در این مقاله به بررسی موضوع تاثیر فرهنگ سازمانی پرداخته ایم. در ابتدا ضمن ارائه مقدمه ای بر تاثیر فرهنگ سازمانی بر استراتژی، تعریفی از آن نیز ارائه داده ایم. سپس تعریف مربوط به استراتژی کسب و کار و مزایای مربوط به آن را توضیح داده ایم. در ادامه به ارتباط بین تاثیر فرهنگ سازمانی و استراتژی کسب و کار اشاراتی نموده ایم. در نهایت نیز مزایا و ویژگی های تاثیر فرهنگ سازمانی را تشریح کرده ایم. می توان گفت با مطالعه این مقاله به فهم مناسبی در زمینه موضوع تاثیر فرهنگ سازمانی دست خواهید یافت. در آخر می توانید دیدگاه ها و نظرات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.

مقدمه ای بر تاثیر فرهنگ سازمانی بر پیاده سازی استراتژی

پروفسور گیرت هافستد (Geert Hofstede) فرهنگ را اینگونه تعریف کرد: “برنامه ریزی ذهن انسان که به وسیله آن یک گروه از مردم خود را از گروه دیگر متمایز می کند.”
فرهنگ سازمانی به نحوه عملکرد یک سازمان خاص به عنوان یک کل، به شیوه ای متفاوت از دیگران اشاره دارد. به عنوان مثال، نحوه اداره جلسات، آموزش استعدادهای جدید، برقراری ارتباط با قوانین، ارائه مزایا و اجرای فعالیت های مشارکت کارکنان. همچنین نحوه همکاری همه افراد در تیم و روابط و رفتارهای ناشی از آن است. علاوه بر این، فرهنگ سازمانی تعیین می کند که چه چیزی در یک کسب و کار قابل قبول تلقی می شود. اگر فرهنگ سازمانی به خوبی توسعه یابد، می تواند نگرش درست را در بین کارکنان تقویت کرده و آنها را برای انجام موثر مسئولیت های خود در جهت کمک به اهداف بلندمدت کسب و کار ترغیب کند.
از سوی دیگر بسیاری از کسب و کارها اغلب استراتژی و فرهنگ را از یکدیگر جدا می کنند. اما باید به این نکته اشاره کرد که فرهنگ سازمانی تأثیر عمیقی بر استراتژی کسب‌وکار دارد. این فرهنگ تعیین می‌کند که یک استراتژی چگونه توسعه و اجرا شود و همچنین چقدر می‌تواند موفق باشد. بنابراین، رهبران کسب‌وکار باید درک کنند که فرهنگ سازمانی آن‌ها چگونه بر استراتژی کسب‌وکارشان تأثیر می‌گذارد تا بتوانند یک استراتژی برنده برای سازمان خود ایجاد کنند.

فرهنگ سازمانی چیست؟

فرهنگ سازمانی عبارت است از ارزش‌ها، باورها، نگرش‌ها و رفتارهای مشترکی که نحوه تعامل و همکاری افراد را هدایت می‌کند. این فرهنگ نحوه تفکر، احساس و عمل کارکنان را شکل می‌دهد و از این رو، بر نحوه تعامل آن‌ها با سازمان و ذینفعان آن تأثیر می‌گذارد. به این ترتیب، فرهنگ یک سازمان تعیین می‌کند که چگونه تصمیمات تجاری گرفته می‌شوند، چگونه منابع تخصیص می‌یابند و چگونه ابتکارات مختلف مدیریت می‌شوند. علاوه بر این، تاثیر فرهنگ سازمانی بر نحوه تعیین اهداف استراتژیک، تعیین مقاصد و تخصیص منابع می باشد . یک فرهنگ قوی، خلاقیت، نوآوری و ریسک‌پذیری را تشویق می‌کند که همگی اجزای اساسی یک استراتژی کسب‌وکار مؤثر هستند. همچنین، ارتباطات باز و همکاری را ترویج می‌کند تا اطمینان حاصل شود که طرح سازمان به خوبی اندیشیده شده و به درستی اجرا می‌شود.

بیشتر بخوانید: تعریف دقیق فرهنگ سازمانی چیست؟

استراتژی کسب‌وکار چیست؟

استراتژی کسب‌وکار یک طرح عملی برای دستیابی به هدف بلندمدت یا کلی یک سازمان است. این طرح عملی ممکن است شامل تعیین اهداف، تجزیه و تحلیل محیط رقابتی و ترسیم یک برنامه عملی برای دستیابی به نتایج مطلوب باشد. این یک برنامه جامع است که مشخص می‌کند یک کسب‌وکار چگونه به اهداف و مقاصد خود دست خواهد یافت. استراتژی، جهت کسب‌وکار را تعیین می‌کند. این استراتژی چارچوبی برای تصمیم‌گیری فراهم می‌نماید، لحن تمام فعالیت‌های تجاری را تعیین می‌کند و به هدایت شرکت در پیگیری موفقیت یاری می رساند. استراتژی کسب‌وکار یک جزء اساسی موفقیت برای هر سازمانی است. این استراتژی به ایجاد یک چشم‌انداز برای آینده، تعیین اهداف و توسعه برنامه‌ای برای دستیابی به آن‌ها کمک می‌کند. استراتژی همچنین به شناسایی و بهره‌برداری از فرصت‌ها و مدیریت ریسک‌ها کمک می‌کند. یک استراتژی کسب‌وکار مؤثر برای سازمان‌ها ضروری است تا رقابتی باقی بمانند و به اهداف مطلوب خود دست یابند. در واقع برای تعیین اینکه چگونه کسب و کار شما به اهداف خود دست خواهد یافت، یک استراتژی کسب و کار باید شامل فهرستی از اصول یا قوانینی باشد که به وضوح بیان می کند چگونه بهترین تخصیص منابع شرکت، اولویت بندی وظایف و تصمیم گیری آگاهانه انجام شود. علاوه بر ارائه راهنمایی در مورد چگونگی انجام موثر عملیات، اجرای یک استراتژی کسب و کار پنج مزیت زیر را ارائه می دهد:

• نقاط قوت و ضعف به خوبی درک شده
  

کسب و کار شما چقدر خوب عمل می کند؟ یا می خواهید در آینده چگونه عمل کند؟ ایجاد استراتژی کسب و کار به شما کمک می کند تا نقاط قوت شرکت، زمینه های بهبود، تهدیدات خارجی و فرصت های رشد را ارزیابی کنید. داشتن درک درستی از اینکه کسب و کار شما در حال حاضر در چه وضعیتی قرار دارد، دیدگاه واضح تری نسبت به جایی که اکنون هستید به شما می دهد تا بتوانید به سمت جایی که می خواهید باشید، حرکت کنید.

• سیستم‌ها و فرآیندهای کارآمد
  

استراتژی کسب و کار به شما این امکان را می‌دهد که یک قدم به عقب بردارید، تأمل نمایید و به روش‌های بهبود سیستم‌ها و فرآیندهای خود فکر کنید. صرف زمان برای برنامه ریزی از قبل همچنین به شما امکان می‌دهد روش‌های جدیدی برای حل مشکلات ایجاد کنید، حتی برای مشکلاتی که در وهله اول متوجه وجودشان نشده بودید.

• کسب مزیت رقابتی
  

داشتن یک استراتژی کسب و کار رسمی و مبتنی بر تحقیق به شما امکان می‌دهد عوامل متمایز کننده ای را که سازمان شما را منحصر به فرد می کند، پیدا کرده و از آنها بهره برداری نمایید. این طرح به شما کمک می کند پاسخگوتر، متمرکزتر و متعهدتر به تحقق اهداف باشید. با داشتن یک استراتژی کسب و کار، شرکت شما همچنین می تواند در مواجهه با چالش ها و بهره برداری از فرصت های موجود در بازار فعال باشد.

• مدیریت بهتر کارکنان
  

مسیر پیش رو قطعا با تیم شما هموار می شود. یک استراتژی کسب و کار با برقراری ارتباط با چشم انداز شما، تعیین استانداردهای کیفیت کار و ایجاد شفافیت در تمام جنبه های کسب و کار، اطمینان حاصل می کند که همه در یک راستا قرار دارند.

• نتایج قابل سنجش
  

استراتژی کسب و کار شما را قادر می سازد تا اهداف خود را پیگیری کرده و شاخص های کلیدی عملکرد (KPI) داشته باشید که پیشرفت و رشد سازمان شما را تعیین می کند. با یک استراتژی کسب و کار قوی، شما قادر خواهید بود موفقیت را ارزیابی کرده و ببینید کدام فعالیت ها نتیجه نداده اند، بنابراین سازمان می تواند بر این اساس خود را تطبیق دهد.

بیشتر بخوانید: نقش فرهنگ سازمانی در اجرای موفق استراتژی‌ها چیست؟

 

ارتباط بین فرهنگ سازمانی و استراتژی کسب‌وکار

فرهنگ سازمانی و استراتژی کسب‌وکار ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند. فرهنگ کاری مجموعه‌ای از ارزش‌ها، هنجارها، انتظارات و باورهای مشترک است که اعضای یک سازمان را متحد می‌کند. استراتژی کسب‌وکار مجموعه تصمیمات، برنامه‌ها و اقدامات یک سازمان برای دستیابی به اهدافش است. فرهنگ سازمانی تأثیر بسزایی بر تصمیمات، برنامه‌ها و اقدامات یک سازمان دارد. این فرهنگ نحوه تفکر، عمل و تصمیم‌گیری کارکنان را شکل می‌دهد. به عنوان مثال، اگر سازمانی فرهنگ نوآوری داشته باشد، کارکنان تشویق می‌شوند تا راه حل‌های خلاقانه‌ای برای مشکلات ارائه دهند و ریسک کنند. از طرف دیگر، اگر سازمانی فرهنگ ریسک‌گریزی داشته باشد، ممکن است کارکنان تمایل کمتری به ریسک کردن یا ارائه راه حل‌های خلاقانه داشته باشند.
فرهنگ سازمانی همچنین بر اجرای استراتژی کسب‌وکار تأثیر می‌گذارد. اگر یک استراتژی کسب‌وکار با فرهنگ سازمان همسو باشد، احتمال موفقیت در اجرای آن بیشتر خواهد بود. به عنوان مثال، اگر یک استراتژی کسب‌وکار بر نوآوری متمرکز باشد و سازمان فرهنگ نوآوری داشته باشد، کارکنان به احتمال زیاد این استراتژی را می‌پذیرند و برای دستیابی به اهداف آن تلاش می‌کنند. بنابراین، شناخت ارزش یک فرهنگ سازمانی قوی و مزایای آن برای دستیابی به نتایج موفقیت‌آمیز از استراتژی‌های کسب‌وکار بسیار حیاتی است.

