رویکرد یکپارچه و کل نگر
از قول مترجم: رویکرد یکپارچه و کل نگر مؤلف به موضوع کتاب استراتژی کسب و کار بین الملل را با تمام وجود تأیید می کنم، رویکردی که گاه سطوح مختلف تحلیل سازمانی را نشانه رفته، گاه با هدف رفع تناقض بین یکپارچگی جهانی و پاسخ دهی محلی مطرح شده، و در مواردی نیز بر شناسایی فرمهای گوناگون نهادها و استراتژی های شرکت های چندملیتی متمرکز شده است. در عین حال، اطمینان دارم که پروفسور جانسون نیز تصدیق می کند که در اتخاذ رویکردی همه جانبه، پذیرش این مسئله چندان کم اهمیت نباشد که بیشتر استدلال ها و توضیحات در خصوص شیوه های تعامل شرکت های چندملیتی با محیط بیرونیشان (هم در دو سطح شرکتی و کشوری، و هم در گذر زمان) به احتمالا بسیار وابسته به بافت محتوایی باشد.
بازنگری در نگرشها، ارزشها و هنجارهای رفتاری
پیش بینی پذیری و روند کاراتر ساختار سازی مجدد اقتصادی که به وسیله نهادها امکان پذیر شده، هزینه معاملات را در هر دو سطح خرد و کلان کاهش می دهد. کتاب استراتژی کسب و کار بین الملل همچنین نقش یادگیری سازمانی در کمک به بازسامانی نگرشها، ارزشها و هنجارهای رفتاری که ممکن است از ملزومات و مطالبات تحولات اجتماعی و فناورانه نوین باشند را مورد بررسی قرار میدهد. پروفسور جانسون در پرداختن به مباحث مربوط به نهادها رویکردی ترکیبی در پیش می گیرد، البته من دیدگاه هایش درباره پیامدهای بی منطق بودن مقاصد و برداشت های برخی بازیگران اقتصاد جهانی، به ویژه در شرایط عدم اطمینان شدید را بیشتر می پسندم.
هماهنگی در استراتژی
سوم، شاید اصیل ترین فایده و کمک کتاب استراتژی کسب و کار بین الملل ، ارزیابی مؤلف از این امر باشد که چگونه استراتژی بین المللی شرکت های چند ملیتی می تواند به بهترین وجه ممکن با استراتژی وجوه متغیر محیط اقتصادی پیرامونش «هماهنگ» باشد. در اینجا تأکید ویژه بر دامنه، فرم و کیفیت روابطی است که شرکت های چندملیتی با سازمانهای مختلف خصوصی و دولتی طرف تعامل شان برقرار می کنند. پروفسور جانسون وجه تمایز دو نوع شبکه سازی، یا به قول خودش استراتژی بازاریابی کسب و کار شرکتها را آشکارا مشخص می کند. مورد اول به واسطه تعاملشان با سایر عوامل بازار در پی کسب سود شکل می گیرد. مورد دوم به سوی دولت و سایر سازمان های فرابازاری جهت دهی می شود که هدفش کسب یا ترفیع مشروعیته است. برای پیشبرد این استراتژی دوم است که شبکه سازی و جنبه های نظارتی، هنجاری و شناختی نهادها در فصل مشترک ساختارهای محرک درونی و بیرونی شرکتهای چندملیتی اهمیت حیاتی شان را نشان میدهند؛ این بروز اهمیت در یک حالت بسیار آشکار نمایان میشود: شرکت های چندملیتی در کشورهایی سرمایه گذاری کنند که هماهنگی بین مفهوم اخیر، یعنی مشروعیت اجتماعی با نظارتی و فنی، با هماهنگی مفهوم پیشین (یا هماهنگی مربوط به کشورهای خاستگاهشان تفاوت داشته باشد.
نحوه سازگاری نهادها با رویدادهای مختلف
چهارم، در کتاب استراتژی کسب و کار بین الملل تأکید خاصی بر اهمیت انواع مختلف نظامهای اعتقادی، ارزش ها و آداب و رسومی شده که ممکن است بر شکل گیری و کیفیت نهادهای خرد و کلان اثرگذار و هدایتگر باشند. کتاب همچنین نحوه سازگاری این نهادها با رویدادهای مختلف از جمله تحولات اقتصادی را تبیین می کند. تمایز میان ارزش اقتصادی، ارزش اجتماعی و ارزش زیست محیطی را به ویژه در تشخیص شیوه های اثرگذاری نهادهای وابسته به جامعه بر وجوه مختلف رفتار شرکت های چند ملیتی مفید یافتم؛ یکی از این وجوه مختلف مسئولیت پذیری اجتماعی بنگاه است که به اعتقاد مؤلف مبحثی مهم برای مدیریت ارتباط شرکتهای چندملیتی است
نقش ساختارهای محرک اثرگذاری بر فعالیت کسب و کار
پنجم، از پروفسور جانسون به خاطر طبقه بندی استادانه اش در تفهیم و تشریح چهار مرحله از نقش ساختارهای محرک اثرگذاری بر فعالیت کسب و کار بین الملل کمال تشکر را دارم. وی مشخصا این مراحل را شناسایی نهادها، توصیف نهادها، تشریح نهادها و پیش بینی پیشرفتهای نهادی می نامد. مؤلف خاطرنشان می کند که هر مرحله ممکن است مستلزم چارچوب روش شناسی متفاوت و خاص خود باشد. به عنوان مثال، گرچه سه مرحله اول، به اتکاء بیشتر بر مهارتهای تحلیلی، گردآوری و تفسیر اطلاعات گرایش دارند اما مرحله چهارم به شکل برجسته ای، از فنون آزمون سازی فرضیه سنتی اقتصاد نئوکلاسیک استفاده می کند.
