برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک سلامت چیست؟ استراتژی در بیمارستان ها چگونه اجرا می شود؟
در این مقاله به تأثیر استراتژی در حوزه سلامت خواهیم پرداخت و مدیریت استراتژیک سلامت و برنامه ریزی استراتژیک را شرح خواهیم داد و اهمیت هر یک را بر مراکز درمانی و بیمارستان ها بررسی می کنیم. مدیریت استراتژیک سلامت یک مفهوم اساسی در روند برنامه ریزی بلندمدت برای مراکز درمانی به شمار می آید که باعث ایجاد مزیت رقابتی پایدار برای فعالین حوزه سلامت می شود. مدیریت استراتژیک سلامت به این موضوع اشاره دارد که استراتژی در مطب ها و مراکز درمانی باید چگونه باشد تا بیشترین نرخ رضایت مندی برای مراجعین حاصل شود.
مقدمه ای بر استراتژی در حوزه سلامت
بیمارستانها در تنازع بقاء و رقابت هستند. هزینه های درمانی دائما در حال افزایش اند اما بیماران دوست ندارند پرداخت بیشتری داشته باشند. آسیب ها و مرگ و میر بیماران، ناشی از خطاهای غیر عمد و قابل پیشگیری حین کار عوامل درمانی در تمام دنیا در حال افزایش است. کارکنان، پرستاران و پزشکان بیمارستان به طور مداوم با مشکلات تکراری رو در رو هستند به طوری که باعث می شود خسته یا زودتر از موعد، محیط کار خود را ترک نمایند، دلیل چه می تواند باشد؟ در بسیاری از بیمارستانها کادر پزشکی کارآمد و به روز وجود دارد و از آخرین متدهای علمی روزدنیا بهره برده می شود اما به دلیل آن که کلیه فرآیندهای بیمارستانی مجزا و جزیره ای و بدون هماهنگی و همراه با خطا واتلاف وقت و منابع انجام می گیرند و علیرغم کار حرفه ای سطح بالا وزحمات صورت گرفته، نتیجه کار، مطلوب و مورد دلخواه عوامل درمانی و بیماران نیست.
تعریف برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک چیست؟
فرآیند برنامه ریزی استراتژیک عبارت است از ایجاد یک بیانیه مأموریت خاص با اهداف و مقاصد پشتیبان که تکمیل کننده و حامی مأموریت و راهبردهای کلی سازمان باشد. طرح راهبردی سازمان، نقشه راهی برای مدیریت اثربخش اجرای کوتاه و بلندمدت برنامه ارتقای سلامت است. برنامه ریزی استراتژیک یک ابزار است که رهنمودهایی را در تحقق یک ماموریت با حداکثر بهره وری و تاثیر فراهم می کند. برای اینکه برنامه ریزی استراتژیک موثر و مفید باشد، باید اهداف خاص و توصیف مراحل و منابع و اقدامات مورد نیاز را بیان کند، به عنوان یک قاعده، اکثر برنامه های استراتژیک باید در هر سه تا پنج سال دوباره راه اندازی و بازبینی شوند.
برنامه ریزی استراتژیک فرآیندی است شامل مرور بر شرایط محیطی، نیاز های سازمان، ارباب رجوع، توانایی ها و نقاط ضعف سازمان که با هدف تصمیم گیری روی رسالت سازمان، اهداف و استراژی ها تدوین می گردد . برنامه ریزی استراتژیک، قبل از آنکه یک تکنیک و فن باشد، یک نحوه تلقی و باور است که مدیران را به تفکر درازمدت و آینده نگری و پیش بینی افق های دور ترغیب می کند و در سازمانی که این باور و اعتقاد وجود نداشته باشد، بستر مناسبی برای رشد برنامه ریزی استراتژیک وجود نخواهد داشت.