بیشتر بخوانید: تعریف دقیق استراتژی چیست؟ (استراتژی به زبان ساده برای مدیران)

مزایای تاثیر فرهنگ سازمانی مناسب

یک فرهنگ سازمانی قوی و مثبت که با استراتژی‌های کسب‌وکار همسو باشد، مزایای متعددی دارد. در این بخش به چند مورد از آن‌ها اشاره شده است:

• بهبود تعامل کارکنان
  

یک فرهنگ سازمانی قوی می‌تواند به افزایش تعامل کارکنان، بهبود روحیه و انگیزه کارکنان و تضمین سطوح بالاتر رضایت شغلی و عملکرد کمک کند.

• حفظ کارکنان
  

یک فرهنگ سازمانی تأثیرگذار می‌تواند گردش مالی کارکنان را کاهش داده و به ایجاد نیروی کار وفادار و مولد کمک کند. هنگامی که کارکنان احساس ارزشمندی و قدردانی می‌نمایند، احتمال بیشتری دارد که در شرکت بمانند و این امر منجر به کاهش هزینه‌های مربوط به استخدام و آموزش کارکنان جدید می‌شود.

• افزایش بهره‌وری
  

یک فرهنگ سازمانی مؤثر با ایجاد محیطی که همکاری و نوآوری را تشویق می‌کند، به افزایش بهره‌وری یاری می رساند. هنگامی که کارکنان احساس ارزشمندی می‌کنند و می‌دانند که مشارکت‌های آن‌ها قدردانی می‌شود، احتمال بیشتری دارد که مولد باشند و فراتر از وظایف معمول خود تلاش کنند.

• خلاقیت و نوآوری
  

یک محیط کاری مثبت، کارکنان را به همکاری و ابتکار عمل تشویق می‌کند. یک فرهنگ خوش‌بینانه از تفکر جانبی استقبال کرده و پذیرای ایده‌های جدید است که منجر به افزایش خلاقیت و نوآوری می‌شود. علاوه بر این، چنین فرهنگ کاری در حل مسائل بهتر عمل کرده و فرصتی برای ارائه محصولات و خدمات جدید فراهم می‌کند.

• خدمات بهتر به مشتری
  

مشتریان می‌توانند انتظار داشته باشند که با احترام، ادب و پاسخگویی با آن‌ها رفتار شود و نیازهایشان به سرعت برطرف گردد. یک فرهنگ سازمانی قوی همچنین انتظاراتی را برای کارکنان در مورد نحوه تعامل آن‌ها با مشتریان تعیین می‌کند، از جمله خوش‌رویی، مفید بودن و آگاهی، که تجربه مثبتی را تضمین کرده و احتمال بازگشت آن‌ها را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، بهبود خدمات مشتری می‌تواند منجر به افزایش وفاداری مشتری، ارجاعات بیشتر و بهبود سودآوری شود.

• ارتقای شهرت سازمانی
  

یک فرهنگ سازمانی مثبت می‌تواند به بهبود شهرت شرکت کمک کرده و منجر به بهبود شناخت برند و ایجاد یک مزیت رقابتی قوی شود. یک فرهنگ شرکتی تثبیت‌شده به تمایز کسب‌وکار از رقبا و جذب افراد با استعداد برای پیوستن به تیم کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: بیانیه چشم انداز چیست و چه تفاوتی با بیانیه ماموریت دارد؟

ویژگی‌های یک فرهنگ سازمانی موثر

یک فرهنگ سازمانی و کاری قوی محیطی است که در آن کارکنان احساس ارزشمندی و حمایت می‌کنند و می‌توانند به همکاران و سرپرستان خود اعتماد نمایند. این فرهنگ بر پایه احترام متقابل و همکاری بنا شده و خلاقیت و نوآوری را تشویق می‌کند. ویژگی‌های یک فرهنگ سازمانی و کاری قوی عبارتند از:

• ارتباطات شفاف و باز

کارکنان باید بدون ترس از قضاوت یا عواقب آن، احساس راحتی در بیان ایده‌ها و نظرات خود داشته باشند.

• اهداف و ارزش‌های مشترک

همه افراد در سازمان باید در راستای اهداف کلی یکسان تلاش کرده و ارزش‌های مشابهی داشته باشند.

• تقدیر و پاداش

کارکنان باید در ازای مشارکت‌هایشان در شرکت مورد تقدیر و پاداش قرار گیرند.

• تنوع و شمول

نیروی کار متنوع می‌تواند دیدگاه‌ها و ایده‌های مختلفی را به میان آورد و باید مورد احترام و ارزش قرار گیرد.

• احترام متقابل

باید به همه کارکنان بدون در نظر گرفتن رتبه یا عنوان آن‌ها احترام گذاشته شود. هر کارمند باید با همدلی و درک شنیده شود.

• تعادل کار و زندگی

کارکنان باید به حفظ تعادل سالم بین کار و زندگی تشویق شوند. آن‌ها همچنین باید در زمینه سلامت جسمی، روانی و عاطفی مورد حمایت قرار گیرند.

• انعطاف‌پذیری

دادن امکان ساعات کاری انعطاف‌پذیر و کار از راه دور به کارکنان می‌تواند روحیه و بهره‌وری را افزایش دهد.

رهبران باید برای ایجاد محیطی تلاش کنند که در آن کارکنان احساس احترام و ارزشمندی نمایند و همکاری و نوآوری برای ایجاد یک فرهنگ کاری مثبت تشویق شود. آن‌ها باید انتظارات روشنی تعیین کرده و اطمینان حاصل کنند که همه اهداف و ارزش‌های شرکت را درک می‌نمایند. علاوه بر این، رهبران باید با ارائه بازخورد، تقدیر و پاداش و ارائه فرصت‌هایی برای رشد و توسعه به کارکنان، بر ایجاد یک فرهنگ کاری مثبت تمرکز کنند. در نهایت، رهبران باید یک محیط حمایتی ایجاد نمایند که همکاری، تنوع و شمول را تشویق کند.

بیشتر بخوانید: تخصیص منابع

چگونه فرهنگ سازمانی یک شرکت از استراتژی کسب و کار پشتیبانی می کند؟

“فرهنگ شرکت ستون فقرات هر سازمان موفقی است.” گری وینرچوک (Gary Vaynerchuk)
با در نظر گرفتن تمام روش های مختلفی که فرهنگ، نحوه انجام فعالیت های تجاری، فرآیندها و فلسفه های کارکنان را شکل می دهد، نمی توانیم با این گفته موافق نباشیم. برای درک بهتر این ارتباط، در این بخش چند نکته کلیدی آورده شده است که نشان می دهد چگونه فرهنگ سازمانی یک شرکت، استراتژی کسب و کار را ممکن می سازد:

• فرهنگ سازمانی قوی، تعامل کارکنان را تحریک می کند و آنها را به اجرای خوب استراتژی ها تشویق می نماید.
  
• فرهنگ شرکت تعیین می کند که کسب و کار شما چقدر می تواند ریسک نماید، از سرمایه گذاری در فناوری های جدید و تغییر فرآیندهای تجاری گرفته تا برخورد با رقبا و مشتریان.
  
• با توسعه یک فرهنگ شرکتی انعطاف پذیر، می توانید به راحتی آنچه را که از کارکنان برای سازگاری موثر و مقابله با چالش ها مورد نیاز است، منتقل کنید.
  
• فرهنگ شرکت بر ارزش های سازمان شما تأکید می کند تا به هر تیم یاری رساند استراتژی کسب و کار شما را نه تنها با برتری، بلکه با صداقت، هدف و اشتیاق نیز اجرا کند.
  
• فرهنگ سازمانی نیروی کار شما را متحد می کند تا کیفیت کار ثابتی را برای مشتریان و سایر ذینفعان ارائه دهد.
  

در این بخش چند نمونه واقعی از چگونگی همسو کردن فرهنگ سازمانی و استراتژی کسب و کار توسط سایر مشاغل برای دستیابی به نتایج عالی آورده شده است.

تسلا

تسلا (Tesla) یک فرهنگ سازمانی را پرورش داده است که در آن یادگیری فعال یک هنجار است. آنها تیم خود را تشویق می کنند تا برای حمایت از استراتژی شرکت در پیشبرد نوآوری های واقعی (و خارج از زمین)، به کاوش، ذهن باز و خلاق باشند. در حال حاضر، تسلا یک رهبر جهانی در توسعه وسایل نقلیه تمام الکتریکی و سایر محصولات مبتنی بر فناوری انرژی پاک است.

هاب‌اسپات

هدف هاب‌اسپات (HubSpot) همیشه در حال تکامل بودن است و استراتژی آن اولویت دادن به انجام کار خوب برای تجارت و مشتریان آن است. برای دستیابی به این هدف، هاب‌اسپات مانند یک محصول به فرهنگ شرکت نزدیک می شود. از کلاس های رایگان، فرصت های آموزشی و کتاب ها، هاب‌اسپات اطمینان می دهد که توسعه کارکنان آنها به سطح بالاتری ارتقا می یابد تا هر عضو احساس کند برای دستیابی به تمام پتانسیل خود توانمند شده است.

