطلاعات باید نحوه مدیریت نقشه راه رهبر، آنچه قابل دستیابی است و نحوه استفاده بهینه از منابع را مشخص کنند. طبق گفته اداره آمار کار (BLS)، مدیران سیستم‌های کامپیوتری و اطلاعاتی، که نوعی از مدیران فناوری اطلاعات هستند، معمولاً دارای مدرک لیسانس در یک رشته مرتبط با علوم کامپیوتر یا اطلاعات هستند. طبق BLS، آنها همچنین ممکن است دارای مدرک تحصیلات تکمیلی مانند ام بی ای (MBA) باشند. 

نتیجه گیری:

در دنیای امروز، فناوری اطلاعات به بخش جدایی‌ناپذیر از کسب و کارها تبدیل شده است. سازمان‌ها برای انجام عملیات خود، ارائه خدمات به مشتریان و کسب مزیت رقابتی به فناوری اطلاعات وابسته هستند. مدیریت فناوری اطلاعات به نظارت و مدیریت سیستم‌های فناوری اطلاعات یک سازمان، اعم از سخت‌افزار، نرم‌افزار و شبکه‌ها، اشاره دارد. مدیریت فناوری اطلاعات بر چگونگی عملکرد کارآمد سیستم‌های اطلاعاتی تمرکز دارد. از مهم ترین ویژگی های کلیدی مدیریت فناوری اطلاعات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تجزیه و تحلیل: تجزیه و تحلیل داده‌ها می‌تواند به کاهش زمان شناسایی تأثیرات خدمات کمک کند. و تجزیه و تحلیل پیشرفته می‌تواند بینش‌های بیشتری در مورد مسائل و ناهنجاری‌های پردازش به دست آورد و این امر را برای مدیران فناوری اطلاعات آسان‌تر می‌کند تا از خرابی سیستم جلوگیری کنند.

محاسبات ابری: محاسبات ابری خدمات داده امنیتی، بازیابی و مقیاس‌پذیری را در خارج از سخت‌افزار ارائه می‌دهد. قبل از ادغام ابر، بسیاری از شرکت‌ها به استفاده از هارد دیسک‌های خود برای مدیریت حجم زیادی از مجموعه‌های داده متوسل می‌شدند، اما با محاسبات ابری، بخش‌های فناوری اطلاعات می‌توانند روی سرورهای متحدتر و ایمن‌تر حساب کنند. 

هوش مصنوعی و محاسبات شناختی: سیستم‌های مصنوعی به مدیران فناوری اطلاعات کمک می‌کنند تا خدمات بهتری را در شرکت خود ارائه دهند. این سیستم‌ها داده‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کنند و مشکلاتی را پیش‌بینی می‌کنند که حل مسئله را تسریع می‌کنند. برخی از سازمان‌ها از ابزارهای هوش مصنوعی خاص، مانند چت‌بات‌ها، استفاده می‌کنند که به عنوان دستیاران مجازی عمل می‌کنند و با کاربران صحبت می‌کنند تا مشکلات فنی را حل کنند.

جهت ارتقاء سطح کیفی مقالات و تکمیل مباحث مربوط لطفا نظرات و دیدگاههای خود را در پایان این مقاله درج کنید، همچنین چند مقاله مرتبط با موضوع مدیریت فناوری اطلاعات برای مخاطبان سایت شریف استراتژی به اشتراک گذاشته شده است. شما میتوانید با ارائه درخواست مشاوره از طریق ارسال فرم، مشاوره رایگان در خصوص کسب و کار خود دریافت نمایید. پس از ارسال درخواست، کارشناسان شریف استراتژی در اسرع وقت با شما تماس خواهند گرفت.