در این مقاله، ما به اصول اساسی همکاری متقابل عملکردی پرداخته‌ایم. ضمن ارائه تعریفی از همکاری متقابل عملکردی؛ مزایای ملموس، دلایل نیاز به آن، چالش‌های رایج و ارائه بینش‌های عملی برای کمک به شما در اجرای روان همکاری متقابل عملکردی درون سازمان خواهیم پرداخت. در طول مسیر، مثال‌های واقعی از شرکت‌هایی که از قدرت رویکرد همکاری متقابل عملکردی بهره‌برداری کرده‌اند، نام خواهیم برد و استراتژی‌های موفق آن‌ها را به اشتراک خواهیم گذاشت. در آخر نیز می‌توانید دیدگاه‌ها و نظرات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.

مقدمه‌ای بر همکاری متقابل عملکردی

 تصور کنید در یک تیم فوتبال هر بازیکن فقط به کار خود فکر کند؛ دفاع فقط دفاع، مهاجم فقط حمله. این تیم هیچوقت نمی‌تواند یک بازی را با موفقیت پشت سر بگذارد. اما اگه همه با هم هماهنگ شده، پاس‌های دقیق رد و بدل کنند، در آن صورت تبدیل به یک تیم شکست‌ناپذیر می‌شوند. همکاری متقابل عملکردی هم دقیقا مانند تیم فوتبال است. در سازمان‌ها هم اگه هر بخش فقط به کار خود فکر کند، بخش‌های مختلف  تبدیل به جزیره‌های کوچک می‌شوند؛ این جزیره‌ها ممکن است خیلی خوب کار کنند، اما وقتی با یکدیگر ارتباط نداشته باشند، نمی‌توانند یک نتیجه بزرگ را رقم بزنند. همکاری متقابل عملکردی، بخش مخفی است که نوآوری و بهره‌وری را در سازمان‌های مدرن تقویت می‌کند. این فقط یک اصطلاح نیست؛ بلکه یک الزام استراتژیک برای موفقیت است. اما بدون ابزارهای فناوری مناسب و قابلیت‌های سازمانی، تیم‌های متقابل عملکردی می‌توانند با مشکل مواجه شوند. 

همکاری متقابل عملکردی چیست؟

همکاری متقابل عملکردی یک رویکرد استراتژیک در سازمان‌ها است که در آن افراد از بخش‌های مختلف یا حوزه‌های عملکردی برای کار مشترک روی پروژه‌ها یا ابتکارات گرد هم می‌آیند. این همکاری شامل شکستن سیلوهای (silos) سنتی موجود در سازمان‌ها و تشویق کارمندان با تخصص‌ها و مهارت‌های متنوع برای همکاری در جهت یک هدف مشترک است. در اصل، همکاری متقابل عملکردی در مورد تقویت کار تیمی و ارتباط بین اعضای تیم است که دیدگاه‌ها، تجربیات و دانش متفاوتی را به همراه می‌آورند. این تلاش مشترک از نقاط قوت هر بخش برای دستیابی به اهداف مشترک بهره‌برداری می‌کند. این امر منحصر به پروژه‌های متقابل عملکردی نیست، بلکه می‌تواند یک تلاش مداوم برای پیشبرد نوآوری، بهره‌وری و انعطاف‌پذیری در کل سازمان باشد. همکاری متقابل عملکردی‌ فرآیندی است که می‌تواند ارگانیک یا مبتنی بر پروژه باشد. یک مثال از همکاری متقابل عملکردی‌ ارگانیک می‌تواند زمانی باشد که مدیر فروش به مدیر بازاریابی در مورد روندهای خرید آینده مورد انتظار مشتریان، ارتباط می‌گیرد تا ایده‌های کمپین را برنامه‌ریزی کند. یک مثال از همکاری متقابل عملکردی مبتنی بر پروژه می‌تواند زمانی باشد که یک سازمان تصمیم می‌گیرد یک خط تولید جدید ایجاد کند و به همکاری افراد از تخصص‌های مختلف نیاز دارد.

بیشتر بخوانید: ابتکارات استراتژیک

دلایل نیاز به همکاری متقابل عملکردی

امروزه شرکت‌ها بیش از همیشه به همکاری متقابل عملکردی نیاز دارند، در اینجا به چند دلیل ممکن اشاره می‌شود:

• نیاز به هم‌تراز شدن سازمانی
   دستیابی به هم‌تراز شدن در یک سازمان می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، به خصوص زمانی که بخش‌های مختلف به صورت جداگانه عمل می‌کنند و حتی برای تیم‌های دورکاری که در سراسر جهان با مناطق  مختلف همکاری دارند. همکاری بین تیم‌ها به عنوان یک مکانیزم برای اطمینان از اینکه همه تیم‌ها در جهت اهداف مشترک و هم‌تراز با چشم‌انداز بزرگ کار می‌کنند، عمل می‌نماید. هنگامی که تیم‌ها با هم همکاری می‌کنند، درک مشترکی از اهداف، ارزش‌ها و جهت‌گیری استراتژیک سازمان دارند.

•  افزایش ارزش تجربه مشتری
  در محیط کسب‌ و کار مشتری‌محور امروز، ارائه یک تجربه استثنایی کاملاً ضروری است. همکاری متقابل عملکردی با گرد هم آوردن تیم‌هایی از بازاریابی، پشتیبانی مشتری، توسعه محصول و سایر بخش‌ها، در دستیابی به این هدف نقش اصلی را ایفا می‌کند و درک مشترکی از نیازهای مشتری ایجاد می‌کند. شکستن موانع بین بخش‌های مختلف به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا پیام‌رسانی را در هر نقطه تماس با مشتری هم‌تراز کنند و یک پیام ثابت و شخصی‌سازی شده را در هر نقطه تعامل ارائه دهند.

• کسب مزیت رقابتی از طریق نوآوری شتاب‌زده
   هنگامی که افراد از بخش‌های مختلف با هم کار می‌کنند، بینش‌ها، مهارت‌ها و تجربیات منحصر به فردی را به همراه می‌آورند. این تنوع خلاقیت را تقویت کرده و تفکر نوآورانه را ترویج می‌کند. ایده‌هایی که ممکن است در سیلوهای بین بخش‌ها ظاهر نشده باشند، بیشتر احتمال دارد در تیم‌های متقابل عملکردی ظاهر شوند. این ایده‌های جدید می‌توانند منجر به توسعه محصولات، خدمات و راه‌حل‌های پیشگامانه شوند و به سازمان‌ها مزیت رقابتی در بازار ارائه دهند.

بیشتر بخوانید: تعریف دقیق مزیت رقابتی چیست؟

مزایای همکاری متقابل عملکردی

ایجاد تیمی که شامل افرادی از چندین بخش باشد، می‌تواند کمی طاقت‌فرسا باشد. اما وقتی این کار را انجام دهید، متوجه خواهید شد که کاملاً ارزشش را دارد.

•  چابکی بیشتر کسب‌ و کار

تیم‌های متقابل عملکردی به چابکی و انعطاف‌پذیری خود مشهور هستند. آن‌ها با داشتن یک مجموعه مهارت متنوع، در محیط‌های پویا رشد نموده و بدون تأخیرهای مرتبط با وابستگی‌ بین بخش‌های مختلف به سرعت حرکت می‌کنند. آن‌ها می‌توانند به سرعت چالش‌ها را برطرف کرده، راه‌حل‌های مشکل را آغاز کنند و به شکست‌ها پاسخ دهند، که اغلب زمان چرخه در توسعه محصول جدید را کاهش می‌دهد.

• بهبود مشارکت کارکنان
  

طبق تحقیقات گال آپ (Gallup)، مشارکت کارکنان از سال ۲۰۱۵ به پایین‌ترین سطح خود رسیده است. انتقال به ساختارهای مبتنی بر تیم می‌تواند با تقویت روابط بهتر تیم و پویایی محل کار، این مشکل را برطرف کند. تیم‌های متقابل عملکردی سیلوها را می‌شکنند و شکاف‌ها را پر می‌کنند، با مشارکت افراد از سطوح مختلف و کاهش فاصله بین مدیریت و اعضای تیم، مشارکت را پرورش می‌دهند.

• بینش‌های بهبود یافته

تحقیقات نشان می‌دهد که کار در سیلوها و عدم اشتراک‌گذاری داده‌ها با افراد از بخش‌های دیگر می‌تواند برای یک شرکت هزینه‌های بیهوده داشته باشد. همکاری متقابل عملکردی می‌تواند به تشویق اشتراک‌گذاری دانش و معرفی ایده‌های عالی کمک کند. به عنوان مثال، در سازمانی که در حال توسعه یک محصول جدید است، مدیر پروژه می‌تواند یک تیم همکاری متقابل عملکردی متشکل از مهندسان، طراحان، بازاریابان و نمایندگان پشتیبانی مشتری تشکیل دهد و همکاری آن‌ها از ابتدا بینش جامعی در مورد همه جنبه‌های مهم محصول ارائه خواهد داد.

• مهارت‌های ارتباطی برتر و توسعه تیم

همکاری متقابل عملکردی با گرد هم آوردن گروه متنوعی از افراد با دیدگاه‌های مختلف، مهارت‌های ارتباطی مؤثر و توسعه تیم را ارتقا می‌دهد. اعضای تیم از طریق بازخورد مشترک و حل تعارض، مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود می‌بخشند، در حالی که از دیگران نیز مجموعه مهارت‌های مختلفی یاد می‌گیرند. توافق در مورد اهداف واضح و مشترک، ارتباط هدفمند و کار مشترک را تقویت نموده و به سازمان اجازه می‌دهد تا یک تیم با عملکرد بالا ایجاد کند و اعتماد بین اعضای خود را تقویت نماید.

• کانال‌های ارتباطی شفاف

کانال‌های ارتباطی شفاف و کارآمد برای تیم‌های بین‌عملکردی ایجاد کنید. از ابزارهای همکاری مانند اسلاک (Slack) یا ام اس تیمز (MS Teams) برای تسهیل اشتراک‌گذاری اطلاعات روزانه کمک بگیرید.

• مهارت‌های مدیریتی بهبود یافته

مدیریت تیم‌های متقابل عملکردی، مهارت‌های رهبری را به چالش می‌کشد، زیرا ممکن است رهبر در هر حوزه متخصص نباشد، اما باید بتواند افرادی با تخصص‌های مختلف را مدیریت کند. رهبران باید توانایی خود را برای کار هماهنگ با اعضای تیم با پیشینه‌ها و سبک‌های مختلف پرورش دهند و به دیگران اجازه دهند تا زمانی که دانش تخصصی آن‌ها برای تصمیم‌گیری مؤثر لازم است، همکاری کنند.

• حذف کلیشه‌ها و مسائل تنوع
  

تیم‌های متقابل عملکردی بخش‌های مختلف را گرد هم می‌آورند و درک نقاط قوت و چالش‌های یکدیگر را تقویت می‌نمایند. به عنوان مثال، زمانی که یک تیم فناوری با یک تیم غیر فناوری ملاقات می‌کند، مشکلات یکدیگر را تشخیص می‌دهند و از دانش خود بهره می‌برند. این دیدگاه مشترک، کلیشه‌ها را از بین می‌برد و حل تعارض را ترویج می‌دهد. علاوه بر این، تیم‌های متنوع با سنین، پیشینه‌ها و نظرات مختلف، ایده‌های نوآورانه را در خط مقدم قرار می‌دهند.

بیشتر بخوانید: تعریف نوآوری چیست؟ مدیریت نوآوری چگونه انجام می‌شود؟

انواع مختلف تیم‌های متقابل عملکردی

تیم‌های متقابل عملکردی در انواع مختلف سازمان‌ها به روش‌های مختلف کار می‌کنند. استارت‌آپ‌ها و کسب‌ و کارهای کوچک اغلب به دلیل ماهیت اندازه خود دارای همکاری متقابل عملکردی هستند. آن‌ها به اندازه کافی بزرگ نیستند که تیم‌های تخصصی داشته باشند، بنابراین کارمندان از حوزه‌های تخصصی مختلف به طور خودکار در اکثر پروژه‌ها یا تصمیمات با هم کار می‌کنند. آنچه واقعاً نوآوری ایجاد می‌نماید، گرد هم آوردن افرادی با دانش و تجربیات متنوع است. شرکت‌های بزرگ‌تر ممکن است یک تیم همکاری متقابل عملکردی را به عنوان یک گروه کاری برای رسیدگی به یک پروژه یا هدف خاص راه‌اندازی نمایند. به عبارت دیگر، آن‌ها همچنان دارای بخش‌های تخصصی فردی هستند. اما جدا از این ساختار، کارمندان از بخش‌های مختلف برای یک هدف مشخص در یک تیم همکاری متقابل عملکردی گرد هم می‌آیند. در برخی دیگر از شرکت‌های بزرگ‌تر، تیم‌های متقابل عملکردی ساختار اصلی هستند.

بیشتر بخوانید: تعیین اهداف خرد SMART به چه معناست؟

چگونه می‌توان همکاری متقابل عملکردی‌ را به طور مؤثر اجرا کرد؟

یک سازمان شامل افرادی با تخصص‌های مختلف است که ممکن است بتوانند اهداف بخش خود را به طور مؤثر محقق کنند. اما بدون تعامل و مشارکت افراد از بخش‌های مختلف، دستیابی به هدف کلی سازمانی دشوار می‌شود. بنابراین، همکاری افراد از بخش‌های مختلف برای بقای یک سازمان حیاتی است. در اینجا چند راه برای اجرای مؤثر همکاری متقابل عملکردی‌ وجود دارد:

• سیستم‌های همکاری را پیاده‌سازی کنید.
  برای همکاری به ابزارهایی نیاز دارید که همکاری را تسهیل کنند. پلتفرم‌های نرم‌افزاری زیادی در بازار وجود دارند که به راه‌اندازی یک سیستم همکاری یاری می رسانند. بسته به صنعت و فرهنگ سازمانی، باید پلتفرم نرم‌افزاری را انتخاب نمایید که مناسب برای کسب‌ و کار شما باشد. محبوب‌ترین پلتفرم‌های امروز مبتنی بر ابر هستند و اطمینان می‌دهند که می‌توان از طریق دستگاه‌ها، مکان‌ها و مناطق زمانی به آن‌ها دسترسی داشت. با این وجود، ضروری است که یک سیستم همکاری را اتخاذ نمایید که با حداقل خطا و مشکل کار کند. در غیر این صورت، به عنوان مثال، افراد به سادگی به ذخیره فایل‌ها روی دستگاه‌های محلی متوسل می‌شوند، به این معنی که سایر افراد قادر به همکاری روی همان فایل‌ها نیستند.

•  کار خود را خودکار کنید.
  خودکارسازی گردش کار، بهره‌وری همکاری بین افراد مختلف را افزایش می‌دهد. با خودکار کردن کارهای ساده، در زمان صرفه‌جویی کرده و به هر فرد مسئولیت‌های روشنی می‌دهید تا بتوانند روی وظایف خود بدون نگرانی در مورد سایر موارد تمرکز کنند. شما می‌توانید گردش کارهای سفارشی را پیکربندی نموده، آن‌ها را با تمام افراد درگیر به اشتراک بگذارید که به آن‌ها کمک می‌کند روی عملکردهای خاص خود تمرکز نمایند، این منجر به زمان‌های اجرای کوتاه‌تر می‌شود، زیرا رفت و برگشت غیرضروری بین افراد کمتر است.

• کارکنان و رهبران همکاری متقابل را استخدام کرده و ارتقا دهید.
  فرهنگ، خود را به عنوان یک سری هنجارهای رفتاری جمعی انسانی نشان می‌دهد. بنابراین ایجاد یک فرهنگ سازمانی مشارکتی، مستلزم کارکنان و رهبرانی با ذهنیت مشارکتی است. همه مردم در همکاری خوب نیستند؛ با دانستن این موضوع، استخدام‌کنندگان باید کاندیدهای قوی در این زمینه را آزمایش و شناسایی کنند. 

• اعتماد و شفافیت را ایجاد کنید.
  اگر بین کارمندانی که در یک سازمان با هم کار می‌کنند اعتماد وجود نداشته باشد، همکاری شکست خواهد خورد. همکاری کارآمد مستلزم ارتباط صادقانه و شفاف است. علاوه بر این، در نظر بگیرید که افراد درگیر در همکاری متقابل عملکردی‌ را پاداش دهید. دیدن نتایج کوتاه‌مدت و دریافت پاداش برای دستاورد می‌تواند به ایجاد اعتماد بین آن‌ها کمک کند.

بیشتر بخوانید: تعریف دقیق فرهنگ سازمانی چیست؟

چالش‌های رایج همکاری متقابل عملکردی

 طبق مطالعه‌ای توسط هاروارد بیزینس ریویو (The Harvard Business Review)، تقریباً ۷۵% از تیم‌های همکاری متقابل عملکردی ناکارآمد هستند و حداقل در سه مورد از پنج معیار ناموفق هستند:

• رعایت بودجه: اغلب به دلیل اولویت‌های متفاوت بخش‌ها و درگیری‌های تخصیص منابع، آن‌ها در دستیابی به اهداف بودجه استراتژیک مشکل دارند.
• توجه به زمان‌بندی: این می‌تواند یک چالش باشد، زیرا هماهنگ‌سازی ابتکارات و زمان‌بندی بین تیم‌های مختلف می‌تواند منجر به تأخیر شود.
• انطباق با مشخصات: اطمینان از اینکه پروژه‌ها از مشخصات پیروی می‌کنند، زمانی که بخش‌های مختلف تفسیرها و اهداف خاص خود را دارند، می‌تواند دشوار باشد.
• انتظارات مصرف‌کننده: زمانی که تیم‌های مختلف دیدگاه‌های متفاوتی در مورد آنچه نتیجه رضایت‌بخش است، داشته باشند دستیابی به رضایت مشتری می‌تواند یک کار سخت باشد.
• هم‌تراز شدن با اهداف کسب و کاری: حفظ هم‌تراز شدن با اهداف کلی کسب و کار می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، زیرا ممکن است بخش‌های مختلف اولویت‌های متضاد یا تفسیرهای متفاوتی از اهداف سازمان داشته باشند.

بیشتر بخوانید: اولویت های استراتژیک چیست؟

نکاتی مهم در همکاری متقابل عملکردی:

چگونه می‌توانید از این چالش‌ها دوری کنید؟ نکات مهمی برای راهنمایی شما به سمت موفقیت آورده شده است:

• حاکمیت شفاف را برقرار کنید: فرآیندهای تصمیم‌گیری، گردش کار، نقش‌ها و مسئولیت‌ها را به وضوح مشخص کنید. اطمینان حاصل کنید که تیم‌های متقابل عملکردی یک رهبر تیم تعیین شده دارند که مسئول پیشبرد موفقیت پروژه است.

• منابع کافی تخصیص دهید: دسترسی به منابع ضروری، از جمله بودجه، نیروی انسانی و فناوری، اجرای مؤثر پروژه را تضمین کنید.

• معیارها و اهداف خاص تعیین کنید: شاخص‌های کلیدی عملکرد خاص (KPI)، اهداف قابل اندازه‌گیری، قابل دستیابی، مرتبط و محدود به زمان (SMART) را برای پروژه تعریف کنید. اهداف و مقاصد تیم باید واضح باشند تا نقشه راه و پیشرفت را ارائه دهند.

• مالکیت ابتدا به انتها: یک مالک ابتدا به انتها تعیین کنید که کل چرخه پروژه را نظارت کند. این شخص مسئول هماهنگ‌سازی تلاش‌ها در بخش‌های مختلف و اطمینان از اینکه پروژه در مسیر درست باقی می‌ماند، است.