برنامه ریزی استراتژیک، با مطرح ساختن اهداف بلندمدت و تبیین رسالت های سازمان؛ مدیران را در انجام فعالیت هایشان، هم جهت و هماهنگ می سازد. برنامه ریزی استراتژیک به اثر بخشی نظر دارد. در نهایت، می توان گفت که برنامه ریزی استراتژیک، می تواند مفیدترین و موثرترین شیوه تعیین استراتژی در سازمانها قلمداد گردد.
تعریف دقیق مدیریت استراتژیک سلامت چیست؟
سلامت طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت، عبارت از رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی می باشد. انسان سالم، محور توسعه ی پایدار است و جوامع امروزی بستر مناسب را برای تولید و شتاب لازم، جهت رسیدن به توسعه می خواهد. بنابراین بررسی و تبیین تمام مولفه های تاثیر گذار بر حوزه ی سلامت، از وظایف محققان و فعالان حوزه ی سلامت می باشد.
رویکرد های انسان محور توسعه برای سلامت، ارزش فراوانی قائل می شود، و اعتقاد دارد تا وقتی که یک نظام سلامت کارآمد بر جامعه حاکم نباشد، جوامع و ملت ها نمی توانند به اهداف اقتصادی و اجتماعی خود دست یابند. عملکرد بخش بهداشت و درمان در هر کشوری در تامین سلامت جامعه، نقش مهمی ایفا می کند، در واقع می توان گفت که همگانی بودن و سودمندی، از مشخصات سیستم سلامت به شمار می رود، و با توجه به محوریت انسان در امر سلامت، مباحث و برنامه ریزی های این حوزه دارای اهمیت بسیار زیادی می باشد.
بیشتر بخوانید: تعریف دقیق استراتژی بازاریابی پزشکی و خدمات درمانی چیست؟
استراتژی هر سازمان، وابسته به یک ماموریت تعریف شده، و یا مجموعه ای از اهداف می باشد، که به عنوان یک ابزار به جهت کمک به سازمان در راستای رسیدن به اهداف مورد نظر، می باشد. با این حال، با وجود داشتن اهداف متفاوت و متنوع برای انجام، اغلب این اهداف به دلیل محدودیت منابع، تحت تاثیر قرار گرفته و محدود می شوند. بایستی به این نکته توجه کرد که برنامه ریزی استراتژیک سازمان، به طرز قابل توجهی از برنامه ریزی بلند مدت و سنتی سازمان متفاوت است، بروتون همچنین تاکید می کند که بسیاری از مراکز درمانی نیز، برخی از برنامه های بلند مدت را در محل کار خود دارند. در واقع پرلین دریافت که بیش از ۹۶ درصد از مراکز درمانی، برنامه ریزی های بلند مدت سازمانی، نهادینه شده ای دارند.
مشکلات سیستم های بهداشتی و درمانی
موفقیت این است که بیمارستان ها برروی مشکلاتی که قابل حل هستند تمرکز نمایند نه این که فقط روی مشکلاتی وقت گذاشت که اقدام بر روی آنها تاثیر چندانی نداشته و عدم موفقیت و دلسردی به همراه دارد. بجای فقط بحث کردن روی راه حل های سیاسی دور از دسترس، ما می توانیم هم اکنون اقدام نمائیم و سیستم کاری خود را ارتقا دهیم، اگر ما یادگیری و انجام اقدام را همین امروز شروع نمائیم ما می توانیم با یکدیگر این کار را انجام دهیم.
مثال هایی از مشکلات فراوان بیمارستان ها:
- تجهیزات ایمنی استفاده نمی شوند.
- آسیب ها و بیماری های جزئی گزارش نمی گردد.
- روش های اجرائی صحیح مورد استفاده قرار نمی گیرد.
- کارکنان در زمینه ی کار کردن با تجهیزات جدید مشکل دارند.
- کارکنان کار خود را ترک می کنند و به سایر بیمارستان ها می روند.
- محدوده فضای انبارها نظیر: رخت شویی و تدارکات بطور مناسب استفاده نمی شود.