بیشتر بخوانید:‌ابتکارات استراتژیک

نتیجه‌گیری:

یک فرهنگ قوی یک دارایی قدرتمند است و باید با اهداف کسب و کاری سازمان همسو باشد. رهبران باید تشخیص دهند که فرهنگ و استراتژی کسب‌وکار دست در دست هم پیش می‌روند و فرهنگ شرکت باید از یک استراتژی کسب‌وکار موفق حمایت کند. در عین حال، رهبران باید از تأثیر اقدامات، تصمیمات و رفتار خود آگاه بوده و با الگو بودن، فرهنگ اعتماد و احترام را در میان کارکنان خود تقویت نمایند. فرهنگ سازمانی نقش اساسی در موفقیت هر استراتژی کسب‌وکار ایفا می‌کند. سازمان‌ها برای اطمینان از موفقیت بلندمدت، باید یک فرهنگ قوی و سازگار با استراتژی‌های کسب‌وکار خود ایجاد نمایند. سازمان‌ها با ترویج محیطی که کارکنان را به خلاقیت و نوآوری تشویق می‌کند، می‌توانند فرهنگی ایجاد نمایند که همکاری، ارتباطات و تعامل را تقویت کند. همه این‌ها عناصر حیاتی استراتژی‌های کسب‌وکار موفق هستند و شانس موفقیت آن‌ها را افزایش می‌دهند.

جهت ارتقاء سطح کیفی مقالات و تکمیل مباحث مربوط لطفا نظرات و دیدگاههای خود را در پایان این مقاله درج کنید، همچنین چند مقاله مرتبط با موضوع تاثیر فرهنگ سازمانی برای مخاطبان سایت شریف استراتژی به اشتراک گذاشته شده است. شما میتوانید با ارائه درخواست مشاوره از طریق ارسال فرم، مشاوره رایگان در خصوص کسب و کار خود دریافت نمایید. پس از ارسال درخواست، کارشناسان شریف استراتژی در اسرع وقت با شما تماس خواهند گرفت.

در این مقاله به بررسی موضوع نقش فرهنگ سازمانی پرداخته ایم. در ابتدا ضمن ارائه مقدمه ای بر نقش فرهنگ سازمانی در پیاده سازی استراتژی، تعریفی از آن نیز ارائه نموده ایم. سپس رابطه ی بین فرهنگ سازمانی و استراتژی را مورد بررسی قرار داده ایم. در ادامه مفاهیم کلیدی مربوط به نقش فرهنگ سازمانی در اجرای استراتژی را مطرح نموده ایم. در نهایت بهترین نکات برای تعیین استراتژی متناسب با فرهنگ سازمانی را توضیح داده و برای فهم بهتر مطالب در زمینه موضوع نقش فرهنگ سازمانی به ذکر برخی مثال ها پرداخته ایم. می توان گفت با مطالعه این مقاله به فهم مناسبی در زمینه موضوع نقش فرهنگ سازمانی  دست خواهید یافت. در آخر می توانید دیدگاه ها و نظرات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.

مقدمه ای بر نقش فرهنگ سازمانی در پیاده سازی استراتژی

از آنجایی که فرهنگ سازمانی مجموعه‌ای از ایدئولوژی‌ها، نمادها و ارزش‌های اساسی است که بر نحوه اداره کسب‌وکار شرکت تأثیر می‌گذارد و به تنظیم و کنترل رفتار کارکنان کمک می‌کند، می‌تواند منبعی برای مزیت رقابتی باشد. با توجه به اینکه فرهنگ هر شرکت منحصر به فرد است، این احتمال وجود دارد که یک فرهنگ سازمانی پویا، منبع تمایز فزاینده مهمی برای شرکت‌ها باشد تا هنگام پیگیری رقابت استراتژیک و بازده بالاتر از حد متوسط، بر آن تأکید کنند. واقعیت این است که اگر سازمانی می‌خواهد در این دوره و زمان موفق باشد، رهبران آن باید یک برنامه استراتژیک برای آینده تدوین کنند تا به اهداف تجاری خود برسند و عملکرد کلی سازمان خود را بهبود بخشند. اینجاست که نقش فرهنگ سازمانی بسیار مهم می‌شود. باورها، هنجارها و ارزش‌های مشترک درون یک سازمان، بنیان موفقیت استراتژیک را می‌گذارند، به ویژه زمانی که با اهداف شرکت همسو باشد.

تعریف فرهنگ سازمانی چیست؟

فرهنگ سازمانی اساسا بر بنیان نیازهای افراد برای کاستن از احساس عدم‌اطمینان و داشتن منابعی برای هدایت اقدامات خودشان بنا شده است. این نیاز به‌کاستن از احساس عدم‌اطمینان با تکامل استانداردهای رفتاری (بایدها و نبایدها) و معیارهایی برای درک وقایع برطرف می‌شود. فرهنگ سازمانی یعنی سازمان‌ها چگونه کارها را پیش می‌برند. فرهنگ سازمانی شرح یک سازمان را از درون خود تعریف می‌کند.  هدف اصلی فرهنگ سازمانی کمک به توجیه کردن و آماده‌سازی اعضای سازمان برای هم‌راستایی در عمل به اهداف سازمان است. فرهنگ سازمانی مجموع باورها و آداب و رسومی است که مانند چسب اعضای سازمان را با هم یکپارچه می‌نماید.

رابطه بین فرهنگ سازمانی و استراتژی ها

فرهنگ سازمانی می‌تواند به شدت بر توانایی یک شرکت در تغییر جهت استراتژیک خود تأثیر بگذارد، زیرا تأثیر قدرتمندی بر رفتار همه کارکنان دارد. می توان گفت هیچ فرهنگ سازمانی “بهترین” وجود ندارد. یک فرهنگ بهینه، فرهنگی است که به بهترین نحو از استراتژی شرکت پشتیبانی کند. مگر اینکه استراتژی با فرهنگ کاملاً همسو باشد، هر تغییر قابل توجهی در استراتژی باید با تغییر در فرهنگ سازمانی همراه شود.
بنابراین، تغییر فرهنگ یک شرکت برای مطابقت با یک استراتژی جدید معمولاً مؤثرتر از تغییر یک استراتژی برای مطابقت با یک فرهنگ موجود است. پیوندهای ضعیف بین استراتژی و فرهنگ سازمانی، عملکرد و موفقیت را به خطر می‌اندازد. تغییر در ماموریت، اهداف، استراتژی‌ها یا سیاست‌های یک کسب‌وکار، اگر در تضاد با فرهنگ پذیرفته شده شرکت باشد، احتمال موفقیت پایینی دارد.

تغییر فرهنگ سازمانی
فرهنگ سازمانی تمایل زیادی به مقاومت در برابر تغییر دارد، زیرا دلیل اصلی وجود آن اغلب مبتنی بر حفظ روابط پایدار و الگوهای رفتاری است. اگرچه فرهنگ سازمانی قابل تغییر است، اما اغلب ممکن است زمان زیادی طول بکشد و تلاش زیادی را بطلبد. رهبران استراتژیک مؤثر تشخیص می‌دهند که چه زمانی تغییر لازم است. تغییرات تدریجی در فرهنگ شرکت معمولاً برای اجرای استراتژی‌ها استفاده می‌شود. تغییرات قابل توجه‌تر و گاهی حتی رادیکال در فرهنگ سازمانی، از انتخاب استراتژی‌هایی که با استراتژی‌های اجرا شده قبلی شرکت متفاوت هستند، پشتیبانی می‌کند. مدیریت باید ارزیابی کند که یک تغییر خاص در استراتژی چه معنایی برای فرهنگ سازمانی دارد، ارزیابی کند که آیا تغییر در فرهنگ مورد نیاز است یا خیر، و تصمیم بگیرد که آیا تلاش برای تغییر فرهنگ ارزش هزینه‌های تخمین زده شده را دارد یا خیر. در صورت امکان، مدیریت باید تلاش کند تا جنبه‌های فرهنگ سازمانی موجود را که از استراتژی‌های جدید پیشنهادی پشتیبانی می‌نمایند، حفظ، تأکید و بر اساس آنها بنا کند.
به طور کلی، تغییرات فرهنگی تنها زمانی موفق می‌شوند که مدیرعامل شرکت، سایر اعضای کلیدی تیم مدیریت ارشد و مدیران میانی به طور فعال از آنها حمایت کنند. برای ایجاد تغییر، به ویژه مدیران میانی باید بسیار منضبط باشند تا به فرهنگ انرژی ببخشند و همسویی با چشم انداز و ماموریت شرکت را تقویت کنند. صرف نظر از دلایل تغییر، شکل‌دهی و تقویت یک فرهنگ جدید نیازمند ارتباطات مؤثر و حل مسئله، همراه با انتخاب افراد مناسب (کسانی که ارزش‌های مطلوب سازمان را دارند)، انجام ارزیابی‌های عملکرد مؤثر (تعیین اهدافی که از ارزش‌های اساسی جدید حمایت می‌کنند و اندازه‌گیری پیشرفت افراد در جهت دستیابی به آن‌ها) و استفاده از سیستم‌های پاداش مناسب (پاداش دادن به رفتارهای مطلوب که منعکس‌کننده ارزش‌های اساسی جدید هستند) است.

بیشتر بخوانید: تعریف دقیق فرهنگ سازمانی چیست؟

پیوند دادن فرهنگ سازمانی به استراتژی‌ها

مدیریت باید هنگام تلاش برای پیوند دادن فرهنگ سازمان به استراتژی آن، به این عناصر توجه کند. آن‌ها عبارتند از:

• اظهارات رسمی فلسفه سازمانی، منشورها، عقاید، مواد مورد استفاده برای استخدام و گزینش و جامعه‌پذیری
• طراحی فضاهای فیزیکی، نماها، ساختمان‌ها
•  الگوبرداری، آموزش و مربیگری عمدی توسط رهبران
•  سیستم پاداش و موقعیت صریح، معیارهای ارتقاء
• داستان‌ها، افسانه‌ها، اسطوره‌ها و حکایات درباره افراد و رویدادهای کلیدی
• آنچه رهبران به آن توجه می‌کنند، اندازه‌گیری و کنترل می نمایند
• واکنش‌های رهبران به حوادث بحرانی و بحران‌های سازمانی
•  نحوه طراحی و ساختار سازمان
• سیستم‌ها و رویه‌های سازمانی
• معیارهای مورد استفاده برای استخدام، گزینش، ارتقاء، تعدیل و بازنشستگی.
  