• کانال‌های ارتباطی شفاف: کانال‌های ارتباطی شفاف و کارآمد برای تیم‌های متقابل عملکردی ایجاد کنید. از ابزارهای همکاری مانند اسلاک یا ام اس تیمز برای تسهیل اشتراک‌گذاری اطلاعات روزمره استفاده کنید.

• آموزش متقابل و تشکیل تیم: آموزش متقابل بین اعضای تیم را برای ایجاد درک مشترک از نقش‌ها و تخصص یکدیگر تقویت کنید. این امر همکاری و ادغام تیم را ترویج می‌دهد.

• بررسی‌های منظم: جلسات و بررسی‌های منظم تیم را برای نظارت بر پیشرفت، رسیدگی به چالش‌ها و ارائه به‌روزرسانی‌های عمیق برنامه‌ریزی کنید. این جلسات باید ساختارمند و متمرکز بر حل مسئله باشند.

• حلقه‌های بازخورد: مکانیزم‌های بازخورد را برای اعضای تیم ایجاد کنید تا بینش‌ها را به اشتراک بگذارند، نگرانی‌ها را مطرح کرده و پیشنهادات بهبود را ارائه دهند. یک فرهنگ بازخورد سازنده همکاری را افزایش می‌دهد.

• پشتیبانی رهبری: حمایت رهبری سازمانی را برای حمایت از ابتکارات متقابل عملکردی تضمین کنید. رهبران باید اهمیت همکاری را تأیید کرده و الگو باشند.

• جشن موفقیت: برای ایجاد انگیزه و پاداش دادن به اعضای تیم برای مشارکت‌هایشان، نقاط عطف مهم را تأیید و جشن بگیرید. تقویت مثبت حس موفقیت و همکاری آینده را تشویق می‌کند.

بیشتر بخوانید: بیانیه چشم انداز

مثال‌هایی از همکاری متقابل عملکردی

شرکت‌های موفق یک‌شبه تیم‌های همکاری متقابل عملکردی نمی‌سازند. آن‌ها عملکرد بین بخشی را در فرهنگ خود جاسازی می‌کنند و یک محیط کار واقعاً فراگیر ایجاد می‌نمایند. بیایید به چند مثال نگاهی بیندازیم:

• نورث وسترن میچوال لایف (Northwestern Mutual Life)

نورث وسترن میچوال لایف، یک سازمان بیمه عمر و خدمات مالی آمریکایی، در خط مقدم توسعه تیم همکاری متقابل عملکردی قرار دارد. این شرکت در ابتدا با دنبال کردن یک مدل سنتی، افرادی را استخدام کرد که نقش‌های آن‌ها مستقیماً با نیازهای یک پروژه مرتبط بود، با این حال، آن‌ها تکامل یافته‌اند. امروزه، نورث وسترن با تعیین حداقل یک «غیر ذینفع» برای هر تیم همکاری متقابل عملکردی پیشگام است.

بیشتر بخوانید: شاخص کلیدی عملکرد (KPI) چیست؟

• اپل (Apple)

اپل از مدل رهبری سنتی خودکامه فاصله می‌گیرد و به هر عضو تیم آزادی می‌دهد تا ایده‌ها را تأیید کند، نظرات را به چالش بکشد و تفکر خود را به طور جمعی برای راه‌حل‌های بهینه اصلاح کند. تعهد اپل به ارتقای تجربه کاربر فراتر از سطح است و شامل تیم‌هایی می‌شود که مسئول ساده‌سازی مسیرهای محصول از طریق زنجیره تأمین و کانال‌های فروش هستند. آن‌ها با سایر تیم‌های اپل به صورت همکاری متقابل عملکردی کار می‌کنند تا راه‌هایی برای بهبود فرآیندها پیدا کنند، مانند ساده کردن خرید آنلاین محصول برای مصرف‌کنندگان و تحویل آن در فروشگاه.

بیشتر بخوانید: تخصیص منابع

• نوکیا (NOKIA)
  تعهد نوکیا به همکاری متقابل عملکردی در استراتژی استخدام آن مشهود است، که داوطلبانی با تجربه رهبری یا کار در تیم‌های همکاری متقابل عملکردی در چندین مکان را ترجیح می‌دهد. این شرکت همچنین اصول توسعه چابک را در عملیات روزمره تیم‌های همکاری متقابل عملکردی خود دربر می‌گیرد.
  

• سیسکو (Cisco)
  سیسکو، یک نمونه بارز از تقویت تیم‌های همکاری متقابل عملکردی، ساختار سازمانی خود را از یک سیستم فرمان و کنترل به یک محیط کاری مشارکتی و ارگانیک تبدیل کرد. استراتژی منابع انسانی آن‌ها ورودی مدیر سطح پایین را در تصمیم‌گیری سطح بالا دربر می‌گیرد و یک فرهنگ مشارکتی را پرورش می‌دهد. این تغییر به تیم‌ها و بخش‌های آن اجازه می‌دهد تا به صورت جمعی استراتژی‌سازی نمایند و اشتراک‌گذاری توسعه‌های محصول جدید و فناوری در سراسر سازمان را تسهیل کنند.
  

بنابراین می‌توان گفت؛ یک سازمان شامل بخش‌های مختلف با افرادی از زمینه‌های تخصصی مختلف است. اگر هر بخش به طور خودمختار عمل کند، مدیریت، سازماندهی و همسو کردن اهداف سازمانی می‌تواند دشوار شود. هر سازمانی تا حدی همکاری خواهد داشت. اما برای بهره‌برداری واقعی از نیروی کار خود، ضروری است که یک سیستم همکاری متقابل عملکردی قوی راه‌اندازی کنید.

جهت ارتقاء سطح کیفی مقالات و تکمیل مباحث مربوط لطفا نظرات و دیدگاههای خود را در پایان این مقاله درج کنید، همچنین چند مقاله مرتبط با موضوع همکاری متقابل عملکردی برای مخاطبان سایت شریف استراتژی به اشتراک گذاشته شده است. شما میتوانید با ارائه درخواست مشاوره از طریق ارسال فرم، مشاوره رایگان در خصوص کسب و کار خود دریافت نمایید. پس از ارسال درخواست، کارشناسان شریف استراتژی در اسرع وقت با شما تماس خواهند گرفت.

در این مقاله به موضوع تخصیص منابع پرداخته‌ایم. علاوه بر ارائه تعریفی از تخصیص منابع به دلایل اهمیت و مزایای آن نیز اشاره شده و در ادامه نحوه تخصیص منابع در یک پروژه و مراحلی که برای مدیریت استراتژیک منابع در سراسر یک سازمان نیاز می‌باشد، شرح داده شده است. در نهایت نیز به چالش‌های موجود در مسیر تخصیص منابع پرداخته شده است. در آخر می‌توانید دیدگاه‌ها و نظرات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.

مقدمه‌ای بر تخصیص منابع

تخصیص منابع یکی از مهم‌ترین جنبه‌های مدیریت هر کسب‌ و کاری است، به عبارت ساده، تخصیص منابع یعنی تصمیم‌گیری در مورد اینکه چه مقدار از منابع محدود (مانند پول، نیروی کار، زمان و تجهیزات) به هر یک از فعالیت‌ها، پروژه‌ها یا بخش‌های مختلف یک سازمان اختصاص داده شود. با رشد سازمان، پروژه جدید، تغییرات در بازار و رقابت، کاهش بودجه و یا افزایش تقاضا نیاز به منابع بیشتری احساس می‌شود. با تخصیص صحیح منابع، از هدررفت آن‌ها جلوگیری می‌شود و بهره‌وری افزایش می‌یابد و پروژه‌ها و فعالیت‌هایی که به اهداف استراتژیک سازمان نزدیک‌تر هستند، شانس موفقیت را افزایش می‌دهد و ریسک شکست کاهش می‌یابد. تخصیص منابع به صورت پویا، به سازمان اجازه می‌دهد تا به تغییرات بازار و شرایط محیطی به سرعت پاسخ دهد و با در نظر گرفتن تمام عوامل، تصمیمات بهتری اتخاذ کنند. برای این کار ابتدا باید تمام منابع موجود در سازمان شناسایی شده و اهداف سازمان باید به وضوح مشخص شود تا بتوان منابع را بر اساس آن‌ها تخصیص داد. هر پروژه باید بر اساس معیارهایی مانند اهمیت، بازده سرمایه و ریسک، ارزیابی شده و بر اساس ارزیابی‌ها، منابع به پروژه‌ها و فعالیت‌های مختلف تخصیص داده شود. عملکرد پروژه‌ها باید به طور مداوم  مورد ارزیابی قرار گیرد و در صورت نیاز، تخصیص منابع تغییر کند.
عوامل موثر در تخصیص منابع:

• استراتژی سازمان: استراتژی سازمان، جهت‌گیری کلی سازمان را تعیین می‌کند و بر تخصیص منابع تأثیر می‌گذارد.
• محدودیت‌های منابع: منابع محدودی مانند بودجه، نیروی کار و زمان، بر تصمیم‌گیری در مورد تخصیص منابع تأثیر می‌گذارند.
• اهمیت پروژه‌ها: اهمیت هر پروژه نسبت به سایر پروژه‌ها، در تخصیص منابع نقش مهمی دارد.
• ریسک پروژه‌ها: ریسک مرتبط با هر پروژه، بر تصمیم‌گیری در مورد تخصیص منابع تأثیر می‌گذارد.
• بازخوردها: بازخوردهای دریافتی از پروژه‌های قبلی، می‌تواند به بهبود تصمیم‌گیری در مورد تخصیص منابع کمک کند.

گوگل (Google)، یکی از بزرگترین شرکت‌های فناوری دنیا، نمونه‌ای عالی از یک شرکت است که به طور مداوم با چالش تخصیص منابع روبرو است. با توجه به تنوع گسترده پروژه‌ها و محصولات این شرکت، از سیستم‌های عامل اندروید و موتور جستجوی گوگل گرفته تا پروژه‌های بلندپروازانه‌ای مانند گوگل گلس (Google Glass)، تخصیص بهینه منابع، کلیدی برای موفقیت آن‌هاست.
چالش‌ها در گوگل

• تعدد پروژه‌ها: گوگل همواره ایده‌های جدید و پروژه‌های نوآورانه‌ای را در دست دارد. این تنوع، تصمیم‌گیری در مورد تخصیص منابع را بسیار پیچیده می‌کند.
• رقابت داخلی: تیم‌های مختلف درون گوگل ممکن است بر سر منابع محدود با یکدیگر رقابت کنند. این رقابت، اگرچه می‌تواند منجر به نوآوری شود، اما می‌تواند به بهره‌وری نیز آسیب برساند.
• تغییرات سریع فناوری: صنعت فناوری، صنعتی بسیار پویا است و فناوری‌ها به سرعت در حال تغییر هستند. گوگل باید به طور مداوم منابع خود را برای تطبیق با این تغییرات تنظیم کند.

راهکارهای گوگل برای مدیریت تخصیص منابع:

• سیستم امتیازدهی پروژه‌ها: گوگل از یک سیستم امتیازدهی برای ارزیابی پتانسیل موفقیت هر پروژه استفاده می‌کند. این سیستم به مدیران کمک می‌کند تا منابع را به پروژه‌هایی که بیشترین احتمال موفقیت را دارند، اختصاص دهند.
• روش (۷۰-۲۰-۱۰): گوگل از این روش برای تقسیم منابع خود استفاده می‌کند. ۷۰ درصد منابع به پروژه‌های اصلی و جاری، ۲۰ درصد به پروژه‌های نوآورانه و ۱۰ درصد به ایده‌های بلندپروازانه و ریسک‌پذیر اختصاص می‌یابد.
• مدیریت چابک: گوگل از روش‌های چابک مانند اسکرام (Scrum) برای مدیریت پروژه‌ها استفاده می‌کند. این روش به تیم‌ها اجازه می‌دهد تا به سرعت به تغییرات پاسخ دهند و منابع را به طور مؤثرتری مدیریت کنند.
• فرهنگ سازمانی مبتنی بر داده: گوگل به شدت به داده‌ها و تحلیل آن‌ها اهمیت می‌دهد. این شرکت از داده‌ها برای تصمیم‌گیری در مورد تخصیص منابع استفاده کرده و به طور مداوم عملکرد پروژه‌ها را ارزیابی می‌کند.

گوگل با استفاده از ترکیب روش‌ها و ابزارهای مختلف، توانسته است چالش تخصیص منابع را به خوبی مدیریت کند. این شرکت نشان داده است که با یک رویکرد سیستمی و داده‌محور، می‌توان منابع محدود را به بهترین شکل ممکن به کار گرفت و به موفقیت‌های بزرگی دست یافت. در کل، تخصیص منابع یک فرآیند پیچیده و مهم است که نیاز به دقت و برنامه‌ریزی دارد. با انجام صحیح این فرآیند، سازمان می‌تواند به اهداف خود دست یافته و در محیط رقابتی امروز، موفق باشد.

تخصیص منابع چیست؟

تخصیص منابع؛ شناسایی منابعی است که می‌توانید برای ابتکارات استراتژیک، پروژه‌های خاص یا فعالیت‌ها در شرکت خود اختصاص دهید. تخصیص منابع فرآیند تخصیص و مدیریت دارایی‌ها به گونه‌ای است که از اهداف برنامه‌ریزی استراتژیک یک سازمان پشتیبانی می‌کند. در واقع این به معنای پیدا کردن بهترین راه برای استفاده از منابع موجود برای انجام کار است. تخصیص منابع شامل متعادل کردن نیازها و اولویت‌های رقابتی و تعیین بهترین مسیر برای  استفاده حداکثری از منابع محدود و کسب بهترین بازده سرمایه‌گذاری است. در اجرای تخصیص منابع، سازمان‌ها ابتدا باید هدف مورد نظر خود را تعیین کنند، مانند افزایش درآمد، بهبود بهره‌وری یا افزایش آگاهی از برند، سپس باید ارزیابی نمایند که برای رسیدن به این هدف چه منابعی مورد نیاز خواهد بود. تخصیص استراتژیک منابع به شما کمک می‌کند تا سود کلی کسب‌ و کار و رشد درآمد را محقق نمائید. اما اگر اشتباه کنید، اشتباهات می‌توانند به پول از دست رفته، تحویل نامطلوب و بخش‌های فلج‌کننده سازمانی منجر شوند.

 کل فرآیند تخصیص منابع اغلب شامل یک یا همه موارد زیر است:

• درک اولویت‌ها و اهداف کسب‌ و کار.
• ردیابی پیشرفت و ایجاد نقاط عطف برای هدف قرار دادن.
• یافتن اعضای تیم با بهترین مهارت‌ها و اختصاص دادن آنها به ابتکارات مناسب.
• ترسیم نحوه استفاده از منابع شما برای برآورده کردن بودجه پروژه یا الزامات پروژه.
• ایجاد یک ساختار شکست کار برای حسابرسی وابستگی‌های ابتکار، پروژه یا وظیفه.

 آمازون (Amazon)

 آمازون بخش قابل توجهی از منابع خود را به تحقیق و توسعه و پروژه‌های نوآورانه اختصاص می‌دهد. این شرکت با سرمایه‌گذاری در حوزه‌هایی مانند هوش مصنوعی و کسب و کار الکترونیک، به طور مداوم در حال ایجاد محصولات و خدمات جدید است.

تخصیص منابع به لجستیک و زنجیره تامین: آمازون برای ارائه خدمات تحویل سریع و کارآمد، شبکه لجستیکی گسترده‌ای را ایجاد کرده است. این شرکت با سرمایه‌گذاری در انبارها، ناوگان حمل‌ونقل و فناوری‌های مرتبط، توانسته است به یک رهبر جهانی در زمینه لجستیک تبدیل شود.

بیشتر بخوانید: ابتکارات استراتژیک

مزایای تخصیص منابع

تخصیص مؤثر منابع مزایای زیر را ارائه می‌دهد:

• همکاری و همسوئی با اهداف

تخصیص منابع به تسهیل ارتباط بین تیم‌ها و تقویت همکاری کمک می‌کند. یک استراتژی تخصیص منابع امکان ارتباط با ذینفعان را فراهم می‌نماید تا آنها را در مورد پیشرفت در جهت اهداف استراتژیک مطلع نگه دارد. روابط کاری بهتری بین بخش‌های مختلف ایجاد می‌کند و اطمینان می‌دهد که هر عضو سازمان شما به سمت نتیجه یکسانی در کسب‌ و کار حرکت می‌نماید. همه افراد دارای درک روشنی از اولویت‌های خود و ابزارهایی که برای دستیابی به آنها نیاز دارند، هستند.

• کارایی و بهره‌وری منابع

در دسترس بودن منابع به تیم‌ها کمک می‌کند تا یک پروژه را به موقع تکمیل نمایند و فقط از منابع مورد نیاز برای دستیابی به هر هدف استفاده کنند. یک استراتژی تخصیص منابع قوی به تیم‌های پروژه یاری می‌رساند تا از اشتباهاتی که مربوط به وابستگی‌های متعارض هستند جلوگیری نمایند. 

• روحیه تیم

تخصیص منابع مشارکت کارکنان و روحیه اعضای تیم را بهبود می‌بخشد و باعث توزیع عادلانه‌تر مسئولیت‌ها می‌شود تا هیچ یک از اعضای تیم بیش از حد کار نکنند. این رویکرد می‌تواند بهره‌وری را بهبود بخشد زیرا با بهبود رفاه اعضای تیم، آنها دارای زمان و انرژی برای انجام کارهای اضافی هستند.

• کاهش هزینه

تخصیص مؤثر منابع می‌تواند منجر به صرفه‌جویی قابل توجه در هزینه شود؛ زیرا باعث افزایش کارایی، کاهش ضایعات و جلوگیری از اشتباهات پرهزینه، ناکامی‌ها و تأخیرها می‌شود.

• نظارت استراتژیک و انعطاف‌پذیری

تخصیص استراتژیک منابع؛ یک مرجع قابل دسترسی آسان در مورد تمام بخش‌های متحرک در سازمان، به شما ارائه می‌دهد و امکان شناسایی تیم‌ها، پروژه‌ها و ابتکاراتی را که عملکرد خوبی دارند فراهم می‌کند تا در صورت لزوم پشتیبانی را افزایش دهید. همچنین به شما امکان می‌دهد منابع را به سرعت به ناحیه‌ای که عملکرد ضعیفی دارد تغییر دهید و استراتژی را در چارچوب زمانی برنامه‌ریزی شده اجرا کنید.

بیشتر بخوانید: تعریف برنامه ریزی استراتژیک چیست؟ انواع روش ها و مدل های برنامه ریزی استراتژیک کدامند؟ 

۷ مرحله برای مدیریت استراتژیک منابع در سراسر سازمان

مراحلی که برای مدیریت استراتژیک منابع در سازمان به آن نیازمندیم:

1. شناسایی ابتکارات استراتژیک

ابتدا باید درک کنید که سازمان شما دقیقاً چگونه در رابطه با اهداف خود عمل می‌کند. معیارهای اصلی کسب‌ و کار و صورت‌های مالی شما چه چیزی را نشان می‌دهند و شرکت شما چه ابتکارات استراتژیکی را  می‌تواند برای بهبود عملکرد کلی خود دنبال کند؟ این به شما کمک می‌کند تا منابع خود را با ابتکارات استراتژیکی که بیشترین تأثیر را بر سازمان دارد، مطابقت دهید.