- برگشت کالاها (نظیر: صندلی چرخ دار) از واحد ها به علت ساخت نا صحیح آنها انجام می شود.
- روند کاغذ بازی بسیار زیاد پرونده بیمار که موجب تاخیر در درمان و ایجاد صف در بیمارستان می شود.
- تاخیر در حمل و نقل تدارکات بواسطه ی دستورات نا مناسب که باعث اشتباه در دریافت تدارکات می شود
در سال های اخیر، توسعه ی سیستم های سلامت بهره ور اهمیت روزافزونی پیدا کرده است، که از مهمترین دلایل افزایش این اهمیت می توان به دو مورد زیر اشاره کرد: ۱- افزایش مداوم و روزافزون هزینه های سلامت در کشور های توسعه یافته و در حال توسعه ۲- رشد هم زمان تقاضا برای خدمات مراکز درمانی و همچنین افزایش انتظار بیماران از کیفیت خدمات. نمودار زیر اشاره ای به روند افزایش هزینه های سلامت دارد:
سرانه هزینه سلامت
اطلاعات و آمار و ارقام داده شده، بیان کننده ی اهمیت روز افزون و افزایش توجه کشورهای مختلف به بخش سلامت و مسائل مربوط به آن می باشد. برنامه ریزی استراتژیک نیز یکی از مهمترین مباحث و الزامات، در یک مرکز درمانی بهره ور می باشد. برنامه های بلند مدت سنتی در مراکز درمانی، اغلب برای دنبال کردن و کنترل برنامه های داخلی و محلی، و همچنین برآورده کردن نیاز های تنظیمی، مورد استفاده قرار می گیرند. اگرچه چنین طرح هایی اغلب لازم و با ارزش هستند، اما آنها اغلب در ایجاد بینش و روابطی که منجر به تولید ارزش و مزیت رقابتی بلند مدت می شود، ضعیف عمل می کنند.
فرایند برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک سلامت در مراکز درمانی
همچنین می توان گفت که تعداد بیمارستان هایی که شروع به برنامه ریزی استراتژیک فعال کرده اند، تا حدود زیادی نامشخص می باشد و نکته ی دیگر که بسیار حائز اهمیت است، این می باشد که بسیاری از این مراکز دارای فرایند برنامه ریزی استراتژیک اشتباه می باشند. یکی از مسائل مهم در این حوزه، این امر می باشد که دریابیم، در فرایند برنامه ریزی استراتژیک در بین دو مرکز درمانی با اندازه های تقریبا یکسان در حوزه های جغرافیایی متفاوت، چه شباهت ها و تفاوت هایی وجود دارد. تئوری های وابستگی به منابع (RDT) و دیدگاه مبتنی بر منابع (RBV) دو رویکردی هستند که برای پاسخ به عوامل محیطی و ملاحظات منابع داخلی و خارجی در توسعه ی استراتژی سلامت، مورد استفاده قرار می گیرند.
هر دو تئوری های وابستگی به منابع و دیدگاه مبتنی بر منابع، توسط مدیران مراکز درمانی، در راستای تجزیه و تحلیل مدیران از موقعیت ها و منابع داخلی و خارجی مورد استفاده قرار می گیرند. در این تحقیق ما به دنبال درک ماهیت تصمیم گیری استراتژیک، تفاوت ها و شباهت ها در مراکز درمانی متفاوت و چگونگی تخصیص منابع در فرایند تصمیم گیری استراتژیک، توسط مدیران مراکز درمانی می باشیم.