بیشتر بخوانید: نمودار سازمانی

 

مفاهیم کلیدی مربوط به نقش فرهنگ سازمانی در اجرای استراتژی

در این بخش به بررسی مفاهیم کلیدی مربوط به نقش فرهنگ سازمانی در اجرای موفق استراتژی خواهیم پرداخت:

• ارزیابی سازگاری فرهنگ سازمانی و استراتژی

هنگام اجرای یک استراتژی جدید، یک شرکت باید سازگاری استراتژی-فرهنگ سازمانی را ارزیابی کند. این ارزیابی شامل ۴ مرحله زیر است.

1. مرحله اول مربوط به این است که آیا استراتژی پیشنهادی با فرهنگ فعلی شرکت سازگار است یا خیر. با شناسایی اینکه چگونه استراتژی جدید بهتر از استراتژی فعلی به ماموریت دست خواهد یافت، تغییرات سازمانی را با فرهنگ شرکت پیوند دهید.
2. مرحله دوم مربوط به این است که آیا فرهنگ را می‌توان به راحتی تغییر داد تا با استراتژی جدید سازگارتر شود یا خیر. مجموعه‌ای از فعالیت‌های تغییر فرهنگ مانند تغییرات ساختاری جزئی، فعالیت‌های آموزشی و توسعه یا استخدام مدیران جدیدی که با استراتژی جدید سازگارتر هستند را معرفی کنید.
3. مرحله سوم مربوط به این است که آیا مدیریت مایل و قادر به ایجاد تغییرات سازمانی عمده و پذیرش تأخیرهای احتمالی و افزایش احتمالی هزینه‌ها است یا خیر. با ایجاد یک واحد ساختاری جدید برای اجرای استراتژی جدید، فرهنگ را مدیریت کنید.
4. مرحله چهارم مربوط به این است که آیا مدیریت هنوز به اجرای استراتژی متعهد است یا خیر. اگر مدیریت ارشد هنوز به این استراتژی متعهد است، یک شریک سرمایه‌گذاری مشترک پیدا کنید یا با شرکت دیگری برای اجرای استراتژی قرارداد ببندید. در غیر این صورت، باید استراتژی دیگری تدوین شود.
   

بیشتر بخوانید: ادغام و تملک

 

•  مدیریت تغییر فرهنگی از طریق ارتباطات
  

ارتباطات؛ کلید مدیریت مؤثر تغییر فرهنگی است. ارتباطات و مشارکت مستمر، رویکردهایی هستند که بیشتر توسط شرکت‌هایی استفاده می‌شوند که با موفقیت خود را متحول کرده‌اند. تغییرات استراتژیک باید نه تنها در خبرنامه‌ها و سخنرانی‌ها، بلکه در برنامه‌های آموزشی و توسعه نیز به کارکنان اطلاع رسانی شود. شرکت‌هایی که در آن‌ها تغییرات فرهنگی عمده با موفقیت انجام شده است، دو ویژگی مشترک زیر را داشتند.

1. اولین ویژگی این است که مدیرعامل و سایر مدیران ارشد یک چشم‌انداز استراتژیک از آنچه شرکت می‌تواند به آن تبدیل شود دارند و آن چشم‌انداز را به کارکنان در تمام سطوح منتقل می‌کنند. عملکرد فعلی شرکت با عملکرد رقبا مقایسه شده و به طور مداوم به‌روزرسانی می‌شود.
   
2. دومین ویژگی این است که این چشم‌انداز به عناصر کلیدی لازم برای دستیابی به آن تبدیل می‌شود. سیستم‌های اندازه‌گیری مناسب توسعه می‌یابند و این اندازه‌ها به طور گسترده از طریق مسابقات، تقدیرهای رسمی و غیررسمی یا پاداش‌های نقدی اطلاع رسانی می‌شوند.
   

 

•  تسهیل ذهنیت کارآفرینانه
  

شرکت‌ها در هر اندازه‌ای می‌توانند از کارآفرینی استراتژیک برای پیگیری فرصت‌های کارآفرینانه به عنوان وسیله‌ای برای کسب بازده بالاتر از حد متوسط استفاده کنند. شرکت‌ها زمانی که کارکنانشان ذهنیت کارآفرینانه داشته باشند، احتمال بیشتری دارد که به موفقیت مورد نظر خود از طریق کارآفرینی استراتژیک دست یابند. فرهنگ سازمانی اغلب رهبران استراتژیک و کسانی را که با آن‌ها کار می‌کنند، به پیگیری (یا عدم پیگیری) فرصت‌های کارآفرینانه، به ویژه در سازمان‌های بزرگ، تشویق (یا دلسرد) می‌کند. این موضوع در سازمان‌های انتفاعی و غیرانتفاعی صادق است.
این مسئله مهم است زیرا فرصت‌های کارآفرینانه یک منبع حیاتی برای رشد و نوآوری هستند. بنابراین، یک اقدام کلیدی که رهبران استراتژیک باید انجام دهند، تشویق و ترویج نوآوری از طریق پیگیری فرصت‌های کارآفرینانه است.یکی از راه‌های تشویق نوآوری، سرمایه‌گذاری در فرصت‌ها به عنوان گزینه‌های واقعی است، به این معنی که در یک فرصت سرمایه‌گذاری شود تا گزینه بالقوه بهره‌برداری از آن فرصت در مقطعی از آینده فراهم شود.شرکت‌ها ممکن است به دلایل مشابه وارد اتحادهای استراتژیک شوند. در این حالت، یک شرکت ممکن است برای داشتن گزینه تملیک شریک در آینده یا ایجاد یک رابطه قوی‌تر با آن (به عنوان مثال، توسعه یک سرمایه‌گذاری مشترک جدید) یک اتحاد تشکیل دهد.

بیشتر بخوانید: بیانیه چشم انداز چیست و چه تفاوتی با بیانیه ماموریت دارد؟

 

• مدیریت فرهنگ‌های متنوع پس از تملیک
  

هنگام ادغام یا تملیک شرکت دیگری، مدیریت ارشد باید به احتمال برخورد فرهنگ‌های سازمانی توجه کند. اختلافات فرهنگی زمانی مشکل‌سازتر می‌شوند که یک شرکت، شرکتی را در کشور دیگری تملیک کند.
همچنین خطرناک است که تصور شود شرکت‌ها می‌توانند به سادگی در یک ساختار گزارش‌دهی ادغام شوند. هرچه شکاف بین فرهنگ‌های شرکت‌ها بیشتر باشد، سرعت ترک کار مدیران در شرکت تملیک‌شده و از دست رفتن استعدادهای ارزشمند بیشتر خواهد بود. هنگامی که فرهنگ‌های سازمانی مشابه باشند، مشکلات عملکرد به حداقل می‌رسد.

چهار روش کلی برای مدیریت دو فرهنگ متفاوت وجود دارد:

۱.  ادغام
این روش شامل یک بده‌بستان نسبتاً متعادل از شیوه‌های فرهنگی و مدیریتی بین شرکای ادغام‌شونده است و هیچ تحمیل قوی تغییر فرهنگی بر هیچ یک از شرکت‌ها وجود ندارد. این روش دو فرهنگ را به گونه‌ای ادغام می‌کند که فرهنگ‌های جداگانه هر دو شرکت در فرهنگ حاصل حفظ شوند.

۲. همسان‌سازی
این روش شامل تسلط یک سازمان بر سازمان دیگر است. این تسلط اجباری نیست، بلکه توسط اعضای شرکت تملیک‌شده استقبال می‌شود، زیرا آن‌ها ممکن است به دلایل مختلف احساس کنند که فرهنگ و شیوه‌های مدیریتی آن‌ها موفقیت‌آمیز نبوده است. شرکت تملیک‌شده فرهنگ خود را تسلیم کرده و فرهنگ شرکت تملیک‌کننده را اتخاذ می‌کند.

۳. جداسازی
این روش شامل جداسازی فرهنگ‌های دو شرکت است. آن‌ها از نظر ساختاری جدا می‌شوند و هیچ تبادل فرهنگی صورت نمی‌گیرد.

۴. فرهنگ‌زدایی
این روش شامل از هم پاشیدگی فرهنگ یک شرکت در نتیجه فشار ناخواسته و شدید از سوی شرکت دیگر برای تحمیل فرهنگ و شیوه‌های خود است. این رایج‌ترین و مخرب‌ترین روش برخورد با دو فرهنگ متفاوت است. این روش اغلب با سردرگمی، درگیری، رنجش و استرس زیادی همراه است.

بیشتر بخوانید: تعریف دقیق استراتژی کارآفرینی سازمانی چیست؟

ابعاد ذهنیت کارآفرینانه سازمانی:

پنج بعد از ذهنیت کارآفرینانه یک شرکت عبارتند از: خودمختاری، نوآوری، ریسک‌پذیری، پیش‌فعالی و تهاجم رقابتی.

• خودمختاری به کارکنان اجازه می‌دهد تا اقداماتی را بدون محدودیت‌های سازمانی انجام دهند و آن‌ها را به انجام این کار تشویق می‌کند.
  
• نوآوری منعکس‌کننده تمایل یک شرکت به مشارکت و حمایت از ایده‌های جدید، تازگی، آزمایش و فرآیندهای خلاقانه است. فرهنگ‌هایی که تمایل به نوآوری دارند، کارکنان را تشویق می‌کنند تا فراتر از دانش، فناوری‌ها و پارامترهای موجود فکر کنند تا راه‌های خلاقانه‌ای برای افزودن ارزش پیدا نمایند.
  