در اینجا چند نمونه از ابتکارات استراتژیک آورده شده است:

• توسعه محصول برای ورود به بازار جدید
• کاهش هزینه‌های زنجیره تأمین
• افزایش رضایت مشتری

2. ارزیابی نیازهای منابع و محدودیت‌های سازمانی

هنگامی که ایده‌ای از موقعیت استراتژیک سازمان خود داشتید، می‌توانید توجه خود را به منابعی که برای رسیدن به اهداف خود دنبال آنها هستید، متمرکز کنید. برخی از نمونه‌ نیازهای منابع عبارتند از:

•  ابزارها، تجهیزات و امکانات برای بخش‌های مختلف
•  نرم‌افزار یا مجوزهای ضروری برای عملیات
• پرسنل برای مشاغل خاص
• پرسنل پشتیبانی که ممکن است از خارج از سازمان باشند
• تأمین مالی پیش‌بینی شده برای ابتکارات و پروژه‌های شما

این مرحله در مورد مشخص کردن نیازهای شما و بررسی در دسترس بودن آن است، نه در مورد تخصیص منابع. این کار بعداً در فرآیند انجام می‌شود.

بیشتر بخوانید: مدیریت زنجیره تامین چیست؟

3. اولویت‌بندی ابتکارات استراتژیک

سازمان‌ها اغلب چندین هدف استراتژیک دارند، اما با منابع محدود، نمی‌توانند به همه آن‌ها به طور همزمان دست یابند. اینجاست که اولویت‌بندی وارد می‌شود و به تمرکز بر اهداف کلیدی کمک می‌کند. در اینجا برخی از ابزارها و چارچوب‌های تصمیم‌گیری برای کمک به شما آورده شده است:

• ماتریس تصمیم‌گیری: این الگو به شما کمک می‌کند تا مهم‌ترین گزینه را بر اساس معیارهای خاص تجزیه و تحلیل و انتخاب نمائید. این به شما امکان می‌دهد تصمیمات مبتنی بر داده‌ها را برای ابتکارات با بازده سرمایه‌گذاری بالا بر اساس مهم‌ترین عوامل که نیازهای سازمان شما را برآورده می‌نمایند، اتخاذ کنید.
• ماتریس GE: یک چارچوب برای کمک به شما در مدیریت پرتفولیوها و اولویت‌بندی سرمایه‌گذاری در واحدهای مختلف کسب‌ و کار استراتژیک است. این به شما امکان می‌دهد منابع (معمولاً سرمایه) را در صورت نیاز تخصیص دهید و ایده بهتری از اینکه کدام ابتکارات نیاز به تمرکز دارند و کدام را می‌توان حذف کرد، به شما می‌دهد.
• تحلیل رقابتی: این مجموعه چارچوب‌های رقابتی به شما کمک می‌کند تا دینامیک بازار و چشم‌انداز رقابتی را تجزیه و تحلیل نمائید، در نهایت فرصت‌های بازاریابی و تهدیدها را به طور موثری تشخیص داده و منابع را به آن‌ها اختصاص دهید.

بیشتر بخوانید: اولویت های استراتژیک چیست؟

4. انتخاب استراتژی تخصیص منابع خود

هنگامی که درک کردید سازمان شما کجا ایستاده است، کجا می‌خواهید بروید و چه اقداماتی باید انجام دهید، زمان تخصیص منابع فرا می‌رسد. از بینش‌های مراحل قبلی برای توسعه استراتژی‌های تخصیص منابع خود استفاده کنید و تصمیم بگیرید که کدام ابتکارات چه منابعی را دریافت می‌کنند. در اینجا چند نمونه آورده شده است:

• اگر اولویت سازمانی شما رشد است، منابع را به تحقیق و توسعه، بازاریابی و توسعه اختصاص دهید.
• اگر اولویت سازمانی شما سود است، منابع را به محصولات یا خدمات با حاشیه سود بالا اختصاص دهید.
• اگر اولویت سازمانی شما کنترل است، منابع را به انطباق، امنیت و حاکمیت اختصاص دهید.

فراموش نکنید که اولویت‌های استراتژیک خود را با در دسترس بودن منابع مطابقت دهید. از پروژه‌هایی با بازده پایین صرفاً به این دلیل که منابع در دسترس هستند اجتناب نمایید. شناسایی، طبقه‌بندی و اختصاص صحیح منابع شما تضمین می‌کند که آن‌ها را به طور بهینه تخصیص می‌دهید.

5. ارتباط تخصیص منابع

یک جنبه کلیدی تخصیص منابع، همسو بودن است؛ اطمینان از اینکه هر ذینفع می‌داند چگونه می‌تواند از منابع خود به درستی استفاده کند، خواه این منابع مالی، نیروی انسانی یا زمان باشد. برای ابتکارات در سطح سازمان، این می‌تواند به سادگی داشتن یک نمای کلی از تمام ابتکارات در حال انجام یا یک نقشه دقیق که ارتباطات بین هر بخش و نحوه همپوشانی فعالیت‌های آن‌ها را ترسیم می‌نماید، باشد. این نمای کلی در یک مکان متمرکز می‌تواند به این موارد کمک کند:

• ارائه یک دیدگاه واضح از اینکه کدام KPIها در حال دستیابی هستند.
• ترسیم عملکرد منابع اختصاص داده شده در لحظه.
• کمک به کل سازمان برای حفظ ثبات در کار به سمت یک ابتکار خاص.
• اطلاع رسانی به سایر منابع خارج از سازمان که در جهت اهداف شما کمک می‌کنند.
• ترویج شفافیت و اختصار اشتراک‌گذاری اطلاعات.

بیشتر بخوانید: شاخص کلیدی عملکرد (KPI) چیست؟

6. اجرا و نظارت

نظارت مداوم برای اطمینان از رسیدن تخصیص منابع شما به اهداف خود بسیار مهم است. این به شما امکان می‌دهد موارد زیر را تشخیص دهید:

• دارایی‌هایی که کم و یا به اشتباه استفاده می‌شوند
• هزینه بیش از حد یا تخصیص بیش از حد منابع به یک پروژه واحد
• گسترش غیرمنتظره وسعت پروژه‌ها (گسترش وسعت)
• تنگنا یا کمبود منابع

   این داده‌های درلحظه یک پایه قوی برای برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری استراتژیک تکرار شونده فراهم می‌کنند. این به شما کمک می‌کند تا تصمیمات مالی آگاهانه و در صورت نیاز تنظیمات سریع انجام دهید.

7. بررسی و تنظیم

تخصیص منابع نباید ثابت باشد، منابع خود را به طور منظم بررسی کنید و در صورت لزوم دوباره تنظیم نمایید. این می‌تواند در پاسخ به تغییرات محیط کسب‌ و کار، چالش‌های غیرمنتظره در حین اجرا یا تغییر در اهداف استراتژیک باشد.

 نایک (Nike)

•  تخصیص منابع به بازاریابی: با استفاده از بازاریابی خلاقانه و اسپانسری ورزشکاران مشهور، برند نایک در سطح جهانی شناخته شده است. این شرکت بخش قابل توجهی از بودجه خود را به بازاریابی اختصاص داده تا به مشتریان خود ارزش برند را ارائه دهد.
•  تخصیص منابع به تحقیق و توسعه محصولات: نایک با سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، به طور مداوم در حال تولید محصولات ورزشی با فناوری‌های جدید است. این شرکت با استفاده از داده‌های مشتریان و بازخورد آن‌ها، محصولات خود را بهبود می‌بخشد.

بیشتر بخوانید: تعریف دقیق ذی نفع یا ذینفعان چیست؟ تحلیل ذینفعان در سازمان و پروژه چگونه انجام می شود؟

نحوه تخصیص منابع در یک پروژه

پنج مرحله زیر هنگام تخصیص منابع موجود به عنوان بخشی از مدیریت پروژه مهم هستند:

• برنامه‌ریزی

مدیران پروژه ابتدا باید پروژه را ترسیم نمایند. آنها باید پروژه را به وظایف جداگانه تقسیم کرده و مهارت‌های مورد نیاز را شناسایی کنند، همچنین باید هرگونه محدودیتی مانند مهلت‌ها و بودجه را بررسی نمایند. مدیران پروژه باید اعضای بالقوه تیم را بر اساس مهارت‌ها و در دسترس بودن آنها شناسایی کرده و وابستگی‌های وظیفه را تعیین نمایند که ممکن است تکمیل مراحل خاص را تحت تأثیر قرار دهند. برنامه‌ریزی نیاز به توسعه یک ساختار شکست کار دارد که هر وظیفه را با تاریخ‌های شروع و پایان مطابقت می‌دهد و یک بودجه تعیین می‌کند.

• سنجش در دسترس بودن

زمان تعطیلات (عادی و خاص) و سایر پروژه‌ها همگی بر در دسترس بودن یک تیم تأثیر می‌گذارند. در این مرحله، مدیران باید خطوط ارتباطی را با اعضای تیم برقرار نمایند تا برای تخصیص منابع و تغییرات در پروژه یا برنامه از آن استفاده کنند. ارتباط باز برای امکان همکاری متقابل بین تیم‌ها و بهینه‌سازی استفاده از منابع مشترک ضروری است. همچنین به شناسایی چندین پروژه دیگر که ممکن است پروژه را کند نماید، یاری می‌رساند.

• زمان‌بندی

مدیران وظایف را تخصیص داده و جدول زمانی پروژه را توسعه می‌دهند. آنها از ابزارهای مدیریت منابع برای خودکارسازی و ساده‌سازی این فرآیند و بهبود مدیریت حجم کار استفاده می‌کنند. مدیریت مؤثر حجم کار می‌تواند از فرسودگی جلوگیری نماید، فرصت‌هایی را برای ارتقای مهارت‌های اعضای تیم شناسایی کند و نشان دهد که به پرسنل اضافی نیاز است. برنامه‌ریزی منابع شامل تعیین زمان مشخص برای وظایف اولویت‌دار و تعیین سطح اولویت هر وظیفه است.

• پیگیری

پس از شروع پروژه، پیگیری عملکرد اعضای تیم و نظارت بر نحوه انجام مؤثر وظایف، مهم است. تخصیص منابع باید برای حداکثر بهره‌وری و استفاده از فرصت‌های جدید ایجاد شده، تنظیم شود. ابزارهای هوش کسب و کار، نرم‌افزار و ابزارهای مدیریت پروژه، جمع‌آوری داده‌های در لحظه مورد نیاز برای اطمینان از ماندن تیم در برنامه، را تسهیل می‌کنند.

• ارزیابی

موفقیت پروژه بر اساس معیارهایی که نشان می‌دهد تا چه حد انتظارات را برآورده کرده است، ارزیابی می‌شود. داده‌های حاصل از این یافته‌ها می‌توانند برای اصلاح استراتژی‌های تخصیص منابع در پروژه‌های جدید استفاده شوند.

اپل (Apple):

اپل با تمرکز بر طراحی زیبا و تجربه کاربری عالی، منابع خود را به طراحی محصولات جدید، توسعه سیستم عامل iOS و ایجاد اکوسیستم محصولات اختصاص می‌دهد. آن‌ها همچنین با سرمایه‌گذاری در فروشگاه‌های اپل، به ایجاد یک تجربه خرید ممتاز برای مشتریان کمک می‌کنند.

بیشتر بخوانید: تعریف تصمیم گیری استراتژیک چیست؟ انواع سبک ها و فرآیند تصمیم گیری استراتژیک کدام است؟

چالش‌های تخصیص منابع

همچنین چالش‌هایی در ارتباط با فرآیند تخصیص منابع وجود دارد، از جمله موارد زیر:

• کمبود منابع

گاهی منابع کافی برای انجام وظایف تعیین شده در برنامه پروژه در دسترس نیست. برخی منابع ممکن است در طول پروژه فقط تا حدی در دسترس باشند. در موارد دیگر، منابع پروژه ممکن است در ابتدای پروژه در دسترس باشند اما بعداً با پیشرفت آن در دسترس نباشند.

• کمبود مهارت

اگر مهارت‌های خاصی کمبود داشته باشند، این می‌تواند تأثیر منفی بر پروژه داشته باشد. آموزش اضافی یا استخدام مورد نیاز می‌تواند زمان‌بر باشد که ممکن است در برنامه پروژه در نظر گرفته نشده باشد.

• تخصیص بیش از حد منابع

تخصیص بیش از حد منابع نیز می‌تواند بر کارایی و بهره‌وری تأثیر منفی بگذارد. اگر منابع بیشتری نسبت به نیاز به یک کار اختصاص داده شود، ممکن است کارمندان با تلاش برای استفاده از همه آنها دچار سردرگمی شوند.

• رویت‌پذیری

دید ضعیف در مورد جزئیات پیشرفت یک پروژه می‌تواند منجر به عدم تخصیص منابع مناسب توسط مدیران پروژه در مکان‌های مورد نیاز شود. عدم دید و رویت همچنین می‌تواند بر توانایی یک کسب‌ و کار برای پیش‌بینی نیازهای آینده پروژه تأثیر منفی بگذارد و منجر به تخصیص نادرست منابع در آینده شود. عدم وجود یک ابزار برنامه‌ریزی مرکزی منابع اغلب علت دید و رویت ضعیف است.

• عدم ارتباط

ارتباط ضعیف بین اعضای تیم یا تیم‌ها می‌تواند باعث ایجاد طیف وسیعی از مشکلات شود. به عنوان مثال، در یک نقطه مشترک، تیم فروش و تیم تحویل دارای ارتباط نیستند. اگر تیمی که محصول را به مشتری تحویل می‌دهد از تمام الزامات پروژه مطلع نباشد، ممکن است نتواند اطمینان حاصل کند که منابع به درستی اختصاص داده شده‌اند و تحویل‌ها مطابق با انتظارات مشتری هستند.

• فناوری قدیمی

فناوری قدیمی، مانند یک برنامه صفحه گسترده (Spreadsheet)، ممکن است داده‌های بلادرنگ و در لحظه کافی برای ردیابی ارائه ندهد. این می‌تواند منجر به فرصت‌های از دست رفته یا تخصیص بیش از حد منابع با تغییر الزامات پروژه شود.

• افزایش وسعت پروژه

وسعت پروژه می‌تواند در هر نقطه‌ای از چرخه عمر پروژه تغییر کند و منجر به نوسان تقاضای منابع شود. گسترش وسعت پروژه تغییری در اهداف یا وظایف اصلی یک پروژه است و می‌تواند منجر به تغییرات مداوم یا رشد غیرقابل دوام در وسعت پروژه شود. اگر الزامات به طور مداوم اضافه شوند، ممکن است منابع تمام شود و اعضای تیم تحت تأثیر قرار گیرند.

نتیجه گیری:

بنابراین می‌توان گفت تخصیص منابع به معنای تقسیم و اختصاص دادن منابع در دسترس (مانند پول، نیروی انسانی، تجهیزات و زمان) به فعالیت‌ها، پروژه‌ها یا بخش‌های مختلف یک سازمان است. هدف اصلی از تخصیص منابع، بهینه‌سازی استفاده از آن‌ها برای دستیابی به اهداف تعیین شده است. اختصاص منابع یک فرایند کلیدی در مدیریت پروژه‌ها و سازمان‌هاست که مستقیماً بر موفقیت آن‌ها تأثیر می‌گذارد. یک تخصیص منابع موثر، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، ارزیابی مداوم و انعطاف‌پذیری در برابر تغییرات است. تخصیص منابع به دلیل افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها، بهبود کیفیت، دستیابی به اهداف دارای اهمیت فراوانی است.

جهت ارتقاء سطح کیفی مقالات و تکمیل مباحث مربوط لطفا نظرات و دیدگاههای خود را در پایان این مقاله درج کنید، همچنین چند مقاله مرتبط با موضوع تخصیص منابع برای مخاطبان سایت شریف استراتژی به اشتراک گذاشته شده است. شما میتوانید با ارائه درخواست مشاوره از طریق ارسال فرم، مشاوره رایگان در خصوص کسب و کار خود دریافت نمایید. پس از ارسال درخواست، کارشناسان شریف استراتژی در اسرع وقت با شما تماس خواهند گرفت.

در این مقاله به موضوع اولویت‌ های استراتژیک و مفهوم آن پرداخته‌ایم. ضمن ارائه تعریفی از اولویت‌های استراتژیک به دلایل ضرورت حضور آن در یک برنامه استراتژیک نیز اشاره شده است. بدین جهت در زمینه معیارهای مهم برای نحوه تعیین و پیگیری اولویت های استراتژیک به تفصیل سخن رفته است. در نهایت تفاوت بین اولویت‌های استراتژیک و اولویت‌های کسب‌ و کار و چگونگی تهیه لیست اولویت‌ های استراتژیک شرح داده شده است. در آخر نیز می‌توانید دیدگاه‌ها و نظرات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.

مقدمه ای بر اولویت‌ های استراتژیک

آیا می‌دانستید تنها ۴۴% از رهبران احساس می‌کنند که سازمان‌هایشان می‌توانند استراتژی موفقی را اجرا نمایند؟ شرکت‌ها در اجرای استراتژی با چالش‌های بی‌شماری مواجه هستند. به عنوان مثال: رهبری و ارتباط ضعیف و مقاومت در برابر تغییر و… یکی از راه‌های غلبه بر این چالش‌ها، اولویت‌های استراتژیک است. هنگامی که اهمیت هر عنصر در استراتژی خود را درک می‌کنید، می‌توانید منابع مناسب را برای اجرای موفقیت‌آمیز آن اختصاص دهید. در واقع اولویت استراتژیک قلب تپنده هر سازمان و کسب‌ و کاری محسوب می‌شود. این مفهوم به این اشاره دارد که در دنیای پرهیاهوی امروز که منابع محدود و رقابت شدید است سازمان‌ها باید تصمیم مهمی بگیرند که کدام اهداف و فعالیت‌ها برای کسب و کارشان مهم‌تر است و باید بیشترین انرژی و منابع را روی آن‌ها متمرکز کنند. بنابراین با مشخص کردن اولویت‌ها، سازمان می‌تواند منابع محدود خود را به بهترین شکل ممکن استفاده کرده و از هدر رفت آن‌ها جلوگیری نماید. اولویت‌های استراتژیک باعث افزایش بهره‌وری، کاهش ریسک، افزایش انعطاف‌پذیری، بهبود تصمیم‌گیری می‌شود. بیایید به اولویت‌های استراتژیک و نحوه تعیین آنها برای سازمان خود نگاه کنیم.

اولویت‌ های استراتژیک چیست؟

اولویت‌های استراتژیک اهدافی هستند که شرکت شما امیدوار است در یک دوره زمانی مشخص به آن‌ها دست یابد، آن‌ها اغلب ارزش‌ها یا ابتکاراتی هستند که شرکت می‌خواهد با استفاده از یک لیست بزرگ‌ وظایف به آن‌ها برسد. سازمان‌های درون یک صنعت ممکن است اولویت‌های استراتژیک مشابهی داشته باشند، اما به طور کلی آن‌ها معمولاً منحصر به یک سازمان خاص و اهداف آن هستند. اولویت‌های استراتژیک یک شرکت می‌تواند با تغییر محیط‌های داخلی و خارجی در اطراف آن تنظیم شود. اولویت‌های استراتژیک بخشی از فرهنگ اصلی یک شرکت با هدف و فلسفه کمک به هدایت سازمان برای موفقیت آینده آن هستند؛ این اولویت‌ها اغلب دارای یک لیست دقیق از اهداف و وظایف مرتبط با آن‌ها می‌باشند و شرکت‌ها این لیست را در برنامه استراتژیک خود قرار می‌دهند.