بیشتر بخوانید: خدمات مشاوره مدیریت استراتژیک
در تحقیقی با عنوان مدیریت استراتژیک دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان اصفهان از روش‌های کمی و کیفی در تهیه برنامه واستفاده از مدل‌های مختلف برنامه ریزی استراتژیک از یک الگوی تلفیقی کمک گرفته و به این نتیجه رسیدند که ضرورت برنامه ریزی استراتژیک در نگرش مدیران و کارشناسان تحول ایجاد کرده است. محققان در تحقیقی با عنوان تدوین برنامه ریزی استراتژیک برای استقرار سیستم کیفیت در آزمایشگاه تشخیص طبی به این نتیجه رسیدند که تفاوت و اصلاح محسوس مشکلات در استقرار کیفیت در آزمایشگاه پس از تدوین و اجرای برنامه ریزی استراتژیک بیانگر اهمیت برخورد با مشکلات به صورت هدفمند و تدوین و اجرای برنامه ریزی استراتژیک می باشد.
محققان در تحقیقی با عنوان تهیه و تدوین برنامه ریزی استراتژیک واحد سنجش و ارتقاء سلامت کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بر اساس ماتریس SWOT و QSPM به بررسی برنامه ریزی استراتژیک در حوزه سلامت پرداختند، در نهایت استراتژی های مناسب را مشخص کرده و به تعیین سیاست ها و تکنیک های متناسب، با توجه به بررسی عوامل داخلی و خارجی پرداختند. نهایت به این نتیجه رسید که فرایند مدیریت استراتژیک در مراکز درمانی بر اتحاد استراتژیک میان مراکز موثر است.
در تحقیقی با عنوان مدیریت استراتژیک سلامت و دیدگاه مبتنی بر منابع، به بررسی چگونگی تدوین برنامه ریزی استراتژیک در مراکز درمانی و تفاوت ها و شباهت های میان فرایند برنامه ریزی در این مراکز پرداختند. در نهایت آنها به این نتیجه رسیدند که فرایند برنامه ریزی استراتژیک بر مبنای دیدگاه مبتنی بر منابع (RBV) در مراکز درمانی، بسیار شبیه به یکدیگر می باشد.
در تحقیق دیگری با عنوان مدیریت استراتژیک سلامت و برنامه ریزی استراتژیک در سازمان های درمانی، به بررسی فرایند برنامه ریزی استراتژیک در حوزه سلامت پرداختند، آنها در نهایت به این نتیجه رسیدند که فرایند برنامه ریزی استراتژیک در مراکز درمانی، فرایندی، قابل برنامه ریزی، منظم، منطقی، و جامع است، و منجر به یکپارچه شدن ادغام های کوتاه، متوسط و بلند مدت در مراکز درمانی، از طریق اجازه دادن به سازمان به جهت تمرکز بر تحولات لازم برای حرکت به سوی آینده می شود. همچنین موفقیت یک برنامه ریزی استراتژیک در یک مرکز درمانی، بستگی به مشارکت ذینفعان، یعنی پزشکان، پرستاران و مدیران دارد.
در این مقاله ما با بررسی تحقیقات انجام گرفته در زمینه ی برنامه ریزی استراتژیک سلامت، زوایای مختلف و گام های لازم برای انجام این مهم، و تفاوت های عمده ی برنامه ریزی استراتژیک در مراکز و سازمان های سلامت را با سایر سازمان های تولیدی و خدماتی تا حد امکان، مشخص می کنیم.
چرا سازمان های درمانی باید از برنامه ریزی استراتژیک استفاده کنند؟
دلایل زیادی مبنی بر اینکه چرا باید سازمان های درمانی از برنامه ریزی استراتژیک استفاده نمایند وجود دارد ولی برخی از مهم ترین دلایل برای ایجاد یک برنامه استراتژیک در حوزه سلامت و ارائه خدمات درمانی را ارائه نموده ایم تا اهمیت این موضوع برای فعالین این حوزه مشخص شود.
افزایش مداوم تقاضا برای مراکز درمانی از طرف مشتریانی که وفاداری خاصی به مرکز درمانی ندارند.
اگر فرض کنیم که بیماران تنها مشتریان مراکز درمانی هستند، این امر بسیار واضح است که این مراکز در آینده با مشتریانی رو برو خواهند بود که، اطلاعات بسیار بیشتری نسبت به گذشته، از حقوق، خواسته ها، و همچنین مراکز درمانی متنوع دارند. از این رو باید برای آنها برنامه هایی مدون و بلندمدت برای ایجاد وفاداری ایجاد نمود.