• ریسک‌پذیری منعکس‌کننده تمایل کارکنان و شرکت آن‌ها به پذیرش سطوح سنجیده شده ریسک هنگام پیگیری فرصت‌های کارآفرینانه است.
  
• پیش‌فعالی توصیف‌کننده توانایی یک شرکت برای رهبر بازار بودن به جای دنباله‌رو بودن است. فرهنگ‌های سازمانی پیش‌فعال به طور مداوم از فرآیندهایی برای پیش‌بینی نیازهای آتی بازار و برآورده کردن آن‌ها قبل از اینکه رقبا نحوه انجام این کار را بیاموزند، استفاده می‌کنند.
  
• تهاجم رقابتی تمایل یک شرکت به انجام اقداماتی است که به آن اجازه می‌دهد به طور مداوم و به میزان قابل توجهی از رقبای خود پیشی بگیرد.

بیشتر بخوانید: تعریف دقیق استراتژی چیست؟ (استراتژی به زبان ساده برای مدیران)

 

بهترین نکات برای تعیین استراتژی متناسب با فرهنگ سازمانی

در این بخش به ذکر برخی نکاتی برای تعیین بهترین استراتژی؛ متناسب با فرهنگ سازمانی خواهیم پرداخت:

• تمرکز بر تاب‌آوری و انطباق‌پذیری
  

همانطور که قبلاً ذکر شد، فرهنگ شرکتی کاملاً ایده‌آل، فرهنگی انعطاف‌پذیر است که به اندازه کافی برای مقابله با ضربات یک اقتصاد همیشه در حال تغییر، انعطاف‌پذیر باشد. سازمان‌هایی که در این سطح وجود دارند، به احتمال زیاد از تغییر استقبال می‌کنند و یک محیط کاری را پرورش می‌دهند که در آن ارتباط باز منجر به اجرای بهینه استراتژی می‌شود، که توسط تنوع و شمول از بالا به پایین پشتیبانی می‌شود.

• تشویق کار تیمی و همکاری
  

فرهنگ‌های شرکتی پایدار از کار تیمی و همکاری رشد می‌کنند. این امر تعهد بین کارکنان را افزایش می‌دهد و تمرکز را بر بهره‌وری کلی نگه می‌دارد، به جای پراکنده کردن توجه به دلیل مقاومت در برابر قوانین یا تعامل عوامل خارجی که مانع موفقیت می‌شوند. یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای تقویت اتحاد در بین نیروی کار، تشویق قدردانی است. هنگامی که قدردانی از کارمندان بخشی از بافت روزمره محل کار باشد، کارمندان بسیار بیشتر احتمال دارد که به یک همکار برای انجام درست کار تبریک بگویند یا به عنوان مثال، آنها را برای قدردانی نامزد کنند.

بیشتر بخوانید: مزایای همکاری متقابل عملکردی چیست؟

 

• ترویج اتحاد هدف
  

برای تحقق استراتژی، سه چیز مهم باید در جای خود قرار گیرند:

• اهداف روشن و الهام‌بخش، که استراتژی کلی را واضح می‌سازند.
  
• یک برنامه اجرایی “زنده” که این اهداف را از فضای ناملموس خارج کرده و آن را مرتبط و واقعی می‌سازد.
  
• توانایی تنظیم رفتارهای نامطلوب در حین تشویق و بهره‌برداری از رفتارهای مفیدی که در راستای فرهنگ مطلوب شرکت هستند.
  

همه چیز با ترویج اتحاد هدف شروع می‌شود. نکته اینجاست که اهداف تنها زمانی می‌توانند همسو شوند که فرهنگ شرکت بر بهره‌وری جمعی متمرکز باشد و با ماموریت دستیابی به اهداف اصلی هر روز هدایت شود. این ممکن است شامل وظایف ظاهراً نامرتبطی مانند پاسخ دادن به ایمیل‌های اداری، ارسال به موقع سفارش‌ها، گوش دادن به پرسش‌های مشتریان، شرکت در جلسات توسعه محصول، تمیز نگه داشتن غذاخوری، سفارش لوازم التحریر، امضای قراردادهای بزرگ و … باشد. هنگامی که هر یک از اعضای تیم درک می‌نمایند که نقشی که ایفا می‌کنند برای موفقیت کلی شرکت حیاتی است، نوعی اثر دومینوی فوق‌العاده ایجاد می‌کند که بهره‌وری و مشارکت کارکنان را همزمان افزایش می‌دهد. این، ناب‌ترین و اساسی‌ترین شکل همسویی استراتژی است. با وجود این زیربنا، استقرار سیستم‌ها، سیاست‌ها، رویه‌ها و فرآیندهای پشتیبانی‌کننده بسیار آسان‌تر می‌شود.

 

• بهبود پیاده‌سازی فرآیند
  

پیاده‌سازی فرآیند، عامل مهم دیگری است که در مسیر دستیابی به اهداف شرکت نقش ایفا می‌کند. امروزه، فناوری نقش بسیار مهمی در نحوه انجام کارها در کسب‌وکارها دارد، بنابراین بسیار مهم است که اطمینان حاصل شود فرآیندهایی که در اختیار دارید، در واقع به جای مانع شدن، به کارمندان شما در تلاش برای تبدیل شدن به عضوی سازنده‌تر از تیمتان کمک می‌کنند. پیروی از این دستورالعمل‌ها، راه را برای درک روشن نقش فرهنگ سازمانی و چگونگی شکل‌دهی آن برای حمایت از پیاده‌سازی یک استراتژی کسب‌وکار آینده‌نگر هموار می‌کند.

بیشتر بخوانید: اولویت های استراتژیک چیست؟

مثال های نقش فرهنگ سازمانی:

در این بخش به ذکر برخی مثال ها در زمینه فهم بهتر نقش فرهنگ سازمانی خواهیم پرداخت:

• گوگل:

گوگل (Google) به خاطر فرهنگ نوآورانه، خلاق و مشارکتی خود مشهور است. این شرکت به کارمندان خود آزادی عمل زیادی می‌دهد و آنها را تشویق می‌نماید که خارج از چارچوب فکر کنند. همچنین، گوگل مزایا و امکانات رفاهی زیادی برای کارکنانش فراهم می‌نماید که به ایجاد حس تعلق و رضایت در آنها کمک می‌کند.

• اپل:

اپل (Apple) به داشتن فرهنگ سازمانی متمرکز بر نوآوری، طراحی و کمال‌گرایی شهرت دارد. این شرکت استانداردهای بسیار بالایی برای محصولات و کارکنان خود تعیین می‌کند و فضایی رقابتی و در عین حال الهام‌بخش ایجاد کرده است.

• نتفلیکس:

نتفلیکس (Netflix) به فرهنگ “آزادی و مسئولیت” خود معروف است. این شرکت به کارمندانش اعتماد می‌کند تا تصمیمات درستی بگیرند و در عین حال مسئولیت نتایج کار خود را بپذیرند. شفافیت و بازخورد صریح نیز از ویژگی‌های فرهنگ سازمانی نتفلیکس است.

نتیجه گیری:

پیاده‌سازی یک استراتژی کسب‌وکار نیازمند حمایت دو رکن حیاتی است، یعنی: یک فرهنگ شرکتی قوی که بتواند تغییر را با سرعت بالا تسهیل و تسریع کند. احساس قوی مسئولیت‌پذیری فردی که هر کارمند را در هر سطحی از کسب‌وکار الهام می‌بخشد تا مالکیت نقش خود را در اجرای استراتژی کلی کسب‌وکار شرکت بر عهده بگیرد. در واقع نوع فرهنگی که برای حفظ انعطاف‌پذیری کسب‌وکار خود در زمان عدم اطمینان اقتصادی به آن نیاز دارید، فرهنگی انعطاف‌پذیر است که بر پایه این درک استوار است که هر نقش‌آفرین مسئولیت اقدامات خود را بر عهده می‌گیرد و در جهت یک هدف مشترک تلاش می‌کند. با تمرکز بر نقش فرهنگ سازمانی هنگام پیاده‌سازی استراتژی کسب‌وکار، تیم‌های رهبری ارشد نوآور این فرصت را دارند که اولویت‌های استراتژیک کسب‌وکار را در کانون توجه قرار دهند و همه را برای مشارکت در موفقیت کلی الهام بخشند.

 

جهت ارتقاء سطح کیفی مقالات و تکمیل مباحث مربوط لطفا نظرات و دیدگاههای خود را در پایان این مقاله درج کنید، همچنین چند مقاله مرتبط با موضوع نقش فرهنگ سازمانی برای مخاطبان سایت شریف استراتژی به اشتراک گذاشته شده است. شما میتوانید با ارائه درخواست مشاوره از طریق ارسال فرم، مشاوره رایگان در خصوص کسب و کار خود دریافت نمایید. پس از ارسال درخواست، کارشناسان شریف استراتژی در اسرع وقت با شما تماس خواهند گرفت.

در این مقاله به بررسی موضوع بازاریابی کم هزینه پرداخته ایم. در ابتدا ضمن ارائه تعریفی از بازاریابی کم هزینه، ویژگی ها و عناصر کلیدی آن را مورد بررسی قرار داده ایم. در ادامه دلایل اهمیت بازاریابی کم هزینه را تشریح نموده ایم. سپس به تفصیل در مورد بهترین راه های بازاریابی کم هزینه صحبت کرده ایم. در نهایت نیز مزایا و چالش های مربوط به بازاریابی کم هزینه را توضیح داده ایم. می توان گفت با مطالعه این مقاله به فهم مناسبی در زمینه موضوع بازاریابی کم هزینه دست خواهید یافت. در آخر می توانید دیدگاه ها و نظرات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.