اولویت‌های استراتژیک می‌توانند شامل طیف وسیعی از عوامل و فرآیندها مانند شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI)، اهداف و بازارهای هدف باشند. به دلیل ماهیت خود، اولویت‌های استراتژیک به یک شرکت اجازه می‌دهند تا هنگام اجرای فناوری جدید با کارایی بیشتری کار کند و در نتیجه در فضای رقابتی امروز بازار باقی بماند. اولویت‌های استراتژیک در هسته اصلی موفقیت هر سازمانی قرار دارند و مفهوم اولویت‌ها با وظایف آغاز می‌شود، هنگامی که وظایف زیادی برای انجام دادن دارید، باید مهم‌ترین یا فوری‌ترین آنها را انتخاب کرده و به کار خود ادامه دهید. اولویت‌های استراتژیک اهداف و وظایفی هستند که شرکت شما باید در طول زمان تکمیل کند. این اولویت‌ها با تغییر بازار در حال تغییر هستند، اما همچنان برای موفقیت حیاتی هستند.

بیشتر بخوانید: ابتکارات استراتژیک

در اینجا چند مثال برای توضیح اولویت‌های استراتژیک در دنیای کسب و کار امروز آورده شده است.

مثال‌هایی از اولویت‌های استراتژیک

• اولویت‌های استراتژیک در فضای دیجیتال
  بسیاری از شرکت‌ها تحول دیجیتال را در برنامه‌های استراتژیک خود قرار می‌دهند، اما همه‌گیری کووید-۱۹ (COVID-19) آن را به بالای لیست اولویت‌ها سوق داد. با اینکه ۷۳% از کارمندان به دنبال کار دائمی از راه دور پس از همه‌گیری هستند، کسب‌وکارها باید برای ماندن رقابتی و سودآور، اولویت‌بندی تحول دیجیتال را انجام دهند.

• اولویت‌های استراتژیک در بهداشت و ایمنی شغلی
  به طور مشابه، کسب‌وکارها باید با پروتکل‌های کووید-۱۹ در مورد بهداشت و فاصله‌گذاری اجتماعی سازگار می‌شدند. شرکت‌ها علاوه بر ایجاد فضاهای کاری مجازی، باید محل کار خود را بازطراحی و حفظ می‌کردند تا از کارکنان و مشتریان در برابر کووید-۱۹ محافظت کنند.
• اولویت‌های استراتژیک در کسب‌وکار پایدار
  با آگاه‌تر شدن در مورد تغییرات آب و هوا، یک تغییر عظیم به سمت پایداری در هر صنعتی وجود دارد. شرکت‌هایی که فضای کاری سبز را اتخاذ می‌کنند از مزایایی مانند کارکنان سالم‌تر، هزینه‌های سربار کمتر و بهره‌وری بهبود یافته برخوردار می‌شوند.

برنامه استراتژیک چیست؟

برنامه استراتژیک یک سند است که از یک هدف بلندمدت و یک برنامه عملیاتی عملی برای تعیین جهت یک شرکت استفاده می‌کند. طول و پیچیدگی برنامه به اندازه شرکت و تعداد اولویت‌های استراتژیک آن بستگی دارد. در اجزای خود، برنامه استراتژیک وضعیت فعلی یک شرکت را نشان می‌دهد، اهداف آینده آن را توصیف می‌کند و یک لیست دقیق از دستورالعمل‌ها برای دستیابی به آن اهداف ایجاد می‌کند. اکثر برنامه‌های استراتژیک شامل یک بیانیه ماموریت، ارزش‌های اصلی، یک تحلیل SWOT (قدرت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها)، اهداف استراتژیک سالانه، اهداف بلندمدت و برنامه‌های عملیاتی هستند.

بیشتر بخوانید: شاخص کلیدی عملکرد (KPI) چیست؟

چرا در یک برنامه استراتژیک به اولویت‌ های استراتژیک نیاز دارید؟

یک برنامه استراتژیک شامل چشم‌انداز، مأموریت و اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت یک شرکت است. هرچه شرکت بزرگ‌تر باشد، برنامه استراتژیک پیچیده‌تر می‌شود. اولویت‌های استراتژیک، برنامه استراتژیک را به اقدامات عملی تقسیم می‌کنند که منجر به اهداف کلی شرکت می‌شوند. آنها همچنین به اختصاص منابع درست در زمان مناسب برای مقابله با تغییر و رشد اجتناب‌ناپذیر کمک می‌کنند. تنظیم اولویت‌های استراتژیک در یک برنامه استراتژیک می‌تواند به شما در تعیین اهداف سراسر شرکت و یک تمرکز گروهی یاری رساند که می‌تواند به دستیابی به مهم‌ترین وظایف سال کمک کند. تنظیم اولویت‌های استراتژیک همچنین به سازمان اجازه می‌دهد تا نسبت به نیازهای در حال تغییر کارکنان و تأثیرات خارجی انعطاف‌پذیر باشد و اطمینان حاصل کند که فرهنگ سازمان از استراتژی آن پشتیبانی می‌نماید. علاوه بر این، ایجاد اهداف ممکن است به اطمینان از اینکه شما منابع مورد نیاز برای تحقق اهداف خود را دارید، کمک کند. تنظیم اولویت‌های استراتژیک می‌تواند به یک شرکت در ایجاد اهداف روشن بلندمدت برای آینده سازمان یاری رساند. ادغام اولویت‌های استراتژیک واضح و عملی در یک برنامه استراتژیک می‌تواند به ایجاد یک راهنمای گام به گام برای تبدیل این اهداف به موفقیت قابل اندازه‌گیری کمک کند.

 چند مثال از شرکت‌ها و سازمان‎‌‌هایی که به طور موثر از اولویت‌های استراتژیک استفاده کرده اند:

۱. شرکت نایک (Nike):

•  اولویت استراتژیک: نوآوری در طراحی محصولات و بازاریابی هدفمند بر روی ورزشکاران جوان
•  اجرای استراتژی: نایک با سرمایه گذاری عظیم در بخش تحقیق و توسعه، محصولات جدیدی را با تکنولوژی های پیشرفته و طراحی های جذاب به بازار عرضه کرده است. همچنین با استفاده از شبکه های اجتماعی و تبلیغات هدفمند، ارتباط قوی با نسل جوان برقرار کرده است.

۲. شرکت آمازون (Amazon):

•  اولویت استراتژیک: تمرکز بر تجربه مشتری و گسترش خدمات ابری (AWS)
•  اجرای استراتژی: آمازون با ارائه خدمات تحویل سریع، تنوع محصولات و امکان بازگشت آسان، تجربه خرید آنلاین را برای مشتریان بهبود بخشیده است. همچنین با ارائه خدمات ابری قدرتمند، به بسیاری از شرکت ها کمک کرده است تا زیرساخت های خود را بهینه کنند.

۳. شرکت تسلا (Tesla):

•  اولویت استراتژیک: تولید خودروهای برقی با برد بالا و توسعه زیرساخت های شارژ
•  اجرای استراتژی: تسلا با تولید خودرویی مانند مدل اس (Tesla Model S)، استانداردهای جدیدی را در صنعت خودروهای برقی تعیین کرده است. همچنین با ساخت شبکه گسترده سوپر شارژر، محدودیت های مسافت طولانی رانندگی با خودروهای برقی را برطرف کرده است.

چرا این شرکت ها موفق بودند؟

• تعیین اهداف روشن و قابل اندازه گیری
•  تمرکز بر منابع
• انعطاف پذیری
•  رهبری قوی

به طور خلاصه، استفاده موفق از اولویت‌های استراتژیک به شرکت‌ها و سازمان‌ها کمک می کند تا بر اهداف اصلی خود متمرکز شوند، منابع خود را بهینه کنند و در بازار رقابتی موفق باشند. لطفا توجه داشته باشید که این تنها چند نمونه از بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌هایی است که از اولویت‌های استراتژیک استفاده می کنند. هر کسب و کاری با توجه به شرایط خاص خود، اولویت های استراتژیک متفاوتی را تعریف می کند.

بیشتر بخوانید: برنامه ریزی استراتژیک چیست؟

۵ معیار برای تعیین اولویت‌ های استراتژیک

هر عنصر در لیست اولویت‌های استراتژیک شما باید:

•  رفتار روزانه شرکت را هدایت کند.
•  برای هر بخش از شرکت شما ارزشمند باشد.
•  بهره‌وری شما را به طور قابل توجهی بهبود بخشد.
•  با چشم‌انداز، هدف و فلسفه شرکت شما همسو باشد.
• در درجه اول از اهداف و استراتژی کسب‌ و کار شما پشتیبانی کند.

با استفاده از مثال تحول دیجیتال بالا، می‌توانید ببینید که چگونه این مورد یک نوع اولویت حیاتی، برای عملکرد کسب‌ و کار در اقتصاد فعلی است. کار از راه دور بر نحوه برگزاری جلسات، رسیدگی به حجم کار، تحویل به مشتریان و آوردن سود به سازمان تأثیر می‌گذارد و تحول دیجیتال وسیله رسیدن به این اهداف است، بنابراین ادغام راهکارهای مناسب مبتنی بر ابر برای کسب‌ و کار شما به یک اولویت اصلی تبدیل می‌شود.

چگونه اولویت‌ های استراتژیک را رتبه‌بندی کنیم؟

سه عامل تعیین‌کننده‌ی اولویت‌های استراتژیک شما، اهداف شرکت، منابع و زمان‌بندی هستند. هر هدف برای دستیابی به اهداف شرکت از مقدار مشخصی از منابع و بازه زمانی استفاده می‌کند. اهدافی که بر بهره‌وری شما تأثیر می‌گذارند یا نیاز به اجرای فوری دارند، در ابتدای لیست شما قرار می‌گیرند.

بیشتر بخوانید: تخصیص منابع

چگونه اولویت‌ های استراتژیک را تعیین کنیم؟

آیا اطمینان دارید که تیم‌های شما در همین لحظه بر اولویت‌های استراتژیک تمرکز دارند؟ برای مدیران استراتژی و تیم‌های رهبری، این یک سخن روزانه است که چالش مداوم، حفظ تمرکز بر اهداف استراتژیک را برجسته می‌کند. در حالی که مشخص کردن اولویت‌های استراتژیک ممکن است آسان به نظر برسد، غول واقعی در تراز کردن تیم‌ها و پیشبرد ابتکارات در برابر جریان عملیات روزانه نهفته است. این چالش غیرقابل انکار است. اولویت‌های استراتژیک برای هدایت تخصیص منابع، برنامه‌ریزی عملیاتی سالانه، تصمیم‌گیری و اندازه‌گیری عملکرد در برابر اهداف بسیار مهم هستند. این اولویت‌ها بین سازمان‌ها متفاوت است اما باید با اهداف بلندمدت و جهت‌گیری همراستا باشند تا عملکرد کسب و کاری و ارزش ذینفعان را به طور مثبت تحت تأثیر قرار دهند.

بیشتر بخوانید: بیانیه چشم انداز

مراحل تعیین اولویت‌ های استراتژیک

پس از ارزیابی برنامه استراتژیک خود بر اساس معیارهای فوق، مراحل زیر را برای ایجاد اولویت‌های استراتژیک عملی در یک برنامه استراتژیک انجام دهید:

۱. تجزیه و تحلیل محیط کسب‌ و کار

برنامه‌های استراتژیک معمولاً شامل اطلاعات بیشتری نسبت به فقط یک لیست از اهداف استراتژیک هستند. در نظر بگیرید که چگونه سازمان شما ممکن است نیاز به تغییر جهت برای پاسخگویی به تقاضای در حال تحول بازار داشته باشد و قبل از نوشتن اولویت‌ها یا برنامه خود، به جمع‌آوری بیانیه ماموریت شرکت پرداخته و یک لیست از ارزش‌های اصلی آن را در نظر بگیرید و یک تحلیل داخلی (SWOT) برای درک عملکرد و توانایی‌های کسب و کاری انجام دهید، سپس، مناطقی را برای بهبود ارزیابی کنید. در سطح خارجی، رقابت بازار، محیط نظارتی و سایر عوامل تأثیرگذار بر کسب‌ و کار خود را بررسی کنید.

با پرسش این سوالات می‌توان در این بحث عمیق‌تر شد:

•  سازمان شما در چه توانایی‌های عملیاتی برتری دارد؟
• چگونه می‌توانید پیشنهاد ارزش خود را برای جذب مصرف‌کنندگان بیشتر افزایش دهید؟
• آیا نیازهای برآورده نشده‌ای در بازار وجود دارد که بتواند منجر به توسعه محصول نوآورانه شود؟
• ذینفعان داخلی و خارجی شما چگونه سازمان شما را درک می‌کنند؟
• آیا رقبای جدیدی وجود دارند که بتوانند موقعیت شما را در بازار به خطر بیندازند؟

پس توصیه می‌شود که از چارچوب‌های استراتژیک مانند تحلیل SWOT یا پنج نیروی پورتر برای شناسایی نقشه راه درست برای موفقیت و آسیب‌پذیری‌های حیاتی استفاده کنید. در صورت نیاز، این چارچوب‌ها را ترکیب کنید تا جامع‌ترین بینش‌ها را در مورد عملکرد سازمان خود به دست آورید. مرور این اجزا ممکن است به شما در ایجاد یک پایه برای تدوین اهداف خود و در نتیجه بقیه برنامه استراتژیک شما کمک کند.

بیشتر بخوانید: تجزیه و تحلیل SWOT (اندروز)

۲. اهداف، منابع و زمان‌بندی را درک کنید

اهداف، منابع و زمان‌بندی سه متغیر مورد نیاز برای اجرای یک ابتکار یا تکمیل یک هدف هستند. این متغیرها به یکدیگر وابسته هستند و تنظیم یکی از آن‌ها بر روی دیگری تأثیر می‌گذارد. اولویت‌های استراتژیک باید دارای ضرب‌الاجل‌های روشن و قابل دستیابی باشند تا مسئولیت‌پذیری بین ذینفعان را ارتقا دهند. یک قانون خوب این است که آنها را در یک پنجره ۳ تا ۵ ساله تنظیم کنید. با این حال، با این زمان‌بندی‌ها انعطاف‌پذیر باشید، آماده باشید تا به سرعت در مقابل چالش‌های خارجی در حال تغییر ارزیابی مجدد و سازگار شوید. دانستن اینکه چه منابعی در دسترس هستند و برای چه مدت می‌توانند به تکمیل یک هدف کمک کنند بیشترین تأثیر را بر دو متغیر دیگر دارند. علاوه بر این، بدون منابع، ممکن است شما وسیله‌ای برای ایجاد یک برنامه عملی برای تحقق اهداف خود نداشته باشید. با درک نحوه ارتباط این متغیرها، می‌توانید یاد بگیرید که چگونه بهترین تحلیل داده‌های خود را برای ایجاد اولویت‌های استراتژیک قابل دستیابی انجام دهید.

۳. سطح اولویت خود را بشناسید

به جای رتبه‌بندی اولویت‌های خود در یک لیست شماره‌دار، در نظر بگیرید که به هر یک از آن‌ها یک سطح ارزش بر اساس سه عامل اهداف، منابع و زمان‌بندی برای تعیین اهمیت آن اختصاص دهید. دانستن این سطوح اولویت می‌تواند به شما در تصمیم‌گیری در مورد اینکه کدام اهداف را در برنامه استراتژیک خود قرار دهید، کمک کند. محدود کردن اولویت‌های استراتژیک به ۳ تا ۵ حوزه تمرکز پس از تجزیه و تحلیل فرصت‌ها و نقاط ضعف، تعادل بین جاه‌طلبی و منابع را تضمین می‌نماید. این رویکرد به شما یاری می‌رساند تا از خطرات ناشی از اهداف بیش از حد یا عملکرد ضعیف ناشی از تعداد کم جلوگیری کنید.

اولویت‌های استراتژیک خود را در سه گروه شناسایی و سازماندهی کنید:

• اولویت حیاتی 
• اولویت مهم
• اولویت مطلوب

یک اولویت حیاتی؛ یک اولویت استراتژیک است که شما باید آن را در یک بازه زمانی مشخص انجام دهید. اولویت‌های حیاتی از تمام منابع موجود برای تکمیل یک هدف استفاده می‌کنند. یک مثال از یک اولویت حیاتی می‌تواند تحویل به یک مشتری باشد. اگر وعده دهید که ۳۰۰،۰۰۰ واحد از یک محصول را تا هفته سوم ماه به یک مشتری تحویل دهید، تمام منابع خود را برای تحقق آن هدف زمانی قرار خواهید داد.

یک اولویت مهم؛ یک اولویت استراتژیک است که می‌تواند تأثیر مثبت و قابل توجهی بر عملکرد شرکت شما داشته باشد، اما شما آن را به یک بازه زمانی محدود متصل نمی‌کنید. اولویت‌های مهم ممکن است نیاز به اقدام سریع اما منابع کمتری برای تکمیل داشته باشند. یک مثال از یک اولویت مهم می‌تواند انتقال وب‌سایت یک شرکت به یک قالب جدید باشد. ممکن است امیدوار باشید که این پروژه در شش ماه انجام شود، اما شما کل شرکت را برای انجام این انتقال به کار نمی‌گیرید، در عوض، شما یک تیم کوچک تا متوسط را برای تکمیل وظیفه جمع‌آوری می‌کنید. در صورت لزوم، می‌توانید زمان تکمیل پروژه را تمدید نمایید.

یک اولویت مطلوب؛ یک اولویت استراتژیک است که ممکن است به عملکرد یک شرکت کمک کند اما به اندازه دیگران قابل توجه نیست. اولویت‌های مطلوب ممکن است اهداف مکمل باشند که می‌توانید پس از رسیدن به اهداف دیگر آنها را توسعه دهید. یک مثال از یک اولویت مطلوب می‌تواند سازماندهی مجدد سیستم بایگانی در دفتر یا در فضای ابری باشد. بهینه‌سازی سازمان شما ممکن است زمانی که کارمندان در حال جستجوی اطلاعات هستند، زمان را ذخیره کند، اما اگر سیستم کارآمدی در حال حاضر وجود دارد، این هدف می‌تواند تا زمانی که اهداف مهم‌تر دیگری را تکمیل کنید، منتظر بماند.

بیشتر بخوانید: چارچوب پنج نیروی رقابتی پورتر چیست؟ چارچوب پنج نیروی رقابتی پورتر ابزاری برای تحلیل صنعت

۴. نگاه رو به جلو داشته باشید

در نظر بگیرید که اهدافی را انتخاب کنید تا به شرکت در نوآوری و حرکت به سمت اهداف بلندمدت خود یاری رساند. فرآیندها و وظایفی که در حال حاضر قابل اعتماد هستند و به خوبی در روال کاری شما کار می‌کنند، ممکن است به عنوان اولویت‌های مهم یا مطلوب به جای اولویت‌های حیاتی مناسب‌تر باشند. سعی کنید اولویت‌هایی را ارتقا دهید که شرکت را به سمت استانداردهای ارزشی بالاتر برای پیشرفت چالش می‌کنند تا راکد نشوند.

۵. اجزای کلیدی را بررسی کنید

از تحلیل SWOT برای یافتن مناطقی استفاده کنید که برای موفقیت شرکت حیاتی‌تر هستند تا تصمیم بگیرید کدام اولویت‌ها ارزش بالاتری نسبت به دیگران دارند. دانستن اینکه کدام مناطق سازمان شما ستون‌های پایه‌ای آن هستند، مانند تولید و موفقیت مشتری یا رضایت کارکنان که ممکن است به شما در تعیین اینکه کجا بیشترین منابع را تخصیص دهید، کمک کند.