استراتژی های مختلف انطباق شرکتهای چندملیتی
ششم، مؤلف در تشخیص و توصیف استراتژی های مختلف انطباق شرکتهای چندملیتی و استراتژیهای انطباق دیگر سازمانهای خصوصی و دولت ها، به ترکیب دارایی های نهادی شرکتهایچندملیتی” توجه ویژه ای دارد. وی دارایی های نهادی را شامل سرمایه فکری، سرمایه اجتماعی، ارزش های جایگاهی و سرمایه نظارتی میداند. چکیده این بحث، که من و ساریانا لوندان آن را در بافت نسبتأ متفاوتی بررسی کرده ایم، این است که محتوا و کیفیت امکانات و قابلیت های نهادی درون یک شرکت و قابلیت هایی که از محیط بیرونی اش می تواند کسب کند به میزان قابل ملاحظه ای بر روند شکل گیری و بهره برداری از منابع و قابلیتهایش و، به موازات آن، بر رقابت پذیری اش در بازار و مشروعیتش در نزد دولتها اثرگذار است. پروفسور جانسون در جای دیگری از کتاب استراتژی کسب و کار بین الملل ، سرمایه های نهادی جامعه، به ویژه سرمایه های اثرگذار بر اهداف محیطی و اجتماعی را بررسی می کند.
مهارت های نوشتاری و دقت تحلیلی
هفتم، پروفسور جانسون در مخاطب قراردادن خوانندگان مختلف از نبوغ خاصی بهره برده و با سبکی «جامع و همه پسند» در مهارت های نوشتاری و دقت تحلیلی اش همه آنها را تحت تأثیر قرار داده است. وی در تمایلش برای خلق این اثر از هیچ گونه میانبر فکری استفاده نکرده و حق مطلب را کاملا ادا کرده است؛ بر این باورم که کتاب حاضر به طور گسترده توسط صاحب نظران و مدیران اجرایی حوزه کسب و کار و همچنین مقامات دولتی مطالعه خواهد شد و قطعا نظر مساعدشان را جلب خواهد نمود. من به ویژه از دو
نقش مطالعه موردی در کتاب استراتژی کسب و کار بین الملل
مطالعه موردی بسیار آموزنده اش بسیار بهره بردم، مطالعاتی که استراتژی های انطباق شرکتهای چندملیتی در هماهنگی با شرکای مختلف شبکه سازی شان و هماهنگی با کلان محیط نهادی پیرامونشان را در کانون بررسی خود قرار داده است. مورد نخست، توصیف استراتژی شرکت کامیون سازی ولوو در هند در دهه ۱۹۹۰ است که نه تنها بر چگونگی تطبیق استراتژی هایش با ملزومات نهادی محلی از جمله رسوم مذهبی، سنت های اجتماعی و عادات کارآفرینانه تأکید می کند بلکه با به روز رسانی محیط کار، مشروعیت درنظر کارکنانش را نیز تقویت کرده و به عنوان عامل تغییر نهادی وارد عمل می شود.
دومین مطالعه پروفسور جانسون در مورد یک شرکت چندملیتی تولید کننده یاتاقان در مالزی است (که نامش ذکر نشده)؛ در این پژوهش تا نه ویژگی مهم نهادی و آداب و رسوم اخلاقی آمده که زمینه ساز تقاضا برای استراتژی های انطباق جدید مثلا در قبال توسعه مشتری، مسئولیت پذیری اجتماعی بنگاه و شرایط کار است. گاهی اوقات، این استراتژی ها فرم پذیرش هنجارها، ارزشها و مقررات جامعه مالزی را به خود می گیرند. گاهی اوقات نیز شرکت چندملیتی با ذینفعان فرابازار مصالحه می نماید؛ و گاهی اوقات هم به وسیله یک استراتژی «آوایی» پاسخ داده می شود که به افزایش مشروعیت و توسعه مزایای اجتماعی اش کمک می کند.
و از آنجا که کانون اصلی رویکرد پروفسور جانسون در کتاب استراتژی کسب و کار بین الملل در کشور بازارهای نوظهور است، بیشتر مطالب آن متناظر بر عملیات شرکتهای چندملیتی، از جمله شرکتهای برخاسته از خود بازارهای نوظهور، در کشورهای توسعه یافته است. در واقع، این مبحث یک مدخل جالب توجه، گسترده و صریح به پیشینه پژوهشی کسب و کار بین الملل محسوب می شود.
کتاب استراتژی کسب و کار بین الملل مزایا و ویژگی های مثبت بیشماری دارد؛ یکی از خصوصیات برجسته کتاب استراتژی کسب و کار بین الملل این است که نشان می دهد چگونه میتوان با استفاده از فقط یکی دو نمودار آماری و بدون توسل به هیچ گونه اعمال نفوذ و دست کاری اقتصاد سنجهای اقدام به تألیف تکنگاشتی اصیل و به لحاظ فکری چالش برانگیز نمود. این کتاب برای سایر پژوهشگران و همچنین دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد نمونه ای است از هر آنچه که می تواند حول محور شیوه شناسی و تحقیقات کیفی باشد.