 

مقدمه ای بر بازاریابی کم هزینه

بازاریابی برای کمک به رشد سازمان‌ها ضروری است، اما وقتی بودجه بازاریابی کمی دارید، اجرای استراتژی‌های مفید می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. این امر به ویژه برای کسب‌وکارهای جدید که ممکن است فاقد تخصص بازاریابی نیز باشند، صادق است. ایده‌های رایگان یا کم‌هزینه متنوعی وجود دارد که می‌تواند به شما کمک کند تا یک کسب‌وکار را با هزینه کمی تبلیغ نمایید. در واقع باید گفت چه کسب و کار کوچک باشد چه بزرگ، بازاریابی ضروری است. مردم ابتدا باید بدانند که شما وجود دارید تا بدانند محصولات و خدمات شما چقدر قابل اعتماد و مفید هستند. برای اطلاع رسانی در مورد برند، محصولات و خدمات خود، باید از استراتژی های بازاریابی استفاده شود. اگرچه روش‌های بازاریابی سنتی مانند تبلیغات روزنامه‌ای و بروشورها مؤثر هستند، اما اگر بودجه بازاریابی محدودی دارید، مناسب نیستند. خبر خوب این است که بسیار امکان پذیر است که کمپین بازاریابی خود را با هزینه کم مؤثر کنید.

 

بازاریابی کم هزینه چییست؟

بازاریابی کم هزینه؛ به مجموعه ای از استراتژی ها و تاکتیک های بازاریابی اطلاق می شود که هدف آن دستیابی به اهداف بازاریابی با صرف حداقل بودجه ممکن است. این نوع بازاریابی به ویژه برای کسب و کارهای نوپا، کوچک و متوسط که با محدودیت منابع مالی مواجه هستند، بسیار حائز اهمیت است. به عبارت دیگر بازاریابی کم هزینه به معنای استفاده خلاقانه و هوشمندانه از منابع موجود مانند زمان، مهارت ها، شبکه ارتباطی و دارایی های دیجیتال برای جذب مشتریان جدید، حفظ مشتریان فعلی و افزایش آگاهی از برند، بدون نیاز به صرف هزینه های هنگفت تبلیغاتی است.

بیشتر بخوانید: تخصیص منابع

ویژگی های کلیدی بازاریابی کم هزینه

در این بخش به ذکر مهم ترین ویژگی ها و عناصر کلیدی بازاریابی کم هزینه پرداخته ایم:

• تکیه بر خلاقیت و نوآوری

در بازاریابی کم هزینه، خلاقیت در یافتن راه های غیرمتعارف و ارزان برای جلب توجه مخاطبان نقش اساسی دارد.

• استفاده از منابع موجود

این نوع بازاریابی بر بهره برداری از دارایی های فعلی کسب و کار، مانند وب سایت، شبکه های اجتماعی، لیست ایمیل مشتریان و روابط عمومی تمرکز دارد.

• تاکید بر تعامل و ارتباط مستقیم

ایجاد ارتباط قوی و تعامل مستمر با مشتریان و مخاطبان از طریق رسانه های اجتماعی، ایمیل مارکتینگ و بازاریابی دهان به دهان اهمیت ویژه ای دارد.

• اندازه گیری و تحلیل مستمر

پیگیری و تحلیل نتایج اقدامات بازاریابی برای شناسایی استراتژی های موثر و بهینه سازی هزینه ها ضروری است.

• تمرکز بر ارزش ارائه شده

ارائه محتوای ارزشمند، خدمات با کیفیت و تجربه مشتری مثبت از عوامل کلیدی موفقیت در بازاریابی کم هزینه است.

بیشتر بخوانید: مدیریت یکپارچه بازاریابی

دلایل اهمیت بازاریابی کم هزینه

بازاریابی کم هزینه به دلایل متعددی اهمیت دارد، به ویژه برای کسب و کارهای کوچک و استارتاپ‌ها که بودجه محدودی برای تبلیغات دارند. در زیر به برخی از مهم‌ترین دلایل اهمیت بازاریابی کم هزینه اشاره می‌کنیم:

• صرفه‌جویی در هزینه‌ها

بدیهی‌ترین دلیل، کاهش قابل توجه هزینه‌های بازاریابی است. این امر به کسب و کارها اجازه می‌دهد تا منابع مالی خود را برای سایر بخش‌های مهم مانند توسعه محصول، عملیات و استخدام نیروی کار حفظ کنند.

• افزایش سودآوری

با کاهش هزینه‌های بازاریابی و حفظ یا افزایش فروش، سودآوری کسب و کار به طور مستقیم افزایش می‌یابد.

• انعطاف‌پذیری و چابکی

روش‌های بازاریابی کم هزینه اغلب شامل رویکردهای خلاقانه و غیرمتعارف هستند که می‌توانند به سرعت تغییر و با شرایط بازار تطبیق پیدا کنند. این امر به کسب و کارها اجازه می‌دهد تا در برابر تغییرات بازار چابک‌تر عمل کنند.

• دسترسی به مخاطبان هدف با بودجه محدود

بسیاری از روش‌های بازاریابی کم هزینه، مانند بازاریابی محتوا، شبکه‌های اجتماعی و ایمیل مارکتینگ، امکان هدف قرار دادن دقیق مخاطبان را با هزینه بسیار کمتر از روش‌های سنتی فراهم می‌کنند.

• ایجاد روابط قوی‌تر با مشتریان

روش‌های بازاریابی کم هزینه اغلب بر تعامل مستقیم و ایجاد ارزش برای مشتریان تمرکز دارند. این امر می‌تواند منجر به ایجاد روابط قوی‌تر و بلندمدت با مشتریان شود.

• افزایش آگاهی از برند

با استفاده از روش‌های خلاقانه و جذاب بازاریابی کم هزینه، کسب و کارها می‌توانند توجه بیشتری را به خود جلب کرده و آگاهی از برند خود را در بین مخاطبان هدف افزایش دهند.

• امکان آزمایش و خطا

بازاریابی کم هزینه به کسب و کارها اجازه می‌دهد تا روش‌های مختلف را با ریسک مالی کمتر آزمایش کنند و بهترین استراتژی‌ها را برای خود شناسایی نمایند.

• ایجاد مزیت رقابتی

استفاده از رویکردهای خلاقانه و منحصربه‌فرد در بازاریابی کم هزینه می‌تواند به کسب و کارها کمک کند تا از رقبا متمایز شده و مزیت رقابتی ایجاد نمایند.

• پایداری در بلندمدت

با ایجاد یک استراتژی بازاریابی کم هزینه مؤثر، کسب و کارها می‌توانند به طور مداوم و پایدار به جذب مشتریان جدید و حفظ مشتریان فعلی بپردازند، بدون اینکه فشار زیادی بر منابع مالی آن‌ها وارد شود. در واقع بازاریابی کم هزینه نه تنها یک ضرورت برای کسب و کارهای با بودجه محدود است، بلکه یک رویکرد هوشمندانه است که می‌تواند منجر به افزایش سودآوری، انعطاف‌پذیری، ایجاد روابط قوی‌تر با مشتریان و دستیابی به رشد پایدار در بلندمدت شود.

بیشتر بخوانید: مدیریت بازاریابی چیست؟

بهترین ایده‌های بازاریابی کم‌هزینه کدامند؟

ایده‌های بازاریابی کم‌هزینه زیادی وجود دارد که می‌توانید امتحان کنید. برخی از این استراتژی‌ها شامل هزینه کمی هستند، اما اجرای برخی دیگر رایگان است. استفاده ترکیبی از این رویکردها می‌تواند به شما کمک کند تا یک استراتژی بازاریابی ارزشمند ایجاد کنید و در عین حال هزینه‌ها را به طور موثر کنترل نمایید. استراتژی‌های مختلف برای انواع مختلف کسب‌وکارها مناسب‌تر هستند. ارزش دارد که به این فکر کنید که چگونه به مشتریان دسترسی پیدا می‌کنید و کدام ایده‌ها احتمالاً مفیدتر خواهند بود. در این بخش به بررسی بهترین ایده های بازاریابی کم هزینه خواهیم پرداخت:

•  از رسانه‌های اجتماعی استفاده کنید
  

ارسال پست در رسانه‌های اجتماعی و تعامل با سایر حساب‌ها راه خوبی برای جلب توجه به یک کسب‌وکار است. ایجاد تعامل در رسانه‌های اجتماعی رایگان است، اما می‌توانید برای تبلیغات در پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی هزینه بپردازید. داشتن پروفایل‌های رسانه‌های اجتماعی تجاری به شما امکان می‌دهد مستقیماً با مشتریان تعامل داشته باشید، لینک‌های وب‌سایت یا محصول را تبلیغ کنید و از مشتریان بالقوه بازخورد دریافت نمایید. اگر از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنید، مهم است که ثابت قدم باشید و به طور منظم محتوای جدید ارسال کنید و با دیگران تعامل داشته باشید.

• دیگران را در رسانه‌های اجتماعی تگ کنید
  

تگ کردن دیگران در پست‌های شما بخش مهمی از استراتژی رسانه‌های اجتماعی شما است. انجام این کار به گسترش دامنه دسترسی شما کمک می‌کند تا بتوانید مشتریان بالقوه بیشتری را هدف قرار دهید. این کار همچنین می‌تواند به رشد دنبال‌کنندگان شما در رسانه‌های اجتماعی کمک کند. ایده مفید دیگر این است که مشتریان خود را تشویق کنید تا حساب شما را در پست‌هایی که در مورد کسب‌وکار شما می‌گذارند، تگ کنند. این کار همچنین به افزایش دید شما کمک می‌کند.

• روی سئوی خود کار کنید
  

سئو بخش کلیدی بازاریابی دیجیتال است، بنابراین کار بر روی سئوی کسب‌وکار می‌تواند مزایایی داشته باشد. استفاده از سئوی محلی شما را برای جامعه محلی خود قابل مشاهده‌تر می‌کند و به شما کمک می‌کند مشتریان بالقوه را که به دنبال کسب‌وکارهایی مانند شما هستند، هدف قرار دهید. سئو می‌تواند زمان‌بر باشد، بنابراین ارزش دارد که زود شروع کنید و سئوی خود را به مرور زمان بهبود ببخشید. استفاده از کلمات کلیدی مرتبط با مکان یا ارسال وبلاگ‌ها و محتوایی که به منطقه محلی شما مربوط می‌شوند، راه‌های مفیدی برای توسعه سئوی محلی شما هستند.