۶. تعداد اولویت‌ها را محدود کنید

در نظر بگیرید که تعداد اولویت‌های استراتژیک در برنامه استراتژیک خود را به یک عدد قابل دستیابی بین یک تا پنج هدف محدود کنید. محدود کردن اولویت‌های شما به کارمندان یاری می رساند تا اهداف کلی سازمان را درک نمایند و به مدیران کمک می‌کند تا بهترین برنامه‌های اقدام را ارتباط دهند. نگه داشتن تعداد اولویت‌ها کم همچنین به کارمندان یاری می رساند تا آرام بمانند و احساس کنند که وسیله‌ای برای تحقق اهداف دارند. در حالی که ممکن است اولویت‌های زیادی برای رقابت برای وضعیت حیاتی داشته باشید، انتخاب اولویت‌هایی که بهترین همسو با ارزش‌های شرکت یا اهداف بلندمدت هستند، ممکن است به حفظ تمرکز بر آینده کمک کند.

بیشتر بخوانید: تعریف دقیق استراتژی چیست؟ (استراتژی به زبان ساده برای مدیران)

۷. راهنمایی واقعی ارائه دهید

ایجاد یک برنامه استراتژیک به شما امکان می‌دهد تا دستورالعمل‌های گام به گام برای تحقق اولویت‌های استراتژیک عملی خود ایجاد کنید. برنامه‌ها به شما اجازه می‌دهند تا اولویت‌های خود را فراتر از خواستن انجام کاری و حتی انجام آن ببرید. به عنوان مثال، اگر یکی از اولویت‌های استراتژیک حیاتی شما برای سال افزایش تولید به میزان ۳۰٪ است، برنامه استراتژیک شما ممکن است شامل مراحلی مانند؛ استخدام چهار کارمند جدید تا پایان ماه یا خرید نرم‌افزار گردش کار که خروجی کارکنان را در سه ماهه اول نظارت می‌نماید، باشد.

۸. اهداف خود را همسو کنید

ایجاد اولویت‌های منسجم در سراسر یک سازمان به کارمندان و بخش‌های بزرگ‌تر یاری می‌رساند تا تمرکز خود را برای کار به سمت اهداف کلی پیدا کنند. این مورد می‌تواند به ایجاد وحدت و همکاری در بخش‌ها کمک کرده و منجر به اهداف قابل دستیابی‌تر شود.

۹. برنامه خود را بسازید

پس از جمع‌آوری اطلاعات و تنظیم اولویت‌های استراتژیک خود، می‌توانید به برنامه استراتژیک خود ساختار دهید. ممکن است انتخاب کنید که یک طرح کلی بنویسید یا یک صفحه گسترده برای سازماندهی اطلاعات ایجاد کنید. یک طرح کلی را انتخاب کنید که برای مدیران و کارمندان آسان باشد تا آن را بخوانند و درک کنند و بتوانید آن را به راحتی به‌روزرسانی کرده و به اشتراک بگذارید.

۱۰. پیشرفت خود را پیگیری کنید

داده‌های آماری را  که می‌تواند به شما یاری رساند پیگیری کرده و ببینید آیا در حال دستیابی به اهداف فعلی خود هستید یا خیر. داشتن یک مخزن داده نه تنها به نظارت بر اولویت‌های استراتژیک فعلی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به شما در تنظیم موارد آینده برای انطباق بهتر با نیازها و فرهنگ شرکت کمک کند.

۱۱. واکنش تیم را دریافت کنید

بازخورد و ورودی را از کارمندان و مدیران دریافت کنید تا مراحل یا اطلاعاتی را به برنامه استراتژیک اضافه کنید که ممکن است از آن غافل شده باشید. این نه تنها به ایجاد جامع‌ترین برنامه کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به تنظیم اهداف فعلی و آینده بر اساس تجربه کسانی که آن‌ها را اجرا می‌کنند، کمک کند.

هر سازمان نیازها و زمینه‌های منحصر به فردی دارد، برخی از شرکت‌ها ممکن است بازاریابی دیجیتال و خدمات به مشتری را اولویت‌بندی کنند و برخی دیگر ممکن است مدیریت زنجیره تأمین و لجستیک را اولویت‌بندی کنند. اکثر مشاغل به همه این عناصر نیاز دارند، اما نحوه چیدمان آنها در برنامه استراتژیک آنها با هر شرکت متفاوت است.

بیشتر بخوانید: مشاوره زنجیره تامین

بیشتر بخوانید: برنامه عملیاتی چیست؟

چگونه اهداف تیم را با اولویت‌ های استراتژیک همراستا کنیم؟

تصور کنید تیم A روی پروژه X کار می‌کند، تیم B روی پروژه Y کار می‌کند و هیچ‌کدام نمی‌دانند که چگونه به تصویر بزرگ‌تر یاری می‌رساند. با توجه به اینکه شرکت به طور متوسط ​​۳۰ تا ۴۰ تیم متمایز و به همان تعداد سیستم‌های فناوری را مدیریت می‌کند، جای تعجب نیست که هماهنگی و دید در مورد مشارکت استراتژیک هر تیم وجود ندارد. برای غلبه بر این مشکل، سازمان‌ها به یک روش کارآمد برای مدیریت همکاری‌ها بین ابزارها و تیم‌های بی‌شمار خود برای تراز مجدد با اولویت‌های استراتژیک نیاز دارند. یک راه حل دوگانه پیشنهاد می‌شود:

•  هم‌ترازسازی افقی

هم‌ترازسازی افقی زمانی اتفاق می‌افتد که تیم‌ها از بخش‌های مختلف یا واحدهای کسب و کاری فعالیت‌های خود را در حوزه‌های تمرکز مشترک هماهنگ کنند. این مفهوم هم‌ترازسازی، عمل هر بخش را به صورت جداگانه و نه در همکاری با واحدهای دیگر، بر اساس اهداف خود نشان می‌دهد. این مورد یک حوزه تمرکز مشترک را برجسته می‌کند که دید روشنی از برنامه‌ها، اهداف و تیم‌هایی که موفقیت آن را هدایت می‌کنند، ارائه می‌دهد. این دید، راه را برای همکاری بدون شکاف بین عملکردی هموار می‌کند و اطمینان می‌دهد که همه تیم‌ها در اجرای استراتژی جهت‌گیری روشنی دارند.

• هم‌ترازسازی عمودی

هم‌ترازسازی عمودی زمانی اتفاق می‌افتد که اهداف خاص بخش با اهداف استراتژیک فراگیر سازمانی هم‌تراز شوند. دستیابی به این امر شامل یک رویکرد ترکیبی از بالا به پایین و پایین به بالا است: بخش‌ها اهداف خود را برای بازتاب اهداف استراتژیک سازمان تعیین می‌کنند.

این وضوح برای موارد زیر حیاتی است:

•  درک اینکه چگونه بخش‌ها بر اهداف سطح بالا تأثیر می‌گذارند.
•  اتصال اهداف عملیاتی با نتایج استراتژیک.
• بازنگری و تطبیق اهداف با تکامل استراتژی.
• ارتقای تصمیم‌گیری از طریق بهبود دید و زمینه.

بیشتر بخوانید: اهداف و نتایج کلیدی

چگونه پیشرفت اولویت‌ های استراتژیک خود را پیگیری کنیم؟

جمع‌آوری داده‌ها و دریافت به‌روزرسانی‌های تیم، زمان‌بر و مستعد خطا است و اغلب مانع بینش صحیح نسبت به عملکرد و تصمیم‌گیری به موقع می‌شود. مقصران معمول سیستم‌های جدا از هم و فرآیندهای دستی سنتی هستند. برای ردیابی کارآمدتر پیشرفت، سازمان‌ها باید با ایجاد یک مرکز اجرای استراتژی متمرکز شروع کرده، جایی که می‌توانند استراتژی‌های خود را برنامه‌ریزی، اجرا و پیگیری نمایند. این امر یافتن اطلاعات را آسان‌تر می‌کند، به‌ویژه زمانی که چندین تیم بین عملکردی در جهت اهداف مشترک کار می‌کنند.

بیشتر بخوانید: همکاری متقابل عملکردی

تفاوت بین اولویت‌ های استراتژیک و اولویت‌های کسب‌ و کار چیست؟

اولویت‌های استراتژیک ارزش‌هایی هستند که شما را برای رسیدن به اهداف‌تان راهنمایی می‌کنند. اولویت‌ها با چشم‌انداز، مأموریت و فرهنگ شرکت شما برای هدایت سازمان به سمت موفقیت همسو هستند.
اولویت‌های کسب‌ و کار فعالیت‌هایی هستند که یک کسب‌ و کار به صورت روزانه انجام می‌دهد. این موارد شامل:

• جذب و حفظ مشتریان 
• تحلیل داده‌ها
• به‌روزرسانی زیرساخت فناوری اطلاعات
•  افزایش رشد
• ایجاد محصولات و خدمات جدید

چگونه لیستی از اولویت‌ های استراتژیک ایجاد کنم؟

• یک صفحه گسترده (spreadsheet) بهترین انتخاب است، اما می‌توانید ردیف‌ها و ستون‌هایی را روی یک سند یا دفترچه یادداشت ایجاد کنید.
• تمام پروژه‌های کسب‌وکار خود را فهرست کنید و منابع در دسترس و محدودیت‌های زمانی برای هر یک را اختصاص دهید.
• اولویت‌های حیاتی، معنادار و مطلوب را همانطور که در بالا توضیح داده شد، برجسته کنید.
• برای جزئیات بیشتر در مورد اولویت‌ها، مانند منابع اضافی و بهترین/بدترین سناریوها، از اعضای مرتبط تیم سؤال کنید.
• با ظهور چالش‌های اجرا، لیست خود را در طول زمان تنظیم کنید.

بیشتر بخوانید: OKR چیست؟ و نحوه ردیابی آن چگونه است؟

نتیجه گیری: 

اولویت‌های استراتژیک اهدافی می باشند که کسب و کار شما می خواهد در یک دوره زمانی مشخص به آن‌ها دست پیدا کند، آن‌ها اغلب ارزش‌ها یا ابتکاراتی هستند که شرکت می‌خواهد با استفاده از یک لیست بزرگ‌ وظایف به آن‌ها برسد. در واقع می‌توان گفت یک برنامه استراتژیک قوی به اولویت‌های استراتژیک روشن و قابل دستیابی وابسته است. برای تمرکز بر اهداف کسب و کاری کوتاه ‌مدت و میان ‌مدت، در یک زمان بر روی پنج یا تعداد کمتری از اولویت‌های استراتژیک تمرکز نمائید. مطمئن شوید که اهداف شما طی سه تا پنج سال قابل دستیابی هستند و در هر مرحله آنها را دنبال کنید. با رشد کسب‌ و کار، اولویت‌های استراتژیک خود را بر آینده متمرکز کنید. بدیهی است، اولویت‌ها دائماً برای جلب توجه و منابع رقابت می‌کنند، اما تمرکز بر تعداد محدودی از آن‌ها بهتر است. طیف گسترده‌ای از اهداف منجر به سردرگمی و ضرر می‌شود. با در نظر گرفتن این نکات، اولویت‌های استراتژیک مناسبی را برای بهبود بهره‌وری کسب‌ و کار امروز ایجاد کنید. همانطور که گفته شد، رهبران کسب‌ وکار باید به شکاف بین تعیین اولویت‌های استراتژیک و اجرا توجه داشته باشند. نرم‌افزار OKR می‌تواند با همسو کردن اهداف و وظایف با استفاده از نتایج کلیدی مبتنی بر معیار، به پر کردن این شکاف کمک کند.

جهت ارتقاء سطح کیفی مقالات و تکمیل مباحث مربوط لطفا نظرات و دیدگاههای خود را در پایان این مقاله درج کنید، همچنین چند مقاله مرتبط با موضوع اولویت های استراتژیک برای مخاطبان سایت شریف استراتژی به اشتراک گذاشته شده است. شما میتوانید با ارائه درخواست مشاوره از طریق ارسال فرم، مشاوره رایگان در خصوص کسب و کار خود دریافت نمایید. پس از ارسال درخواست، کارشناسان شریف استراتژی در اسرع وقت با شما تماس خواهند گرفت.

در این مقاله به موضوع نحوه ردیابی OKR پرداخته شده است؛ ضمن ارائه تعریفی از اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) و ذکر مزایای آن، به چگونگی پیاده‌سازی OKR و نحوه پیگیری و ردیابی آن با استفاده از روش‌های مختلف اشاره شده است. در ادامه نیز نحوه انتخاب نرم‌افزار OKR و مثال‌هایی در زمینه OKRهای مختلف به تفصیل سخن رفته است و در نهایت تفاوت بین اهداف و نتایج کلیدی (OKR) و شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIs) نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در آخر نیز می‌توانید دیدگاه ها و نظرات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.

مقدمه‌ای بر OKR

تصور کنید شرکتی در حال تجربه یک بحران است. فروش کاهش یافته است، رضایت مشتری رو به افول گذاشته، یا شاید هم تیم‌ها در هماهنگی با یکدیگر دچار مشکل شده‌اند. این شرکت، مانند بسیاری از سازمان‌های دیگر، به دنبال راه‌حلی برای بهبود عملکرد و دستیابی به اهداف بلندمدت خود است. یکی از ابزارهای قدرتمندی که می‌تواند به این سازمان کمک کند، روش اهداف و نتایج کلیدی (OKR) است. OKR یک چارچوب مدیریتی است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا اهداف خود را به صورت روشن و قابل اندازه‌گیری تعریف کنند و سپس با تعیین نتایج کلیدی، پیشرفت خود را به سمت این اهداف دنبال کنند.
این سازمان قصد دارد تا با استفاده از OKR؛ چالش‌های موجود را شناسایی کند و با تجزیه و تحلیل دقیق وضعیت فعلی، ریشه‌های مشکل را پیدا کند. اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت خود را تعیین کند تا با تمرکز بر نتایج مطلوب، مسیر حرکت خود را مشخص کند. نتایج کلیدی را تعریف کند و با تعیین شاخص‌های قابل اندازه‌گیری، پیشرفت خود را به صورت مستمر ارزیابی کند. تیم‌ها را همسو کند تا با ایجاد یک دید مشترک، همه اعضای سازمان را به سمت اهداف مشترک سوق دهد. انعطاف‌پذیری را افزایش دهد و با توانایی تنظیم اهداف و نتایج کلیدی، به تغییرات محیطی پاسخ دهد. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر چگونگی استفاده از OKR در سازمان و نحوه پیاده‌سازی، بررسی و پیگیری آن، خواهیم پرداخت.

OKR چیست؟

اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) مخفف عبارت انگلیسی (Objectives and Key Results) می‌باشد که یک چارچوب مدیریتی است و به سازمان‌ها کمک می‌کند تا اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت خود را به صورت روشن و قابل اندازه‌گیری تعریف کنند و پیشرفت خود را به سمت این اهداف دنبال نمایند. این روش به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا تمرکز خود را بر روی مهم‌ترین اهداف قرار دهند، پیشرفت خود را به صورت دقیق اندازه‌گیری کنند و همه اعضای سازمان را به سمت یک هدف مشترک سوق دهند.
اهداف (Objectives):  اهداف بیانگر چیزی است که می‌خواهیم به دست آوریم؛ در واقع اهداف، مقاصد بلندمدت و کیفی سازمان هستند، آن‌ها بلندپروازانه، الهام‌بخش و قابل درک هستند. از طرفی نیز انعطاف‌پذیر هستند، در واقع اهداف می‌توانند در طول زمان تغییر کنند، اما باید با چشم‌انداز کلی سازمان همسو باشند.
نتایج کلیدی (Key Results): نتایج کلیدی، معیارهای کمی هستند که نشان می‌دهند تا چه اندازه به اهداف نزدیک شده‌ایم. آن‌ها باید قابل اندازه‌گیری، قابل دستیابی و مرتبط با اهداف باشند.

مثال:

تسلا (Tesla)، شرکتی که صنعت خودروسازی را متحول کرد، از روش OKR برای رسیدن به اهداف بلندپروازانه خود استفاده کرده است. تسلا با استفاده از OKR توانسته است به رشد سریع و موفقیت چشمگیری دست یابد. این شرکت اکنون یکی از ارزشمندترین شرکت‌های جهان است و به عنوان پیشرو در صنعت خودروهای برقی شناخته می‌شود.
هدف اصلی تسلا:

• تسریع گذار جهانی به انرژی پایدار از طریق تولید خودروهای الکتریکی مقرون به صرفه و جذاب.

نتایج کلیدی تسلا:

•  افزایش تولید سالانه خودروها: تسلا با ساخت کارخانه‌های جدید و بهبود فرآیند تولید، به هدف افزایش تولید سالانه خودروهای خود رسید.
•  کاهش هزینه باتری: یکی از بزرگترین چالش‌های خودروهای برقی، هزینه بالای باتری است. تسلا با تحقیق و توسعه در زمینه باتری، موفق شد هزینه باتری را به طور قابل توجهی کاهش دهد.
•  گسترش شبکه سوپرشارژر: تسلا با گسترش شبکه سوپرشارژر خود، اضطراب رانندگان در مورد مسافت قابل پیمایش خودروهای برقی را کاهش داد.
• معرفی محصولات جدید: تسلا با معرفی محصولات جدید مانند کامیون برقی و شاسی‌بلند، به تنوع محصولات خود افزود و به بازارهای جدید نفوذ کرد.

تسلا با رعایت این موارد به اهداف خود دست یافته است:

• تمرکز بر نوآوری: تسلا با سرمایه‌گذاری عظیم در تحقیق و توسعه، به طور مداوم محصولات و فناوری‌های جدید را معرفی کرده است.
• فرهنگ سازمانی قوی: تسلا فرهنگ سازمانی مبتنی بر نوآوری و چابکی را ایجاد کرده است که به کارمندان اجازه می‌دهد تا ایده‌های جدید خود را پیاده کنند.
• رهبری قوی: ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا، با رهبری قوی و دیدگاه بلندمدت خود، تیم تسلا را به سمت موفقیت هدایت کرده است.
  نکات کلیدی از داستان تسلا:
•  OKR برای شرکت‌های نوآورانه بسیار مفید است و شرکت‌هایی که در صنایع در حال تغییر فعالیت می‌کنند، می‌توانند با استفاده از OKR به سرعت به تغییرات بازار پاسخ دهند.
•  OKR به ایجاد تمرکز بر اهداف بلندمدت کمک می‌کند و با تعریف نتایج کلیدی، شرکت‌ها می‌توانند بر روی اهداف بلندمدت خود تمرکز کنند و از حاشیه‌ها دور شوند.
•  OKR به ایجاد شفافیت در سازمان کمک می‌کند و با اشتراک‌گذاری اهداف و نتایج کلیدی، همه اعضای سازمان از پیشرفت‌های یکدیگر آگاه می‌شوند.

بیشتر بخوانید: اهداف و نتایج کلیدی

مزایای OKR

جان دوئر (John Doerr) در مصاحبه‌ای با مجله هاروارد بیزینس ریویو (Harvard Business Review) در سال ۲۰۱۸، در مورد کتاب خود، Measure What Matters (یکی از محبوب ترین کتاب‌ها در مورد چارچوب OKR)، که روش‌شناسی مدیریت و نقش OKRs در یک شرکت را بررسی می‌نماید، بحث کرد. دوئر به پنج مزیت OKR یا “قدرت‌های فوق العاده” اشاره کرد: تمرکز، هم‌راستایی، تعهد، ردیابی و کشش که مخفف عبارت FACTS را تشکیل می‌دهند. با استفاده از OKR، تیم‌ها می‌توانند با تعریف واضح اهداف، ردیابی و اندازه‌گیری نتایج و کسب این مزایا، اهداف خود را تعیین و به آنها دست یابند.