افزایش فزاینده ی رقبای حرفه ای و ماهر
یک سیستم درمانی، امروزه به طور فزاینده ای، دسترسی آسان به پزشکان متخصص و ماهر، دارد، که این امر وجود رقبای قوی تر را ممکن می سازد. همچنین امروزه سطح بالایی از تخصص و برتری شغلی، در میان متخصصان به طور فزاینده ای گسترده شده است، لذا امروزه داشتن صرف متخصصان در گرایش های مختلف درمانی، به طور مطلق، مزیت رقابتی، محسوب نمی شود.
منابع محدود، برای تولید خدمات
شدت و اهمیت این فاکتور، در مواقع وقوع بحران های مختلف نیز، افزایش می یابد. پاسخ ممکن به این محدودیت منابع، افزایش تعهد به تخصیص منابع بر اساس یک رویکرد منطقی، با استفاده از یک برنامه ریزی استراتژیک سلامت کارآمد می باشد. استفاده درست و بهینه از منابع سازمانی باعث می شود تا مزیت های چشمگیری در ارائه خدمات به وجود آید.
اجرای فرایند های کاری، در سطحی فراتر از حد قابل قبول
استراتژی سازمان های فعال در حوزه سلامت صرفا نمی تواند تک بعدی در نظر گرفته شود و تمرکز بر اجرای فرایند های کاری، مطلوبیت قابل قبول را ندارد، بلکه اجرای فراتر از بهینه سازی فرایند ها و در نتیجه به دست آوردن رضایت بیمار و انجام کار به بهترین صورت ممکن، از اهداف تعیین استراتژی می باشد. بعبارتی استراتژی در حوزه سلامت باید فرا تر از بهینه سازی فرآیندهای محسوب گردد.
اندازه و پیچیدگی روزافزون سازمان های سلامت و خدمات درمانی
افزایش در اندازه ی جمعیت و نیازهای آنها و همچنین شاخه های درمانی متنوع، منجر به افزایش اندازه و پیچیدگی در مراکز درمانی شده است.
با توجه به دلایل گفته شده، برنامه ریزی استراتژیک، یک ابزار بسیار مفید و قابل اجرا، برای بهبود شرایط در مراکز درمانی می باشد. و در صورت عدم اجرای یک برنامه ریزی استراتژیک مناسب، یک سازمان درمانی، ممکن است پس از چند سال گوی رقابت را از دست داده، و یا به کلی از بین برود.
سطوح مختلف و تصمیمات مرتبط در سطوح مختلف مراکز درمانی
سطوح مختلف تصمیم گیری و تصمیمات مرتبط با آن
برای این موضوع، یک جواب واحد و فراگیر وجود ندارد، در سازمان هایی غیر از سازمان های درمانی، برنامه ریزی استراتژیک سازمان معمولا توسط مقامات در راس هرم سازمان مشخص می شود، و این برنامه در نهایت، کل سازمان را تحت تاثیر قرار می دهد. به همین دلیل، ممکن است در عین حال که برای شرکت به طور جامع یک برنامه ی استراتژیک کلی وجود دارد، اما هر یک از زیر مجموعه های سازمان نیز، متناسب با نیاز خود نیز، یک برنامه ی استراتژیک مناسب را داشته باشند.
در مراکز درمانی، و بخش سلامت نیز به این صورت است که کل مرکز درمانی معمولا یک برنامه ی استراتژیک جامع داشته و سایر بخش ها نیز دارای برنامه ی استراتژیک خاص خود متناسب و هم جهت با برنامه ی استراتژیک کلی سازمان می باشند. نکته ی بسیار مهم و حائز اهمیت این می باشد که برنامه های استراتژیک سطوح مختلف بایستی که به طور کامل با یکدیگر در ارتباط و هم جهت بوده و در تضاد یکدیگر نباشند. جدول زیر، بیان کننده ی سطوح مختلف و تصمیمات مرتبط با هر سطح در یک مرکز درمانی می باشد.