•  بازاریابی ایمیلی را شروع کنید
  

بازاریابی ایمیلی راهی مفید برای تعامل با مشتریان جدید و فعلی است. همچنین روشی مطمئن برای به دست آوردن بازگشت سرمایه معقول است. برخی از نکات برای بازاریابی ایمیلی موفق عبارتند از به خاطر سپردن استفاده از عناوین جذاب و درگیرکننده و ارائه دلیلی قانع‌کننده به مشتریان برای استفاده از کسب‌وکار یا بازدید از وب‌سایت آن. همچنین می‌توانید از تست A/B استفاده کنید، جایی که نسخه‌های مختلف یک ایمیل را برای ردیابی عملکرد خود ارسال می‌نمایید و به شما در توسعه استراتژی‌های بازاریابی ایمیلی مؤثر کمک می‌کند.

• اعتبار تبلیغاتی رایگان دریافت کنید
  

تبلیغات معمولاً هزینه دارد، اما برخی از پلتفرم‌ها مانند فیس‌بوک تخفیف‌ها و اعتبارهای تبلیغاتی رایگان ارائه می‌دهند. اگر این موارد برای شما در دسترس هستند، ارزش استفاده از آن‌ها را دارد. شما می‌توانید با هزینه کم یا بدون هزینه به مخاطبان زیادی دسترسی پیدا کنید. مهم است که به این فکر کنید که چه کسی را می‌خواهید هدف قرار دهید و چگونه تبلیغ می‌تواند آن‌ها را به تبلیغ موفقیت‌آمیز به این روش ترغیب کند.

• برای جوایز کسب‌وکار درخواست دهید
  

درخواست برای جوایز کسب‌وکار به تبلیغ یک کسب‌وکار کمک می‌کند، حتی اگر در نهایت سازمان دیگری برنده جایزه شود. به دنبال جوایز کسب‌وکار محلی یا جوایزی باشید که مختص صنعت شما هستند. اغلب در صورت برنده شدن جایزه، یک نشان برای قرار دادن در وب‌سایت خود دریافت می‌کنید. این به شما اعتبار می‌بخشد و ممکن است فروش را افزایش دهد.

• بازاریابی چریکی را امتحان کنید

بازاریابی چریکی برای انواع خاصی از کسب‌وکارها، به عنوان مثال، سازمان‌های خلاق، مناسب‌تر است. این سبک از بازاریابی بیشتر بر خلاقیت تأکید دارد تا هزینه. روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانید یک کسب‌وکار را به این روش بازاریابی کنید. به عنوان مثال، ایجاد هنر خیابانی گچی که کسب‌وکار را تبلیغ می‌کند یا قرار دادن برچسب‌های تجاری در سراسر منطقه محلی. این می‌تواند راهی به یاد ماندنی برای مشتریان بالقوه برای کشف کسب‌وکار باشد، علی‌رغم داشتن بودجه کم. 

• از بازاریابی محتوا استفاده کنید
  

بازاریابی محتوا مانند اخبار یا پست‌های وبلاگ راهی مفید برای تعامل رایگان با مخاطبان شما است. بازاریابی محتوا اقتدار شما را در زمینه خود نشان می‌دهد و می‌تواند به هدایت ترافیک بیشتر به وب‌سایت شما یاری رساند. می‌توانید به انواع موضوعات مختلفی فکر کنید که مخاطبان شما ممکن است آن‌ها را جالب بدانند و طیف وسیعی از محتوای مختلف، به عنوان مثال، فهرست‌ها، پست‌های آموزشی و مقالات رهبری فکری را ارائه دهید. راه‌اندازی یک وبلاگ در وب‌سایت شما راهی مناسب برای گردآوری بازاریابی محتوای شما است. 

• با سایر کسب‌وکارها مشارکت کنید
  

مشارکت با کسب‌وکار دیگری در صنعت شما یا مستقر در جامعه محلی شما به شما کمک می‌کند تا بیشتر دیده شوید. این می‌تواند یک مشارکت آنلاین مانند یک جایزه یا یک مشارکت آفلاین مانند یک رویداد ویژه باشد. مشارکت‌ها همچنین می‌توانند دسترسی شما را به دانش صنعت، استراتژی‌های بازاریابی و پایگاه مشتریانی که ممکن است در غیر این صورت برای دسترسی به آن‌ها با مشکل مواجه شوید، فراهم کنند. اگر این کار را انجام می‌دهید، مهم است که به دقت ارزیابی نمایید که چگونه شما و کسب‌وکار دیگر می‌توانید با هم کار کنید و چه مزایایی ممکن است برای هر سازمان داشته باشد.

•  تیم خود را سفیران برند کنید
  

تیم شما می‌تواند به عنوان سفیران برند عمل کند و دوستان و خانواده خود را تشویق کند تا با کسب‌وکار تعامل داشته باشند. این می‌تواند از طریق استفاده از محصولات و خدمات شما یا تعامل با حساب‌های رسانه‌های اجتماعی شما باشد. رفتار خوب با اعضای تیم و تشویق آن‌ها به احساس مثبت نسبت به کسب‌وکار به این معنی است که احتمال بیشتری وجود دارد که آن‌ها سازمان را به دیگران معرفی کنند.

• وبینار برگزار کنید
  

برای برخی از کسب‌وکارها، یک رویداد حضوری محلی ممکن است نسبت به برگزاری یک وبینار یا رویداد آنلاین اثربخشی کمتری داشته باشد. رویدادهای آنلاین به شما امکان می‌دهند به مخاطبان بسیار گسترده‌تری دسترسی پیدا کنید. وبینارها معمولاً جلسات آموزشی هستند که در آن‌ها می‌توانید تخصص و بینش‌های صنعت خود را به مشتریان بالقوه منتقل نمایید. این می‌تواند به ایجاد اعتماد و افزایش دید شما کمک کند. می‌توانید وبینار خود را با استفاده از انواع پلتفرم‌های آنلاین، از جمله کانال‌های رسانه‌های اجتماعی، تبلیغ نمایید. همچنین می‌توانید این رویداد را با استفاده از بازاریابی ایمیلی تبلیغ کنید.

• در رویدادهای شبکه‌سازی شرکت کنید
  

شرکت در رویدادهای شبکه‌سازی راهی ارزشمند برای ملاقات با مشتریان بالقوه و مخاطبین حرفه‌ای است. همچنین به کسب‌وکار کمک می‌کند تا بیشتر دیده شود. در رویدادهای شبکه‌سازی و صنعتی، ممکن است با افرادی آشنا شوید که می‌توانید در آینده با آن‌ها مشارکت کنید، که این امر می‌تواند به استراتژی بازاریابی شما نیز کمک کند. برخی از رویدادهای صنعتی همچنین می‌توانند ایده‌هایی برای روش‌های جدید بازاریابی کسب‌وکار به شما بدهند.

• برنامه ارجاع مشتری راه‌اندازی کنید
  

برنامه ارجاع مشتری، مشتریان فعلی را تشویق می‌کند تا شخص دیگری را به کسب‌وکار معرفی نمایند. شما معمولاً هر دو مشتری را با تخفیف هنگام خرید مشتری جدید پاداش می‌دهید. این امر وفاداری مشتری را تشویق می‌نماید و به برند شما کمک می‌کند تا به مخاطبان گسترده‌تری دسترسی بیابد. مردم معمولاً اگر کسی که می‌شناسند محصولی را توصیه کند، احتمال بیشتری دارد که آن را بخرند، به این معنی که تشویق ارجاعات مشتری می‌تواند تأثیر زیادی بر فروش شما داشته باشد.

• از تبلیغات فیس‌بوک استفاده کنید
  

تبلیغات فیس‌بوک می‌تواند ابزار خوبی باشد اگر بودجه بازاریابی کمی دارید. دلیل آن این است که هزینه به ازای کلیک در تبلیغات فیس‌بوک می‌تواند نسبتاً پایین باشد. عوامل مختلفی بر میانگین هزینه تأثیر می‌گذارند، از جمله صنعتی که در آن فعالیت می نمایید. تبلیغات در فیس‌بوک می‌تواند به شما کمک کند تا به مخاطبان گسترده‌ای دسترسی پیدا کنید. اگر تمایلی به صرف هزینه زیاد برای تبلیغات پرداخت به ازای کلیک ندارید، استفاده از این نوع تبلیغات فقط از طریق فیس‌بوک می‌تواند رویکردی منطقی باشد.

بیشتر بخوانید: برنامه وفاداری مشتری چه مزایایی دارد؟

مزایا و چالش های بازاریابی کم هزینه

در این بخش به بررسی مزایای بازاریابی کم هزینه پرداخته ایم:

• صرفه جویی در هزینه

واضح‌ترین مزیت، کاهش قابل توجه هزینه‌های بازاریابی است. این امر به ویژه برای کسب و کارهای کوچک و استارتاپ‌ها که بودجه محدودی دارند، بسیار مهم است.

• افزایش خلاقیت

با محدودیت بودجه، بازاریابان مجبور می‌شوند خلاقیت بیشتری به خرج دهند و روش‌های نوآورانه و غیرمعمول برای جذب مشتری پیدا کنند.

• تمرکز بر مخاطبان هدف

بازاریابی کم هزینه اغلب مستلزم درک عمیق‌تر مخاطبان هدف و یافتن راه‌های مستقیم و مقرون به صرفه برای ارتباط با آنها است.

• ایجاد روابط قوی‌تر با مشتریان

بسیاری از روش‌های بازاریابی کم هزینه، مانند بازاریابی دهان به دهان و تعامل در شبکه‌های اجتماعی، به ایجاد روابط نزدیک‌تر و پایدارتر با مشتریان کمک می‌کنند.