• تمرکز

با وجود اینکه دوئر تعداد بهینه OKRها را سه یا چهار مورد می‌پندارد، پیشنهاد می‌کند که بیش از هفت OKR درنظر گرفته نشود. هنگامی که فقط چند هدف وجود دارد، اولویت‌بندی کارهای لازم، تصمیم‌گیری در مورد مهم‌ترین اهداف و پایبندی به یک جدول زمانی آسان‌تر است.

• هم راستایی
  

بسیاری از شرکت‌ها با هدف هم راستایی شروع به استفاده از OKRها می‌کنند، به این معنی که همه در این چشم انداز و نتایج حاصل سرمایه گذاری کرده اند. حفظ وحدت تیم‌ها، به جای اینکه افراد در سیلوهای (Silos) مستقل کار کنند یا در جهات مختلف حرکت کنند، به معنای احتمال بالاتر موفقیت است.

• تعهد

ایجاد یک چارچوب همسو و متمرکز نیازمند تعهد است که باید از بالا شروع شود و به پایین جریان یابد. برای اینکه هر عضو تیم بتواند به درستی پیشرفت را پیگیری کند، به نقاط عطف کلیدی برسد و انتظارات را برآورده کند، باید پاسخگویی و شفافیت وجود داشته باشد.

• ردیابی

اندازه‌گیری OKRها با استفاده از ردیابی با معیارهایی که توسط نتایج کلیدی نوشته شده تعریف می‌شوند، ساده می‌شود. جلسات هفتگی منظم برای بررسی پیشرفت و رفع هر گونه مشکل تضمین می‌کند که هم راستایی در جای خود باقی می‌ماند.

• کشش

هدف کشش این است که کسب و کارها اهداف و نتایج کلیدی چالش برانگیزی را تعیین کنند، در حالی که می‌دانند به احتمال زیاد از هدف خود کوتاه می‌آیند. روش کشش دوئر این است که نرسیدن به هر هدفی اشکالی ندارد و با گذشت زمان، شرکت‌ها به ساختن نتایج کلیدی گذشته خود ادامه خواهند داد و هر چه بیشتر به جلو حرکت خواهند کرد.

مراحل پیاده‌سازی OKR:

• تعیین اهداف: اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت سازمان را مشخص کنید. اهداف باید چالش‌برانگیز، الهام‌بخش و قابل درک برای همه اعضا بوده و با استراتژی کلی سازمان نیز هم‌راستا باشند.
• تعریف نتایج کلیدی: برای هر هدف، نتایج کلیدی مشخص و قابل اندازه‌گیری تعیین کنید که به طور مستقیم به هدف مرتبط بوده و قابل بررسی باشند.
• تخصیص مسئولیت‌ها: برای هر نتیجه کلیدی، فرد یا تیمی مسئول تعیین کنید و مطمئن باشید که همه افراد درک درستی از نقش خود در دستیابی به اهداف دارند.
• نظارت بر پیشرفت: به صورت دوره‌ای و منظم پیشرفت خود را نسبت به نتایج کلیدی ارزیابی کنید.
• بازبینی و اصلاح: در صورت نیاز، اهداف و نتایج کلیدی را بازبینی و اصلاح کنید.
• بازخورد و پاداش: موفقیت‌ها جشن گرفته شود و به تلاش‌های افراد پاداش داده شود.

بیشتر بخوانید: بیانیه چشم انداز

چگونه OKR را پیگیری کنیم؟

اگر پیشرفت استراتژی خود را پیگیری نکنید، نمی‌توانید آن را تطبیق دهید و هنگامی که یک چارچوب استراتژی مانند OKR را اتخاذ می‌نمایید که به بررسی‌های پیشرفت منظم متکی است، برای موفقیت آن به عادات سازمانی پایدار نیاز دارید و در غیر این صورت، نمی‌توانید از مزایای خاص این چارچوب بهره‌مند شوید. بسیاری از شرکت‌هایی که تلاش می‌کنند چارچوب اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) را اجرا نمایند، انتظار زیادی از آن دارند در حالی که فرآیندهای پشتیبانی کمی و یا حتی هیچ پشتیبانی ایجاد نمی‌کنند. اهداف و نتایج کلیدی (OKRs)، اگرچه قدرتمند هستند، اما یک راه حل عالی برای کمبود یک استراتژی خوب نیستند. قبل از تصمیم گیری برای استفاده از آنها، باید بدانید که چه چیزی می خواهید به دست آورید. باید از خود بپرسید: “چرا این چارچوب را انتخاب می کنم؟” اگر در مورد جهت استراتژیک خود نامشخص هستید، بعید است که تمام پتانسیل اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) را آزاد کنید. چه دوست داشته باشید چه نه، ۹۰% اجرای موفقیت‌آمیز اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) قبل از هر تصمیم واحد شروع می‌شود. این مورد با انتظارات درست شروع می‌شود. برای این که بتوان اهداف و نتایج کلیدی را پیگیری نمود، ابتدا باید به این موارد توجه داشت:

•  اهداف الهام‌بخشی بنویسید

که مبتنی بر مزایا باشد؛ نه پروژه‌ها، ویژگی‌ها یا معیارها. به عنوان مثال، یک تیم محصول نباید اهداف مبتنی بر خروجی را تعریف کند (مانند راه‌اندازی ۲ ویژگی بزرگ تا پایان سه ماهه) بلکه مزایایی را در نظر بگیرید که می‌خواهند مشتری به لطف فناوری جدیدی که قصد ساخت آن را دارند، از آن لذت ببرد، پس سعی کنید به دنبال اهداف کیفی باشید.

• نتایج کلیدی جامعی بنویسید

که بر نتیجه‌ توجه داشته باشد نه نقاط عطف یا وظایف متمرکز. ابتکارات عملی بنویسید که خاص باشند، این بخشی اختیاری از چارچوب OKR است که اکثر شرکت‌ها وقت خود را برای آن تلف نمی‌کنند. اگر اهداف و نتایج کلیدی با یکدیگر و با استراتژی همسو باشند، ابتکارات خود به خود از پس خود برمی‌آیند. نباید انتظار داشته باشید که شما یا تیم‌تان در اولین تلاش خود OKRهای عالی بنویسید این یک تمرین سخت و اغلب غیر شهودی است که نیاز به تمرین و آزمایش زیادی دارد تا درست انجام شود.

•  مسئولان را تعیین کنید

زیرا مسئولیت به اجرا سرعت می‌بخشد. به عنوان مثال، هر بار که یک مورد جدید ایجاد می‌کنید، می‌توانید مسئول و همکاران بالقوه‌ای تعیین نمایید، با این کار، اعضای تیم درک روشنی از مسئولیت‌های خود و هم تیمی‌های خود دارند. این افزایش دید پذیری به افراد کمک می‌کند تا بیشتر همکاری نمایند، ایده‌ها را به اشتراک بگذارند و به دستاوردهای خود افتخار کنند.

•  سادگی نهایت پیچیدگی است

 اگر می‌خواهید ردیابی و گزارش‌دهی خود را به طور بی‌نظیری تحت تأثیر قرار دهید، آن را بسیار ساده نگه دارید. سیستم‌های امتیازدهی پیچیده‌ای که برای اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) اعمال شوند، آسیب بیشتری نسبت به سود دارند. در اجرای اولیه خود، اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) فقط دو مقدار داشتند: ۰ و ۱. صفر به معنای عدم دستیابی به هدف (بدون توجه به اینکه چقدر نزدیک بود) و یک به معنای موفقیت است. می‌توانید استدلال کنید که این رویکرد تلاش و پیشرفت را به درستی نشان نمی‌دهد. بهتر است از یک سیستم سبز، زرد و قرمز استفاده کنید که OKRها را بر اساس مقادیر از پیش تعیین شده اندازه‌گیری‌های آنها ارزیابی می‌کند.

بیشتر بخوانید: ابتکارات استراتژیک

فرض کنید مجموعه OKR تیم بازاریابی شما شامل این دو نتیجه کلیدی است:

•  افزایش پایپ‌لاین واجد شرایط به میزان ۴۰% (اندازه گیری شده در ریال)
•  افزایش ترافیک به صفحه دمو به میزان ۶۰% (اندازه گیری شده در بازدیدهای منحصر به فرد صفحه)

در واقع نمی‌توان ریال را با بازدیدهای منحصر به فرد صفحه مقایسه کرد. به جای تبدیل دو معیار در یک مقیاس ثابت بین صفر و یک، مقادیر هر کدام را تعیین کنید که آنها را با عنوان در معرض خطر (قرمز)، عقب (زرد) یا در مسیر (سبز) برچسب گذاری کند.
در این مثال :

•  افزایش پایپ‌لاین واجد شرایط به میزان ۴۰%
     در معرض خطر است زمانی که کمتر از ۱۰% باشد
     عقب است زمانی که بین ۱۰% و ۳۵% باشد
     در مسیر است زمانی که بیش از ۳۵% باشد
•  افزایش ترافیک به صفحه دمو به میزان ۶۰%
      در معرض خطر است زمانی که کمتر از ۲۰% باشد
     عقب است زمانی که بین ۲۰% و ۵۰% باشد
     در مسیر است زمانی که بیش از ۵۰% باشد

به این ترتیب، می‌توانید با یک نگاه پیشرفت فعلی را درک کنید. با این حال، یک نکته وجود دارد، راه‌اندازی چنین سیستمی و به‌روز نگه داشتن آن می‌تواند ساعات و انرژی ارزشمندی را از اعضای کلیدی تیم (یا رهبران) بگیرد اگر از ابزارهایی مانند اکسل و پاورپوینت استفاده کنید. بررسی‌های منظم را برنامه‌ریزی کنید، هنگام تعیین ریتم عادت در بررسی خود، دو عامل مهم را در نظر داشته باشید:

• تجربه تیم شما
• نوسان محیط کسب و کار شما

اگر تیم شما در تعیین اهداف و شاخص کلیدی عملکرد (KPI) بی‌تجربه است، احتمالاً برای سازگاری اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) با پیشرفت و فعالیت‌های روزمره هر عضو تیم، به تکرارهای مکرر و مربیگری گسترده نیاز دارید. در تیم‌های با تجربه تر، یک ریتم هفتگی یا دو هفته‌ای نیز می‌تواند کار کند. اگر محیط کسب و کار شما ناگهان تغییر کند و با عدم قطعیت زیادی مواجه شوید، آزمایش و تکرارهای سریع به شما کمک می‌کنند تا پیش‌بینی‌کنید و از راه حل بهینه کمک بگیرید. به عنوان مثال، “چگونه آماده می‌شوید وقتی نمی‌دانید برای چه چیزی آماده شوید؟” همانطور که مدیر تأمین جهانی در تسکو (Tesco)، می‌گوید، این شرکت با برگزاری جلسات بررسی بسیار مکرر با تیم‌های خود توانست قفسه‌ها را پر نگه دارد.
در صورت نیاز، با قاطعیت اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) را تنظیم کنید زیرا کوتاه مدت و ناپایدار هستند. بنابراین به هیچ یک از آنها بیش از حد وابسته نشوید. اگر هر جلسه بررسی منجر به تغییری شود – بزرگ یا کوچک – آن را بپذیرید. با مجموعه گسترده‌ای از نتایج کلیدی و اهداف مختلف آزمایش کنید و OKRها را بین تیم‌ها به اشتراک بگذارید تا همسویی و همکاری لازم را انجام دهید. فقط یادتان باشد فرضیه‌های خود را پیگیری کنید، چه چیزی درست شد و چه چیزی بین جلسات از مسیر خارج شد. به این ترتیب، می‌توانید به نسخه‌های مفیدتر OKRهای خود بازگردید.

نحوه بررسی OKR با قانون K.I.D.S.یا (Keep It Dead Simple)

آن را ساده نگه دارید، فرآیندهای مفصل هیچ فایده‌ای برای شما نخواهند داشت. چیزی که شما نیاز دارید ساختار و گفتگوهای صادقانه قدیمی خوب است. انجام صحیح اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) سخت است، بنابراین شما به تمرین و بازتاب نیاز دارید. جلسات بررسی منظم در تمام سطوح سازمان را برقرار کنید اما به یاد داشته باشید که جلسات بدون دستور کار فقط زمان را هدر می‌دهند. برای ساختار آن‌ها آزمایش کنید تا آن‌ها را متناسب با فرهنگ خود قرار دهید، بسته به اندازه کسب‌ و کار شما و مقیاسی که اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) را در آن پیاده‌سازی کرده‌اید، باید گزارش‌دهی را خودکار نمایید یا حداقل یک رویکرد قالب‌بندی شده را اتخاذ کنید و می‌توانید برای کمک به خودکارسازی از نرم‌افزار اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) استفاده نمایید. در طول این فرآیند، به دنبال سه چیز باشید:

• اعمال قانون K.I.D.S.
  اگر موارد را پیچیده کنید، ناامید خواهید شد و احتمالاً یک یا دو بینش را از دست خواهید داد. با چیزی به سادگی یک فرمت بله یا خیر یا یک سیستم سبز، زرد، قرمز برای ارزیابی پیشرفت شروع کنید؛ سپس، قدم به قدم عمیق‌تر شوید.

• پیشرفت در اهداف
  اگر در جهت اهداف بزرگ پیشرفت نمی‌کنید، نتایج کلیدی، ابتکارات و تلاش فعلی را ارزیابی نمایید. گاهی اوقات، این سه مورد با هم تناسب ندارند و شما نیاز به بازتعریف آن‌ها دارید.

• اهمیت اهداف و نتایج کلیدی
  اگر مردم، تیم‌ها، بخش‌ها و جهان نتوانند اهداف خود را برآورده کنند، اما شما همچنان به رشد یا پیشرفت دست یابید، پس اهمیت اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) را به چالش بکشید. ممکن است به تمرین بیشتر نیاز داشته باشید.
  
  

نحوه انتخاب نرم‌افزار OKR

با وجود تمام انتخاب‌های موجود در بازار، پیش‌بینی اینکه کدام نرم‌افزار اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) بهترین تناسب را با نیازها و فرهنگ شما دارد، دشوار است. بنابراین، ما چند ویژگی کلیدی را فهرست کرده‌ایم که هنگام ارزیابی یک چارچوب اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) باید به دنبال آن‌ها باشید.

•  در دسترس بسیاری از افراد است

 پیگیری OKRهای شما نباید کار تعداد کمی از افراد باشد. شما می‌خواهید یک منبع واحد واقعی برای اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) و استراتژی خود داشته باشید که همه بتوانند به آن دسترسی داشته باشند.

•  از پذیرش در مقیاس بزرگ پشتیبانی می‌کند

 اگر کسب‌وکار شما با اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) بی‌تجربه است، بهتر است از نرم‌افزار کوچک شروع کنید و پس از نشان دادن موفقیت آن را گسترش دهید. آشنا شدن با نرم‌افزار اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) که برای تیم‌های کوچک‌تر کار می‌کند اما می‌تواند به همان راحتی از تعداد بسیار بیشتری از افراد مراقبت نماید، برای انتقال روان‌تر به پذیرش در مقیاس بزرگ ضروری است.

•  قابل تنظیم است

 هنگامی که در پیاده‌سازی چارچوب اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) انعطاف‌پذیر هستید، به نرم‌افزاری نیاز دارید که به رویکردهای شما چیزی اضافه کند، نه نرم‌افزاری که محدودیت‌های آن رویکرد شما را سخت‌تر نماید. این امر در مورد همه چیز مربوط به استراتژی، از خودکارسازی گزارش‌دهی تا برنامه‌ریزی استراتژیک قابل تنظیم، صدق می‌کند.

• بررسی را تسهیل می‌کند

 اگر برای گزارش پیشرفت خود نیاز به استفاده بیش از چند ابزار دارید، در حال اضافه کردن اصطحکاک به فرآیندی هستید که باید مانند یک اسکیت‌سوار در یک دریاچه یخ‌زده جریان داشته باشد. نرم‌افزاری که انتخاب می‌کنید باید در مرکز جلسات بررسی شما باشد تا به بحث متمرکز و تصمیمات آگاهانه شما یاری رساند.

بیشتر بخوانید: تعریف برنامه ریزی استراتژیک چیست؟ انواع روش ها و مدل های برنامه ریزی استراتژیک کدامند؟

مثال‌های OKR بازاریابی

هدف: تبدیل شدن به یک منبع برتر در لینکدین (LinkedIn) برای محتوای حسابداری.

• نتایج کلیدی: شناسایی ۲۰ ایده محتوا و موضوع جدید تا ۳۱/۰۱.
• نتایج کلیدی: تا پایان سه ماهه چهارم، ۲۰۰۰ دنبال کننده ارگانیک دریافت کنید.
• نتایج کلیدی: تا شروع سه ماهه اول سال آینده، یک تیم بازاریابی اختصاصی برای کانال لینکدین بسازید.
• نتایج کلیدی: نرخ تعامل را هر ماه ۲.۲% افزایش دهید.
• نتایج کلیدی: با همکاری با ۳ نفر از افراد تأثیرگذار لینکدین، آگاهی از برند را افزایش دهید.

هدف: دو برابر کردن ترافیک ارگانیک به وب سایت.

• نتایج کلیدی: تا پایان سال، سرعت وب سایت را ۱۰% بهبود ببخشید.
• نتایج کلیدی: نرخ پرش را در چهار ماه آینده ۱۲% کاهش دهید.
• نتایج کلیدی: هر ماه هفت قطعه محتوای بهینه شده برای سئو تولید کنید.
• نتایج کلیدی: تا پایان سه ماهه چهارم، وبلاگ را برای تجربه کاربری بهتر بازطراحی کنید.

هدف: قرار دادن برند ما در رادار بازار (آگاهی از برند).

• نتایج کلیدی: ۱۰۰۰۰۰ بازدیدکننده ارگانیک به وب سایت در سه ماهه.
• نتایج کلیدی: امسال برند خود را در ده رویداد ملی، کنفرانس یا نمایشگاه جاده ای به نمایش بگذارید.
• نتایج کلیدی: در ۱۲ ماه آینده، ۲۰۰۰ MQL تولید کنید.
• نتایج کلیدی: امسال نرخ تبدیل ۱۳% را برای MQL های خود به دست آورید.

مثال‌های OKR فروش

هدف: افزایش فروش محصولات سطح بالا.

• نتایج کلیدی: ساختار جدید مشوق‌های فروش برای محدوده سطح بالا در تیرماه.
• نتایج کلیدی: تا پایان سه ماهه اول، یک مشارکت جدید در بازار برقرار کنید.
• نتایج کلیدی: تا اواسط مرداد ۱۴۰۴، بازسازی کامل مواد فروش.

هدف: افزایش فروش در بخش سازمانی.

• نتایج کلیدی: تا پایان سال، ده مشتری جدید (میانگین اندازه معامله >100 میلیون) را ببندید.
• نتایج کلیدی: در سه ماهه اول و دوم، ۳ فروشنده با تجربه فروش سازمانی استخدام کنید.
• نتایج کلیدی: امسال شرکت خود را در شش رویداد بزرگ صنعت به نمایش بگذارید.