توجه به منابع داخلی و خارجی در مدیریت استراتژیک سلامت
در مدیریت استراتژیک سلامت دیدگاه مبتنی بر منابع بر ویژگی های مهم عوامل مستقلی که منجر به تنوع محصولات با کاهش قیمت شده اند (مانند منابع شرکت) تاکید می کند. این رویکرد تاکید بر منابع استراتژیک شرکت دارد. منابع استراتژیک شرکت منابعی هستند (شامل منابع فیزیکی، نیروی انسانی و منابع سازمانی مانند توانمندیها، فرآیندهای سازمانی، دانش اطلاعاتی، شهرت سازمان و … ) که ارزشمند و کمیاب بوده و جایگزینی و تقلید آن هزینه زا باشند. منابع استراتژیک ، خود، منشا مزیت رقابتی هستند و چالش مدیران در شناسایی و مدیریت این منابع است.
این بدان معنی نیست که رویکرد مبتنی بر منابع از توصیف و توجیه تفاوت عملکرد شرکت ها بر حسب بازارهای محصولات آنها ناتوان است. این رویکرد تحلیل می کند که شرکت های موفق منابعی دارند که ارزش مجموعه آنها بیشتر از رقباست. به طور منطقی این موضوع به این معنی است که شرکت هایی که عملکرد پایین تری دارند نیز ممکن است دارای مزیت رقابتی باشند ولی با ارزشی کمتر از رقبای موفق تر آنها.
بیشتر بخوانید: معرفی انواع استراتژی های سازمانی در سطوح مختلف کسب و کار
این مفهوم تفاوت ارزش برای مزیت رقابتی در مقایسه با دیدگاه سازمان صنعتی که یک عامل را دال بر مزیت رقابتی می داند و آن حداکثر سوددهی است ممکن است در جستجوی رهبران صنعت کمتر مفید باشد. اگرچه معیار مقایسه شرکت ها در رویکرد منبع محور و رویکرد مبتنی بر منابع (در مقایسه با رویکرد سازمان صنعتی) بجای عملکرد ، بهره برداری از منابع سازمان است، مزیت رقابتی باید بر حسب افزایش ارزش نسبی منابع و هزینه بر بودن تقلید آنها توسط رقبا تعیین شود.
کاربرد تئوری وابستگی به منابع خارجی ( RDT)، در برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک بسیار نزدیک هست به نظریه هایی از جمله: نظریه سیستم های باز و نظریه نهادی. که همه ی این های به دنبال توضیح این مسئله هستند که چگونه، عوامل محیطی و خارجی در تصمیمات سازمانی تاثیر گذار هستند. تئوری وابستگی به منابع (RDT)، به این موضوع تمرکز می کند که چگونه مدیران به طور استراتژیک وارد عمل می شوند، به جهت کاهش عدم اطمینان و وابستگی های محیطی. و این موضوع از طریق سال ها تحقیق مورد بهبود قرار گرفته است.
نقش تئوری وابستگی به منابع در مدیریت استراتژیک سلام
تئوری وابستگی به منابع (RDT)، در دهه ی اخیر بسیار به موضوع مدیریت استراتژیک سلامت نزدیک شده و در فرایند آن تاثیر گذار بوده است، و علت آن، تغییرات نوع تقاضا، تغییرات ساختار پرداخت، و عدم قطعیت در مورد وابستگی های خارجی می باشد. این وضعیت ترویج می کند یک انتظار مبتنی بر تئوری را از مراکز درمانی، که نتیجه ی آن به وجود آمدن مراکز درمانی ای با استراتژی های رهبری و تمایز می باشد.