مثال‌های OKR مالی

هدف: بهینه سازی فرآیندهای بودجه بندی

• نتایج کلیدی: تا شروع سه ماهه بعد، یک حسابدار استخدام کنید.
• نتایج کلیدی: اطمینان حاصل کنید که امور مالی هر ماه به روز هستند.
• نتایج کلیدی: تا پایان این سه ماهه، نرم افزار حسابداری را پیاده سازی کنید.

هدف: ساده سازی مزیت رقابتی هزینه شرکت

• نتایج کلیدی: هر سه ماهه سه حوزه برتر را شناسایی کنید که هزینه کسب و کار را افزایش می‌دهند.
• نتایج کلیدی: نسبت هزینه عملیاتی کمتر از ۶۰% تا پایان سال ۱۴۰۳.
• نتایج کلیدی: بر اساس تولید درآمد، هر شش ماه یک بار تخصیص بودجه را بررسی کنید.

مثال‌های OKR منابع انسانی

هدف: ایجاد یک تجربه بدون استرس ورود به کار برای کارمندان جدید.

• نتایج کلیدی: تا پایان سه ماهه دوم، تمام SOPها (ویدئوها، راهنماها و جلسات آموزشی) را مستند کنید.
• نتایج کلیدی: تا پایان شهریور، دستورالعمل‌ها و قالب‌های ورود به کار را برای پنج بخش توسعه دهید.
• نتایج کلیدی: قبل از دوره پذیرش بعدی، مالکیت ورود به کار را به یک مدیر منابع انسانی اختصاص دهید.

هدف: ایجاد انگیزه در کارمندان برای ماندن (حفظ کارمند).

• نتایج کلیدی: بین بهمن و اسفند، یک نظرسنجی داخلی در مورد مزایای کارمندان انجام دهید.
• نتایج کلیدی: نرخ جدایی کارمندان در طول سال کمتر از ۵%.
• نتایج کلیدی: برای نظارت بر رضایت کارمندان و تعامل کارمندان، نظرسنجی‌های ماهانه پالس انجام دهید.
• نتایج کلیدی: قبل از ۳۱ شهریور، حسابرسی ساختار جبران خسارت برای شش بخش.

هدف: بهبود دانش و توانایی‌های سازمانی.

• نتایج کلیدی: انجام یک تحلیل شکاف مهارت سه ماهه.
• نتایج کلیدی: برنامه استخدام برای پر کردن شکاف‌های دانش در سازمان.
• نتایج کلیدی: استفاده از پلتفرم یادگیری مداوم توسط ۶۰% از افراد ما.

بیشتر بخوانید: تعریف دقیق مزیت رقابتی چیست؟

مثال‌های OKR تیم موفقیت مشتری (Customer Success)

هدف: مشتریان خود را ترغیب کنید تا تعامل بیشتری با ما انجام دهند. (افزایش رضایت مشتری)

• نتایج کلیدی: نمره حفظ کاربر (URS) خود را ۲۵% بهبود بخشید.
• نتایج کلیدی: میانگین زمان پاسخ برای سوالات مشتری را ۳۳% کاهش دهید.
• نتایج کلیدی: از طریق بررسی‌های ماهانه و نظرسنجی‌های سه ماهه، رضایت مشتری را افزایش دهید.
• نتایج کلیدی: نمره خالص حامیان (NPS) را ۵۰% بهبود بخشید.

هدف: شرکت‌ها را برای بهره‌برداری حداکثری از راه‌حل توانمند کنید.

• نتایج کلیدی: قبل از شروع سه ماهه دوم، ده سند و راهنمای پشتیبانی مشتری منتشر کنید.
• نتایج کلیدی: تا پایان سال، یک مجموعه ویدیویی برای پنج خط محصول ایجاد کنید.
• نتایج کلیدی: تمام اعضای تیم پشتیبانی مشتری در آزمون خدمات مشتری با نمره ۷۵% در سه ماهه سوم قبول شوند.

مثال‌های OKR برای عملیات

هدف: بهبود انعطاف پذیری فناوری اطلاعات شرکت.

• نتایج کلیدی: ده ضعف فوری زیرساخت فناوری اطلاعات را شناسایی کنید.
• نتایج کلیدی: ۵% بهبود در هر تست استرس سه ماهه در ۱۶ ماه آینده.
• نتایج کلیدی: در ده ماه آینده، زمان خرابی سرور را ۷۵% کاهش دهید.

هدف: کاهش تأثیر نگهداری بر تولید.

• نتایج کلیدی: در ۱۸ ماه آینده، زمان خرابی تعمیر و نگهداری را ۲۵% کاهش دهید.
• نتایج کلیدی: هر سه ماهه مازاد استراتژیک را برنامه ریزی و اجرا کنید.
• نتایج کلیدی: تا پایان سه ماهه سوم، یک فرآیند جدید تعمیر و نگهداری پیشگیرانه ایجاد کنید.

مثال های OKR شرکت

هدف: تبدیل مشتریان به طرفداران شرکت.

• نتایج کلیدی: نرخ ارجاع محصول ۵۵%.
• نتایج کلیدی: تحقیق بازار با ۱۰۰۰ کاربر محصولات ما در سال ۱۴۰۳.
• نتایج کلیدی: نرخ بازگشت محصول کمتر از ۲%.

هدف: ساخت یک فرهنگ شرکتی که رقابت را از بین ببرد.

• نتایج کلیدی: ساختار جدید مشوق‌هایی که قبل از پایان سه ماهه دوم، کار سخت و نوآوری را پاداش می‌دهد.
• نتایج کلیدی: در چهار ماه آینده، جلسات ماهانه بین مردم و تیم‌های رهبری ما.
• نتایج کلیدی: امتیازهای بالای رضایت کارمندان (۸۰%+) در طول سال.

بیشتر بخوانید: شاخص کلیدی عملکرد (KPI) چیست؟

تفاوت بین OKR و KPI چیست؟

اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) و شاخص کلیدی عملکرد (KPI) تفاوت‌های زیادی دارند. به طور خلاصه، OKRsها رویکرد جامع‌تری نسبت به شاخص کلیدی عملکرد (KPI) دارند. شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIs) پیشرفت را اندازه‌گیری می‌نمایند. OKRsها اهداف را تعریف می‌کنند، تفکر نوآورانه را الهام می‌بخشند و پیشرفت را اندازه‌گیری می‌نمایند. برای درک نحوه ارتباط آن‌ها، شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIs) می‌توانند نتایج کلیدی (KRs) را اندازه گیری کند.

رویکرد معمول برای شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIs) معیارهای کسب و کاری است که پس‌نگر هستند و برای درک عملکرد گذشته مفید است اما ایده‌های نوآورانه‌ای برای آینده ایجاد نمی‌کند. برخی از شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIs) برای ردیابی ضروری هستند اما ممکن است به دلیل اهداف تعیین شده شما در مجموعه اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) هیچ تیمی یا بخشی قرار نگیرند. شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIs) و اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) یکدیگر را تکمیل می‌کنند.

OKR را به روش درست اجرا کنید

اکنون که OKRهای عالی دارید، چگونه از آنها به طور موثر استفاده خواهید کرد؟ و چگونه پیشرفت و عملکرد را بدون آزار دادن تیم خود برای به روز رسانی های دستی هفتگی اندازه‌گیری خواهید کرد؟ اکسل، پاورپوینت و … افراد شما سزاوار بهترین‌ها هستند بهتر است از پلتفرمی که به آنها کمک می‌کند تا اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) استراتژیک همسو با استراتژی شرکت ایجاد کنند و به نتایج کمک کنند، استفاده نمائید. در حالی که شما را در جریان آنچه کار می‌کند و چه چیزی کار نمی‌کند نگه می‌دارد. از یک پلتفرم اجرای استراتژی استفاده کنید، یک پلتفرم اجرای استراتژی یک ابزار ضروری در هر سازمانی است که در اجرای استراتژی و رشد کسب و کار موردی کاملا جدی است. 

جهت ارتقاء سطح کیفی مقالات و تکمیل مباحث مربوط لطفا نظرات و دیدگاههای خود را در پایان این مقاله درج کنید، همچنین چند مقاله مرتبط با موضوع  OKR برای مخاطبان سایت شریف استراتژی به اشتراک گذاشته شده است. شما میتوانید با ارائه درخواست مشاوره از طریق ارسال فرم، مشاوره رایگان در خصوص کسب و کار خود دریافت نمایید. پس از ارسال درخواست، کارشناسان شریف استراتژی در اسرع وقت با شما تماس خواهند گرفت.

در این مقاله تلاش بر آن است تا به موضوع استراتژی اقیانوس آبی و مفهوم آن پرداخته شود. بدین جهت علاوه بر تعاریف استراتژی اقیانوس آبی و استراتژی اقیانوس قرمز، مزایا و معایب احتمالی آن‌ها نیز ارائه شده است. در ادامه به مقایسه استراتژی اقیانوس آبی و استراتژی اقیانوس قرمز اشاره شده و در نهایت نحوه تبدیل استراتژی اقیانوس قرمز به استراتژی اقیانوس آبی طی یک رویکرد ۶ مرحله‌ای، همراه با ارائه مثال‌های واقعی به تفصیل شرح داده شده است. در آخر نیز می‌توانید دیدگاه‌ها و نظرات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.

مقدمه‌ای بر استراتژی اقیانوس آبی

در اوایل قرن بیستم، صنعت خودروسازی به شدت رقابتی بود، شرکت‌های بزرگ و شناخته‌شده‌ای مانند فورد (Ford) و جنرال موتورز (General Motors) بر بازار مسلط بودند و خودروهایی را تولید می‌کردند که اگرچه کارآمد بودند، اما برای اکثر مردم بسیار گران بودند. در این میان، فردی به نام هنری فورد با یک ایده انقلابی وارد عرصه شد. او به جای رقابت مستقیم با غول‌های صنعت خودرو، تصمیم گرفت یک اقیانوس آبی جدید خلق کند. فورد به جای تمرکز بر تولید خودروهای لوکس و گران‌قیمت، بر روی تولید خودروهایی با قیمت مناسب و کاربردی برای عموم مردم تمرکز کرد. او با معرفی خط تولید انبوه، توانست هزینه تولید خودرو را به شدت کاهش دهد و به این ترتیب، خودرویی را تولید کند که برای همه قابل دسترس باشد. مدل T فورد (Ford Model T)، اولین خودرویی بود که به صورت انبوه تولید شد و به سرعت به محبوب‌ترین خودرو در جهان تبدیل شد.
اقیانوس سرخ: صنعت خودروسازی در اوایل قرن بیستم را می‌توان به عنوان یک اقیانوس سرخ بسیار رقابتی در نظر گرفت. شرکت‌ها برای به دست آوردن سهم بازار با یکدیگر می‌جنگیدند و محصولات مشابهی را ارائه می‌دادند.
اقیانوس آبی: هنری فورد با معرفی مدل T، اقیانوس آبی جدیدی در صنعت خودروسازی ایجاد کرد. او به جای رقابت مستقیم با رقبا، نیازهای جدید مشتریان را شناسایی کرد و محصولی را ارائه داد که پیش از آن وجود نداشت.در واقع استراتژی فورد، نمونه‌ای کلاسیک از استراتژی اقیانوس آبی است. او به جای بهبود محصولات موجود، محصول کاملاً جدیدی را طراحی کرد که نیازهای جدیدی را برطرف می‌کرد و به این ترتیب، بازار جدیدی را خلق کرد. داستان هنری فورد و مدل T نشان می‌دهد که چگونه یک ایده نوآورانه می‌تواند یک صنعت را متحول کند و به خلق ارزش جدید برای مشتریان و کسب‌وکارها منجر شود.

استراتژی اقیانوس آبی چیست؟

آیا در دریا ماهی‌های بیشتری وجود دارد؟ بستگی به اقیانوس دارد، این چیزی است که شرکت‌هایی که از استراتژی اقیانوس آبی استفاده می‌کنند به شما می‌گویند. در سال ۲۰۰۴، کتاب استراتژی اقیانوس آبی (Blue Ocean Strategy) نوشته چان کیم (W. Chan Kim) و رنه مابورنه (Renée Mauborgne)، موجی در دنیای کسب و کار ایجاد کرد. ایده آنها ساده بود: چرا برای سهم بازار رقابت کنید وقتی می‌توانید بازار خود را ایجاد نمایید؟

استراتژی اقیانوس آبی، هدف دارد تا اولویت‌های استراتژیک را با پیشی گرفتن از رقبای خود در بازارهای موجود به ایجاد صنایع جدید تغییر دهد و در نتیجه رقابت را بی‌اهمیت کند. شرکت‌ها ممکن است از استراتژی اقیانوس آبی زمانی استفاده کنند که عرضه فعلی در بازار موجود آنها از تقاضا فراتر می‌رود و یا زمانی که گردش مالی افزایش یافته و حاشیه سود کاهش یافته است. شرکت‌های مبتنی بر استراتژی اقیانوس آبی، بر ایجاد فضای بازار بی‌رقیب با تقاضای جدید برای محصولات یا خدماتی که هنوز وجود ندارند، با همزمان دنبال کردن موارد زیر تمرکز می‌کنند:

• تمایز
• هزینه‌های پایین

بیشتر بخوانید: اولویت های استراتژیک چیست؟

مزایای استراتژی اقیانوس آبی:

• کسب و کارها می‌توانند بازارهای بی‌رقیبی ایجاد کنند که فرصت‌های جدید دارند.
• این چارچوب، دیدگاه جدیدی ارائه می‌دهد و تفکر غیر متعارف در مورد ایجاد ارزش مصرف‌کننده را تشویق می‌کند.
•  فرآیند اقیانوس آبی به شرکت‌ها کمک می‌کند تا نیازها و خواسته‌های مشتریان را عمیق‌تر درک کنند.
•  اولویت‌های استراتژیک را از رقابت به تمایز منتقل می‌کند.

معایب و محدودیت‌های احتمالی استراتژی اقیانوس آبی:

• مخاطراتی وجود دارد که ممکن است تلاش‌ها منجر به ایجاد اقیانوس آبی نشود، موفقیت این استراتژی به منابع، استعداد و موقعیت یک سازمان در بازار بستگی دارد.
• متعادل کردن اولویت‌های استراتژیک دوگانه (کاهش هزینه و ارزش خریدار) می‌تواند زمان‌بر و برای سازمان‌ها سخت باشد.
• موانع سازمانی مانند کمبود منابع و عدم هم‌راستایی استراتژیک، می‌توانند بر نتایج استراتژی اقیانوس آبی تأثیر بگذارند.
• کسب و کارها باید مشتریان کافی جذب کنند تا صرفه به مقیاس ایجاد کنند و رقابت فوری را کمرنگ‌تر کنند.
•  بازارهای اقیانوس آبی در نهایت به اقیانوس‌های قرمز تبدیل می‌شوند زیرا رقبای جدید ظاهر می‌شوند.
  

بیشتر بخوانید: تعریف دقیق استراتژی چیست؟ (استراتژی به زبان ساده برای مدیران)

استراتژی اقیانوس قرمز چیست؟

استراتژی‌های اقیانوس قرمز، برخلاف استراتژی‌های اقیانوس آبی هستند. آنها استراتژی‌های کسب و کاری را توصیف می‌کنند که سازمان‌ها از آنها برای رشد و موفقیت در بازارهای تثبیت شده استفاده می‌کنند.
با این حال، استراتژی‌های اقیانوس قرمز، دارای خطرات و ریسک‌های قابل توجهی هستند:

•  اقیانوس‌های قرمز مملو از کسب و کارهایی هستند که برای مشتریان یکسان رقابت می‌کنند.
•  حفظ رشد در اقیانوس‌های قرمز، با کاهش سودها، به شدت دشوار می‌شود.
• بازارهای اقیانوس قرمز، شرکت‌ها را مجبور می‌کنند که بین رهبری هزینه یا تمایز یکی را انتخاب کنند.
•  موفقیت در بازارهای اقیانوس قرمز، نیازمند بهره‌برداری همزمان از تقاضا و شکست دادن رقبای شما است.
•  بازارهای اقیانوس قرمز، برای رقابت موثر، نیازمند منابع و مقیاس بیشتری هستند.

اما قبل از اینکه ناامید شوید، مهم است توجه داشته باشید که استراتژی‌های اقیانوس قرمز همیشه حرکت بدی نیستند. شرکت‌های اقیانوس قرمز هنوز هم می‌توانند در بازارهای اقیانوس قرمز با سطوح بالای رقابت، موفقیت بزرگی کسب کنند. برخی از مثال‌هایی که در آن استراتژی اقیانوس قرمز ممکن است انتخاب بهتری باشد، شامل موارد زیر است:

• یک شرکت دارای تجربه، دانش یا مهارت‌هایی است که می‌تواند در بازار موجود از آنها بهره‌برداری کند.
•  منابع محدود وجود دارد و شرکت نمی‌تواند هزینه قابل توجهی را برای یافتن اقیانوس آبی یا بهره‌برداری از آن صرف کند.
• یک سازمان دارای تحمل ریسک پایین است و یا در دوره تثبیت می‌باشد.
• یک شرکت در یک بازار موجود، موقعیت و سطح سوددهی خوبی دارد.

مقایسه اصلی استراتژی اقیانوس قرمز در مقابل اقیانوس آبی

تمثیل اقیانوس قرمز و آبی، بازارها و صنایع را توصیف می‌کند؛ اقیانوس‌های قرمز، صنایع موجود با تقاضا و رقابت شدید هستند. رنگ قرمز نشان دهنده نبرد خونین برای درآمد، فضای بازار موجود و موفقیت بین شرکت‌ها است. به عنوان مثال، صنعت مد. اقیانوس‌های آبی، صنایعی هستند که هنوز وجود ندارند، با پتانسیل رشد و موفقیت دست نخورده، که شرکت‌ها باید آن را پیدا یا ایجاد کنند. به عنوان مثال، رایانه شخصی در دهه ۱۹۷۰.

بیشتر بخوانید: وزن کردن صرفه جویی در مقیاس چیست؟

انتقال از اقیانوس قرمز به اقیانوس آبی در ۶ مرحله

اتخاذ استراتژی اقیانوس آبی، زمانی که به درستی انجام شود، می‌تواند مزایای قابل توجهی در بلندمدت داشته باشد. اما برای انجام درست انتقال قرمز-آبی، باید به طور سیستماتیک به این فرآیند نزدیک شوید. مراحل و مفاهیم زیر فقط خلاصه‌ای از رویکرد ایجاد شده توسط نویسندگان استراتژی اقیانوس آبی است. ما یک مرحله ششم اضافی را نیز گنجانده‌ایم زیرا بسیار مهم است اما اغلب نادیده گرفته می‌شود.

۱. شروع برنامه‌ریزی ابتکار اقیانوس آبی خود

با تعریف دامنه ابتکار اقیانوس آبی خود شروع کنید. سپس، شناسایی کنید که کدام واحدهای کسب و کار استراتژیک (SBU)، خدمات یا محصولات بیشترین بهره را از یک استراتژی اقیانوس آبی خواهند برد. برای کمک به این فرآیند، چان کیم (Chan Kim) و رنه مابورنه (Renée Mauborgne) پیشنهاد می‌کنند از یک نقشه پیشگام-مهاجر-ساکن برای رتبه‌بندی چندین واحد کسب و کار استراتژیک (SBU) بر اساس ارزش و نوآوری استفاده کنید.

• پیشگامان: واحدهای کسب و کار استراتژیک ارائه دهنده ارزش بی‌سابقه.
•  مهاجران: واحدهای کسب و کار استراتژیک ارائه دهنده ارزش بهتر از بازار.
• ساکن: واحدهای کسب و کار استراتژیک ارائه دهنده ارزش مشابه با سایر رقبا.

اگر می‌خواهید تصویر جامع‌تری داشته باشید، می‌توانید این تحلیل را با سایر چارچوب‌های استراتژیک مانند تحلیل SWOT، پنج نیروی پورتر (Porter’s Five Forces) یا ماتریس GE ترکیب کنید. از این اطلاعات برای شناسایی واحدهای کسب و کار استراتژیک هدف و ایجاد یک تیم از افراد برای انجام ابتکار اقیانوس آبی استفاده کنید. این مرحله برای اطمینان از اینکه برنامه‌های شما بیش از حد بلندپروازانه نیستند و با اهداف گسترده‌تر پورتفولیو (Portfolio) شما مطابقت دارند، حیاتی است.

بیشتر بخوانید: تجزیه و تحلیل SWOT (اندروز)

۲. درک وضعیت فعلی

با پر کردن یک بوم استراتژی، نمای کلی از چشم‌انداز رقابتی ایجاد کنید. بوم استراتژی یک نمایش بصری از عواملی است که یک صنعت بر اساس آنها رقابت می‌کند (عوامل رقابتی)، آنچه مصرف‌کنندگان دریافت می‌کنند (سطح ارائه) و مشخصات استراتژیک بازیگران اصلی (منحنی ارزش صنعت). بهتر است عواملی را فهرست کنید که کسب و کارها در صنعت شما برای سهم بازار بر اساس آنها رقابت می‌کنند. به عنوان مثال، یک تولیدکننده تلفن همراه می‌تواند سهولت استفاده، طراحی، عملکرد، کاربردهای کسب و کار، کیفیت دوربین، طیف محصولات و… را فهرست کند. به یاد داشته باشید، بوم استراتژی دو هدف را دنبال می‌کند: ثبت چشم‌انداز رقابتی فعلی و سوق دادن سازمان شما به سمت اقدام. این مرحله به سازمان شما اطلاع می‌دهد که چگونه در حال حاضر رقابت می‌کند و یک خط پایه برای رقابت در صنعت شما ارائه می‌دهد.

بیشتر بخوانید: بیانیه چشم انداز

۳. تصور کنید که کجا می‌توانید باشید

سپس، زمان آن است که فرضیات و محدودیت‌های موجود در صنعت فعلی خود را در نظر بگیرید. این عوامل، سکوهای پرشی هستند که شما نیاز دارید تا بازار هدف بهتری را تصور نمایید و از مرزهای صنعت عبور کنید. اگر نمی‌دانید از کجا شروع کنید، استراتژی اقیانوس آبی پیشنهاد می‌کند برای فکر کردن به صنعت خود از دیدگاه سمت تقاضا، یک نقشه سودمندی خریدار ایجاد کنید. نقشه سودمندی خریدار، نحوه ارائه سودمندی شرکت‌ها به مشتریان خود از طریق مراحل مختلف تجربه خرید را به صورت بصری نشان می‌دهد.  اهرم‌های سودمندی، نحوه باز کردن سودمندی مشتریان توسط کسب و کارها با محصولات یا خدمات آنها هستند:

• بهره‌وری
•  سادگی
• راحتی
•  کاهش ریسک
•  سرگرمی و تصویر
•  دوستی با محیط زیست
  

 چرخه تجربه خریدار، تجربه مصرف‌کننده را در شش مرحله بیان می‌کند:

•  خرید
•  تحویل
•  استفاده
•  تکمیل
•  نگهداری
•  دفع

از دانش، تجربه و سایر ابزارهای تحلیل استراتژیک تیم خود برای شناسایی فرصت‌های دور شدن از رقبا، ارائه ارزش پیشگام و باز کردن پایگاه‌های جدید مشتری استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: چارچوب پنج نیروی رقابتی پورتر چیست؟ چارچوب پنج نیروی رقابتی پورتر ابزاری برای تحلیل صنعت

۴. تدوین استراتژی کسب‌وکار خود

شما باید این چشم‌انداز را به واقعیت تبدیل کنید. این بخش از فرآیند را می‌توان به “حل فرصت” تشبیه کرد. این حالت در مورد پیدا کردن نحوه انتقال کسب‌وکار شما از A (اقیانوس سرخ) به B (اقیانوس آبی) است. به عنوان مثال، ممکن است شرکت شما برای دستیابی به پیشرفت‌های خاص به سرمایه یا منابع بیشتری نیاز داشته باشد، یا ممکن است قبل از اینکه بتوانید به یک هدف بزرگ‌تر دست یابید، به چندین مرحله نیاز باشد تا انجام دهید. نویسندگان استراتژی اقیانوس آبی استفاده از چارچوب چهار عمل را پیشنهاد می‌کنند. این به شما یاری می رساند تا مشخص کنید که عوامل باید چگونه تغییر نمایند تا محصول، خدمات یا کسب‌وکار شما تغییر کند و چهار نوع عمل را برای کسب‌وکارها تجویز می‌نماید.

• حذف: کدام عواملی که صنعت مدت‌ها بر اساس آن‌ها رقابت کرده است باید حذف شوند؟
• ایجاد: کدام عواملی که صنعت تاکنون ارائه نکرده است باید ایجاد شوند؟
•  افزایش: کدام عوامل باید بسیار بالاتر از استاندارد صنعت باشند؟
•  کاهش: کدام عوامل باید بسیار پایین‌تر از استاندارد صنعت کاهش یابند؟

با پاسخ دادن به این سوالات، شرکت‌ها می‌توانند پیشنهادات جدید را اصلاح نموده و بسازند و اهدافی را تعیین کنند که آن‌ها را در کلاسی جداگانه قرار دهد. به عنوان مثال، اگر شرکتی بخواهد به گذشته برگردد و از اقیانوس آبی در توسعه رایانه‌های شخصی استفاده کند، چهارچوب چهار عمل آن‌ها ممکن است پیشنهاد دهد:

• کاهش ⬅ قیمت
• کاهش⬅  اندازه
• ایجاد ⬅ امکانات
• حذف ⬅ کاربردهای کسب و کار
• افزایش ⬅ تجربه کاربر

۵. راه‌اندازی استراتژی اقیانوس آبی خود

با فرصت‌ها و مسیرهای بالقوه خود، زمان شروع اجرای استراتژی اقیانوس آبی شما فرا رسیده است. سازندگان استراتژی اقیانوس آبی استفاده از یک رویکرد سه مرحله‌ای تکرار شونده را برای انجام این کار پیشنهاد می‌کنند:

•  ابتدا حرکت، هدف و جهت خود را انتخاب کنید و مطمئن شوید که خاص و واضح هستید.
•  سرعت را بر کمال ترجیح دهید. محصولات یا ویژگی‌های جدید را به سرعت در بازار آزمایش کنید.
•  در نهایت، آن را برای به حداکثر رساندن پتانسیل اصلاح کنید و استراتژی خود را بر اساس نتایج تطبیق دهید.

۶. حفظ شتاب اجرایی

استراتژی اقیانوس آبی به کسب‌وکارها دیدگاهی منحصر به فرد در مورد فرصت، رشد و رقابت ارائه می‌دهد. اگر به درستی اجرا شود، می‌تواند منجر به تغییرات چشمگیری شود که به رشد سازمان شما تا سطوح جدید کمک خواهد کرد. با این حال، استراتژی اقیانوس آبی نیازمند پیگیری همزمان چندین ابتکار استراتژیک است. اگر از ابزارهایی مانند اکسل، گوگل شیتز و پاورپوینت استفاده می‌کنید، این کار می‌تواند بسیار پیچیده باشد. تیم‌های شما به آخرین داده‌ها دسترسی ندارند و شما نمای کلی در زمان واقعی از آنچه در مورد استراتژی شما اتفاق می‌افتد ندارید. این معمولاً منجر به تأخیر در نتایج، اتلاف منابع و شکست استراتژی‌ها می‌شود. شما به یک مکان واحد نیاز دارید که در آن بتوانید تمام ابتکارات را پیگیری کنید، تیم‌های بین‌عملکردی را هماهنگ کنید و آن‌ها را برای پیشرفت مسئول نگه دارید.

بیشتر بخوانید: ابتکارات استراتژیک

استراتژی‌های اقیانوس آبی و مثال‌ها

در ادامه به مثال‌هایی واقعی در زمینه استفاده از استراتژی اقیانوس آبی و استراتژی اقیانوس قرمز که به تفصیل شرح داده شده است، اشاره می‌شود:

مثال ۱: استراتژی اقیانوس آبی اسپاتیفای (Spotify)

اکثریت سودهای صنعت موسیقی از فروش فیزیکی سی‌دی‌ها، نوارها و رکوردها حاصل شده است. با این حال، معرفی دیجیتال در اوایل دهه ۲۰۰۰، با شرکت‌هایی مانند نپستر (Napster)، اپل آی‌تونز (Apple iTunes) و پاندورا (Pandora) که بر صنعت موسیقی دیجیتال تسلط داشتند، این روند را تغییر داد. می‌توان گفت یک استارتاپ کوچک از استکهلم برنامه‌های دیگری داشت، زمانی که اسپاتیفای در سال ۲۰۰۶ راه‌اندازی شد، دیدگاه خاصی در مورد اینکه صنعت موسیقی باید چگونه باشد داشت.
تا آن زمان، مصرف‌کنندگان مجبور بودند؛ برای گوش دادن به آهنگ‌ها و آلبوم‌ها، آن‌ها را خریداری کنند و دستگاه‌های خاصی مانند آی‌پادها (iPod) را داشته باشند تا از پلتفرم‌های خاصی استفاده کنند و حتی آهنگ‌ها را به صورت غیرقانونی دانلود یا کپی کنند. اسپاتیفای Spotify به این نقاط درد نگاه کرد و استراتژی خود را بر اساس آن‌ها ساخت. آن‌ها با ارائه موارد زیر، راه بهتری برای گوش دادن به موسیقی ارائه کردند و یک مدل کسب و کار مبتنی بر اشتراک مقرون به صرفه که به مصرف‌کنندگان اجازه می‌داد به میزان نامحدودی موسیقی را روی هر دستگاهی با مرورگر اینترنتی به صورت قانونی گوش دهند. 

نتیجه نه تنها رقابت با شرکت‌های موجود نبود؛ بلکه، اسپاتیفای از آن‌ها پیشی گرفت و با موارد زیر اقیانوس آبی ایجاد کرد:

• بازتعریف سطح و انواع ابزار و ارزش.
• ارائه یک روش جدید برای تجاری‌سازی پخش موسیقی.
•  قیمت‌گذاری سرویس پخش خود برای بی‌اهمیت کردن رقابت فعلی.
  

مثال ۲: استراتژی اقیانوس آبی تسلا (Tesla)

در اوایل دهه ۲۰۰۰، صنعت خودرو تحت سلطه خودروهای سنتی بنزینی بود. تولیدکنندگان خودروهای تثبیت شده در این اقیانوس سرخ با تمرکز بر عواملی مانند قدرت موتور، بهره‌وری سوخت و اعتبار برند با یکدیگر رقابت شدیدی داشتند. تسلا با ایجاد یک بازار کاملاً جدید برای خودروهای برقی (EV) رویکرد متفاوتی اتخاذ کرد. تسلا نقاط درد قابل توجهی در صنعت خودرو شناسایی کرد:

•  وابستگی به سوخت‌های فسیلی و تأثیر زیست‌محیطی.
•  عملکرد و محدودیت خودروهای برقی موجود.
•  هزینه‌های بالا و علاقه کم مصرف‌کنندگان به خودروهای برقی.

برای رفع این مشکلات، تسلا:

•  خودروهای برقی را با عملکرد بالا توسعه داد که با خودروهای بنزینی در سرعت و برد برابری داشته و یا از آن‌ها پیشی می‌گرفت.
•  شبکه‌ای از ایستگاه‌های سوپرشارژر ایجاد کرد تا نگرانی‌های مربوط به برد را کاهش دهد.
•  از فروش مستقیم به مصرف‌کننده و به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری از راه دور برای بهبود تجربه مشتری استفاده کرد.
  

با ارائه راه حل‌های نوآورانه و ایجاد یک ارزش پیشنهادی منحصر به فرد، تسلا نه تنها در صنعت خودرو موجود رقابت نکرد، بلکه یک فضای بازار جدید و بدون رقابت ایجاد کرد که در آن به رهبر تحرک برقی تبدیل شد.

مثال ۳: استراتژی اقیانوس آبی نتفلیکس (Netflix)

قبل از اینکه نتفلیکس صنعت سرگرمی را متحول کند، این بازار تحت سلطه تلویزیون کابلی و خدمات اجاره دی وی دی (DVD) مانند بلاک باستر (Blockbuster) بود. رقابت شدید بود و شرکت‌ها برای کسب سهم بازار در این مدل‌های کسب و کاری سنتی با یکدیگر رقابت می‌کردند. نتفلیکس در ابتدا به عنوان یک سرویس اجاره دی وی دی از طریق پست فعالیت می‌کرد، اما به زودی به یک پلتفرم پخش تبدیل شد که نحوه مصرف رسانه توسط مردم را به طور بنیادی تغییر داد. نتفلیکس چندین نقطه درد صنعت را برطرف کرد:

•  محدودیت انتخاب و دسترسی به محتوای درخواستی.
• عدم راحتی اجاره‌های فیزیکی و جریمه‌های دیرکرد.
• هزینه‌های بالای اشتراک‌های تلویزیون کابلی با انعطاف‌پذیری محدود.

استراتژی نتفلیکس شامل موارد زیر بود:

• ارائه یک کتابخانه گسترده از محتوای پخش درخواستی که در هر زمان و مکانی قابل دسترسی است.
•  ارائه یک مدل مبتنی بر اشتراک بدون جریمه دیرکرد.
•  سرمایه‌گذاری کلان در محتوای اصلی برای تمایز بخشیدن به پیشنهادات خود.

با استفاده از فناوری و ایجاد یک شبکه ارزش جدید، نتفلیکس از یک سرویس اجاره دی وی دی به یک پلتفرم پخش پیشگام تبدیل شد و به طور مؤثری اقیانوس آبی و یک فضای بازار جدید ایجاد کرد که خدمات اجاره سنتی و اشتراک‌های تلویزیون کابلی را کمتر مرتبط کرد.

بیشتر بخوانید: همکاری متقابل عملکردی

معرفی: عکس از مدل کلاسیک تبدیل استراتژی اقیانوس قرمز به استراتژی اقیانوس آبی

مثال استراتژی اقیانوس سرخ: 

در این بخش به ذکر برخی مثال ها در زمینه استراتژی اقیانوس سرخ پرداخته ایم.

کوکاکولا (Coca-Cola)

کوکاکولا با فعالیت در بازار نوشابه‌های گازدار که رقابت شدیدی دارد، از طریق یک استراتژی اقیانوس سرخ به خوبی اجرا شده، موقعیت غالب خود را حفظ کرده است. استراتژی‌های کلیدی شامل:

•  ایجاد یک برند قدرتمند جهانی از طریق بازاریابی گسترده
•  استفاده از یک شبکه توزیع وسیع برای اطمینان از در دسترس بودن محصول
•  نوآوری مداوم در خط محصول خود برای حفظ علاقه مصرف‌کننده

عناصر استراتژی کوکاکولا:

•  وفاداری به برند: ایجاد ارتباط احساسی با مصرف‌کنندگان از طریق تبلیغات به یاد ماندنی و پیام‌رسانی ثابت برند.
•  نفوذ بازار: سرمایه‌گذاری کلان در کانال‌های توزیع برای اطمینان از در دسترس بودن گسترده محصول.
• رهبری هزینه: دستیابی به صرفه به مقیاس و بهینه‌سازی زنجیره تأمین برای حفظ قیمت‌گذاری رقابتی.
  

این مثال نشان می‌دهد که در حالی که استراتژی‌های اقیانوس آبی می‌توانند موفقیت را هدایت کنند، یک استراتژی اقیانوس سرخ به خوبی اجرا شده نیز می‌تواند در شرایط خاصی بسیار مؤثر باشد.

انتقال رهبری با نرم‌افزار اجرای استراتژی

تمام شرکت‌ها برای اطمینان از ثبات، رشد و موفقیت مداوم به تعادل سالمی از نوآوران، مهاجران و مستعمره‌نشینان نیاز دارند. اگر بیشتر واحدهای کسب و کار استراتژیک (SBUs) شما در صنایعی با سطوح بالای رقابت و کاهش حاشیه سود فعالیت می‌کنند، زمان تغییر فرا رسیده است و باید استراتژی‌های اقیانوس آبی را برای تحقق آن در نظر بگیرید.

بیشتر بخوانید: تعریف استراتژی زنجیره تأمین چیست؟ انواع مدیریت زنجیره تأمین چگونه اجرا می شوند؟

سوالات متداول درباره استراتژی اقیانوس آبی

در ادامه به بررسی و پاسخ برخی سوالات متداول در زمینه استراتژی اقیانوس آبی پرداخته ایم.

تفاوت بین استراتژی اقیانوس آبی و استراتژی تمایز چیست؟
استراتژی تمایز بر کسب مزیت رقابتی در بازار فعلی بدون تمرکز بر هزینه توجه دارد اما استراتژی اقیانوس آبی بر ایجاد یک بازار کاملاً جدید از طریق تمایز و رهبری هزینه تمرکز دارد.

بوم استراتژی در اقیانوس آبی چیست؟
بوم استراتژی یک ابزار برنامه‌ریزی استراتژیک است که برای کمک به متفکران استراتژیک در تجسم چشم‌انداز رقابتی یک صنعت و الهام بخشیدن به نقش‌آفرینان برای اقدام طراحی شده است.

چهارچوب چهار عمل استراتژی اقیانوس آبی چیست؟
چارچوب چهار عمل یک رویکرد ساده برای تبدیل نقاط درد، شرایط و محدودیت‌های موجود به فرصت‌ها است. طبق چهارچوب چهار عمل، هر عامل از چشم‌انداز شما باید افزایش، کاهش، ایجاد یا حذف شود.

نتیجه گیری:

استراتژی اقیانوس آبی، هدف دارد تا اولویت‌های استراتژیک را با پیشی گرفتن از رقبای خود در بازارهای موجود به ایجاد صنایع جدید تغییر دهد و در نتیجه رقابت را بی‌اهمیت کند. کسب و کارها می‌توانند بازارهای بی‌رقیبی ایجاد کنند که فرصت‌های جدید دارند. در واقع این چارچوب، دیدگاه جدیدی ارائه می‌دهد و تفکر غیر متعارف در مورد ایجاد ارزش مصرف‌کننده را تشویق می‌کند. فرآیند اقیانوس آبی به شرکت‌ها کمک می‌کند تا نیازها و خواسته‌های مشتریان را عمیق‌تر درک کنند و اولویت‌های استراتژیک را از رقابت به تمایز منتقل می‌کند.

جهت ارتقاء سطح کیفی مقالات و تکمیل مباحث مربوط لطفا نظرات و دیدگاههای خود را در پایان این مقاله درج کنید، همچنین چند مقاله مرتبط با موضوع استراتژی اقیانوس آبی برای مخاطبان سایت شریف استراتژی به اشتراک گذاشته شده است. شما میتوانید با ارائه درخواست مشاوره از طریق ارسال فرم، مشاوره رایگان در خصوص کسب و کار خود دریافت نمایید. پس از ارسال درخواست، کارشناسان شریف استراتژی در اسرع وقت با شما تماس خواهند گرفت.