نقش دیدگاه مبتنی بر منابع (RBV) در مدیریت استراتژیک سلام
دیدگاه مبتنی بر منابع (RBV)، اگرچه به صورت موازی با تئوری وابستگی منابع (RDT)، در طی فرایند برنامه ریزی استراتژیک به کار گرفته می شود، اما نسبتا دیدگاهی جدیدتر در مدیریت و برنامه ریزی استراتژیک می باشد، و این رویکرد هنوز به طور کامل و مناسب در فرایند برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک سلامت جا نیفتاده است. تمرکز RBV بر روی به دست آوردن مزیت رقابتی بر مبنای منابع داخلی یک سازمان، از طریق توسعه و یا استخدام آنها، به منظور پیاده سازی یک استراتژی خاص می باشد، و اخیرا نیز در محیط سلامت به کار گرفته می شود، به منظور مقایسه ی منابع و ظرفیت های گسترش منابع، در اختصاص ظرفیت های جراحی با این دیدگاه بر منابع داخلی خاص به جهت اجرای استراتژی، RBV در زمینه های مدیریت استراتژیک، مدیریت استراتژیک منابع انسانی و برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات.
بررسی رویکرد مدیریت استراتژیک سلامت در آمریکا
با دقت در بخش سلامت ایالات متحده، به راحتی می توانید طرح های استراتژیک مشترک در میان مراکز درمانی، از قبیل: مهندسی مجدد فرایند، هماهنگی مراقبت و درمان، ادغام افقی، سوابق پزشکی الکترونیکی، تغییر فرهنگ، بهبود کیفیت، و تعامل پزشکان را مشاهده کنید.
همچنین این مهم به نظر میرسد که همه ی این ها به طور روزآمد، آماده ی هماهنگی با تغییرات محیطی، و اصلاحات نظام سلامت می باشند و اغلب در یک برنامه ی استراتژیک و به طور گسترده در سازمان تعبیه می شوند. از طرفی دیگر این انتظار وجود دارد که حوزه سلامت دارای یک محیط خارجی با شدت تغییرات بسیار بیشتر در فناوری و رقبا و مدیریت انتظارات مشتری باشد. همچنین این نکته بسیار واضح است که سازمان های مختلف در سطوح مختلف، اقدام به برنامه ریزی استراتژیک می کنند، در نتیجه این سوال به وجود می آید که: آیا ملاحظات محیطی خارجی و داخلی، تاثیر برابر در روند مدیریت استراتژیک در یک مرکز درمانی دارند یا خیر؟؟ و دیگر اینکه اگر هماهنگی و استقرار منابع داخلی در سراسر مرکز درمانی متفاوت باشد، نوع تخصیص منابع داخلی، چه نقشی در فرایند برنامه ریزی استراتژیک ایفا می کند؟
بیشتر بخوانید: تعریف دقیق مدیریت تحول استراتژیک در سازمان چیست؟
در ادامه به بررسی و مطالعه ی کار صورت گرفته در مورد بررسی دو سیستم بزرگ درمانی به منظور بهبود درک ما، از فرایند تصمیم گیری استراتژیک، طرح های استراتژیک، و همچنین رفتار مدیریت، مربوط به فرایند اجرای برنامه ریزی استراتژیک می پردازیم. در وحله ی اول، شباهت ها و تفاوت ها میان طرح های استراتژیک در در سراسر دو سیستم سلامت، بر اساس چگونگی این طرح ها، مشخص شده و توصیف می شوند. برای بهبود درک از ماهیت طرح های استراتژیک در سیستم های بهداشتی، بایستی به سه سوال زیر تمرکز شود:
- آیا هنگام تدوین استراتژی، بیشتر تمرکز به پاسخ گویی بر عوامل داخلی است و یا خارجی؟
- آیا تمرکز ابتکارات استراتژیک، در میان مراکز درمانی به صورت مشابه می باشد و یا متفاوت از یکدیگرند؟
- چه تفاوت هایی در میان مراکز درمانی در طی فرایند اختصاص منابع داخلی به بخش های مختلف، وجود دارد؟
نتیجه گیری مقاله مدیریت استراتژیک سلامت
با افزایش سطح رفاه و بالارفتن انتظارات مردم در زندگی، افزایش سطح رقابت و گسترش تکنولوژی، مراکز درمانی ناچار به تغییر و اصلاح روند و عملکرد خود هستند. از آنجایی که تا سال های اخیر مدیریت مراکز درمانی و سیاست گذاری ها در این حوزه بر عهده پزشکان بوده است نواقص و مشکلات زیادی در سیستم های مدیریتی وجود دارد. با توجه به نقش اساسی مدیریت استراتژیک در مقوله دانش، توجه به این علم در زمینه سلامت و مراکز درمانی اجتناب ناپذیر است. مدیریت استراتژیک در حوزه سلامت شامل موارد زیادی می شود که همه آنها تاکید بر مدیریت و بهبود عملکرد مراکز درمانی در بلند مدت و در نهایت افزایش رضایت بیماران و سطح سلامت جامعه دارند.
در این مقاله سعی شد مروری مختصر و فشرده بر مهمترین مسائل استراتژیک در حوزه مدیریت و مهندسی سیتم های سلامت انجام شود. همچنین مروری مختصر بر مهمترین مطالعات و تحقیقات بر روی مدیریت مراکز درمانی انجام شود. با توجه به تازگی این حوزه از علم فرصت های بسیاری برای محققان علاقه مند به بهبود سلامت وجود دارد. امید است با رویکرد نوین محققان و توجه آنها به بخش سلامت، عملکرد سیستم های سلامت بهبود قابل توجهی پیدا کند.
بشتر بخوانید: هوشمندی استراتژیک چیست؟
نتایج بررسی ها نشان دهنده ی تاثیر قوی تئوری وابستگی به منابع (RDT)، در فرایند تصمیم گیری استراتژیک سلامت می باشد. ما همچنین مشاهده کردیم که تغییرات در ریکردهای اجرا و پیاده سازی استراتژی، مربوط به هماهنگی و اختصاص منابع می باشد، که این موضوع مهر تاکیدی بر این نتیجه است که رویکرد مبتنی بر منابع (RBV) بیشتر مناسب و کاربردی برای برنامه ریزی استراتژیک سلامت می باشد، وقتی که این سازمان ها درگیر اجرای طرح های استراتژیک خارجی هستند.
این اطلاعات، ما را در ارائه ی یک چارچوب مفهومی، به جهت مدیریت استراتژیک سلامت که شامل توازن در هر دو رویکرد RDT و RBV می شود را یاری می کند. این چارچوب مفهومی، نشان دهنده ی دیدگاه های مهم داخلی و خارجی، نسبت به منابع و مراحل فرایند تصمیم گیری استراتژیک در بخش سلامت می باشد. این چاچوب مفهومی، با مرحله ی تجزیه و تحلیل وضعیت کار خود را شروع می کند، که این مرحله، در حالت ایده آل، بایستی شامل هر دو رویکرد، RDT و RBV باشد. نکته ی مهم این می باشد که پس از بررسی به این نتیجه رسیدیم که رویکرد RBV تاثیری به مراتب مهم تر در فرایند برنامه ریزی استراتژیک در حوزه سلامت دارد. در پایان ذکر این نکته حائز اهمیت است که سرمایه گذاری و به کارگیری ظرفیت سازمان شده، منابع و استعداد های کلیدی مدیریت، در طی فرایند برنامه ریزی استراتژیک، منجر به افزایش و توانایی آن را در رویارویی با عوامل و محیط در حال تغییر، افزایش می دهد.
جهت ارتقاء سطح کیفی مقالات و تکمیل مباحث مربوط لطفا نظرات و دیدگاه های خود را در پایان این مقاله درج کنید، همچنین چند مقاله مرتبط با موضوع مدیریت استراتژیک سلامت برای مخاطبان سایت شریف استراتژی به اشتراک گذاشته شده است.
در گفتگو ها شرکت کنید.