• انعطاف‌پذیری و چابکی

استراتژی‌های بازاریابی کم هزینه معمولاً انعطاف‌پذیرتر هستند و می‌توان به سرعت آنها را بر اساس بازخورد و نتایج تغییر داد.

• اندازه‌گیری آسان‌تر

بسیاری از روش‌های بازاریابی دیجیتال کم هزینه، مانند بازاریابی محتوا و رسانه‌های اجتماعی، ابزارهایی برای اندازه‌گیری دقیق نتایج و بازگشت سرمایه (ROI) ارائه می‌دهند.

چالش‌های بازاریابی کم هزینه:

• نیاز به زمان و تلاش بیشتر

روش‌های بازاریابی کم هزینه معمولاً به زمان و تلاش بیشتری نسبت به روش‌های پولی نیاز دارند. تولید محتوای با کیفیت، تعامل در شبکه‌های اجتماعی و ایجاد روابط با مشتریان زمان‌بر است.

• دستیابی محدودتر

در مقایسه با کمپین‌های تبلیغاتی گسترده، بازاریابی کم هزینه ممکن است در دستیابی به مخاطبان بسیار وسیع محدودیت داشته باشد.

• رقابت شدید

بسیاری از کسب و کارها از روش‌های بازاریابی کم هزینه استفاده می‌کنند، بنابراین ممکن است رقابت برای جلب توجه مخاطبان شدید باشد.

• نیاز به مهارت‌های متنوع

اجرای موفقیت‌آمیز استراتژی‌های بازاریابی کم هزینه ممکن است به مهارت‌های متنوعی در زمینه‌هایی مانند تولید محتوا، رسانه‌های اجتماعی، سئو و روابط عمومی نیاز داشته باشد.

• نتایج تدریجی

نتایج بازاریابی کم هزینه معمولاً به تدریج و در بلندمدت ظاهر می‌شوند و ممکن است در کوتاه مدت نتایج چشمگیری نداشته باشند.

• احتمال اشتباهات

به دلیل محدودیت منابع، ممکن است در برنامه‌ریزی و اجرای کمپین‌های بازاریابی کم هزینه اشتباهاتی رخ دهد که جبران آنها دشوار باشد. با در نظر گرفتن این مزایا و چالش‌ها، کسب و کارها می‌توانند تصمیم بگیرند که آیا استراتژی‌های بازاریابی کم هزینه برای آنها مناسب هستند یا خیر و چگونه می‌توانند از این روش‌ها به طور موثر استفاده کنند.

بیشتر بخوانید: مشاوره بازاریابی

 چند نمونه از بازاریابی کم‌هزینه

در این بخش به ذکر چند مثال از بازاریابی کم هزینه خواهیم پرداخت:

• کوکاکولا

کوکاکولا (Coca-Cola) با استفاده مداوم از مفهوم خرس قطبی، شخصیتی را توسعه داده است که می تواند فوراً با نام تجاری آن مرتبط شود. این شخصیت همچنین می تواند در کالاها و محصولات مورد استفاده قرار گیرد و بازار فروش دیگری را برای کوکاکولا باز کند. بسیاری از برندها از شخصیت های حیوانی برای تبلیغ مداوم محصولات خود استفاده می کنند.

• زارا

زارا (Zara) با تکیه بر شهرت خود به عنوان شرکتی که فناوری و اتوماسیون آن به آن امکان می دهد تا روندها و بازخورد مصرف کنندگان را تجزیه و تحلیل کند تا مد را در عرض چند روز از باند فرودگاه به قفسه ها برساند، یک امپراتوری ساخته است. آنها از تاکتیک های بازاریابی سنتی به چند روش اجتناب می کنند. اول، آنها مردان، زنان و کودکان را در شهرهای پرجمعیت هدف قرار می دهند. دوم، آنها لباس های ارزان و مد روز با توجه زیاد به جزئیات تولید می کنند. و سوم، آنها فقط تعداد محدودی از هر قطعه را تولید می کنند تا در بین مصرف کنندگان خود حس فوریت ایجاد کنند. آنها همچنین در هنر بازاریابی تأثیرگذار تسلط یافته اند. دوشس کمبریج با پوشیدن لباس آنها یک روز پس از ازدواج با شاهزاده ویلیام، تقویت بین المللی عظیمی به این برند داد.

نتیجه گیری: 

«هدف بازاریابی کاهش نیاز به فروش است» – فیلیپ کاتلر(Philip Kotler)
برای سازمان‌های در مسیر تحول دیجیتال؛ چابکی، کلید پاسخگویی به فناوری و چشم‌انداز تجاری به سرعت در حال تغییر است. اکنون بیش از هر زمان دیگری، ارائه و فراتر از انتظارات سازمانی با یک طرز فکر دیجیتال قوی که توسط نوآوری پشتیبانی می‌شود، بسیار مهم است. توانمندسازی کسب‌وکارها برای حس کردن، یادگیری، پاسخ دادن و تکامل مانند یک موجود زنده، برای تعالی کسب‌وکار در آینده ضروری خواهد بود. مجموعه ای جامع و در عین حال مدولار از خدمات دقیقاً همین کار را انجام می دهد. تجهیز سازمان ها به تصمیم گیری بصری به طور خودکار در مقیاس، بینش های عملی مبتنی بر راه حل های بلادرنگ، تجربه در هر زمان و هر مکان،  دید عمیق داده ها در سراسر عملکردها که منجر به بهره وری فوق العاده می شود.

 

.جهت ارتقاء سطح کیفی مقالات و تکمیل مباحث مربوط لطفا نظرات و دیدگاههای خود را در پایان این مقاله درج کنید، همچنین چند مقاله مرتبط با موضوع بازاریابی کم هزینه برای مخاطبان سایت شریف استراتژی به اشتراک گذاشته شده است. شما میتوانید با ارائه درخواست مشاوره از طریق ارسال فرم، مشاوره رایگان در خصوص کسب و کار خود دریافت نمایید. پس از ارسال درخواست، کارشناسان شریف استراتژی در اسرع وقت با شما تماس خواهند گرفت.

در این مقاله به بررسی موضوع تشدید برند پرداخته ایم. در ابتدا تعریفی از مدل تشدید برند ارائه نمودیم. سپس به بررسی و شرح لایه های هرم تشدید برند پرداخته ایم. در ادامه نیز دلایل اهمیت مدل تشدید برند را مورد بررسی قرار داده و در نهایت نیز برای فهم و درک بهتر مطالب به ذکر برخی مثال ها در زمینه مدل تشدید برند پرداخته ایم. می توان گفت با مطالعه این مقاله به فهم مناسبی در زمینه تشدید برند دست خواهید یافت. در آخر می توانید دیدگاه ها و نظرات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.

 

مقدمه ای بر تشدید برند

هر کسی در بازاریابی می‌داند که داشتن یک برند قوی یا شناخته شده یک دارایی عظیم در زمینه افزایش فروش و رشد کسب و کار است. مشتریان به آنچه می‌شناسند اعتماد می‌کنند و بازاریابی برای خودتان وقتی که یک نام آشنا باشید بسیار آسان‌تر است. متأسفانه، همه نمی‌توانند یک نام آشنا شوند. برای اکثر ما، هدف صرفاً ایجاد برندی است که مشتریان آن را می‌شناسند و به آن اعتماد دارند. برندی که آنها آن را درک می‌کنند و می‌توانند با آن ارتباط برقرار نمایند. برندی که با آنها رزونانس و یا تشدید می‌شود. در واقع اگر شما مسئول ساختن یک برند هستید، چه به عنوان یک ارائه دهنده محصول یا خدمات یا به عنوان یک بازاریاب حرفه‌ای، بدون شک با آگاهی از برند، ارزش برند و وفاداری برند آشنا هستید. آگاهی، ارزش و وفاداری چیزی است که شما برای آن تلاش می‌کنید، و ممکن است حتی از این اصطلاحات به جای هم استفاده کنید. اما در حقیقت، آنها یک چیز نیستند. هر کدام از آنها جزئی از چیزی است که شما واقعاً می‌خواهید به آن دست پیدا کنید.

 

تشدیدبرند چیست؟

مفهوم تشدید یا رزونانس برند به این اشاره دارد که مشتریان و کاربران تا چه اندازه با یک برند خاص ارتباط برقرار می‌کنند. این شامل درک ارزش‌ها و اهداف برند توسط مخاطب هدف و همچنین نحوه‌ی ایجاد ارتباط برند با مخاطبانش می‌شود. به طور دقیق‌تر، وقتی مردم از تشدید برند صحبت می‌کنند، منظورشان هرم تشدید برند است. این مفهوم از مدل سرمایه برند کلر (Keller) نشأت می‌گیرد که به عنوان مدل سرمایه برند مبتنی بر مشتری نیز شناخته می‌شود. مدل سرمایه برند به شکل یک هرم ساخته شده است که رزونانس و تشدید برند در بالاترین نقطه آن قرار دارد. در واقع، اگر می‌خواهید یک برند قوی بسازید، باید به این هدف دست پیدا کنید. مدل سرمایه برند یک ابزار عالی برای برندسازی است. این مدل پایه‌های یک برند قوی را مشخص می‌کند و نشان می‌دهد که برای رسیدن به رزونانس برند چه اقداماتی باید انجام شود.
هرم تشدید برند از چهار لایه تشکیل شده است. هر لایه بر لایه قبلی بنا شده است تا به یک سوال خاص در مورد برند پاسخ دهد که افراد می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند. پایین‌ترین لایه به هویت برند مربوط می‌شود و به این سوال پاسخ می‌دهد که “شما کی هستید؟”. هنگامی که افراد بتوانند به این سوال در مورد برند شما پاسخ دهند، باید معنای برند را درک کنند. این دومین لایه هرم است و به دنبال پاسخ به سوال “شما چه کار می‌کنید؟” است. یک قدم بالاتر از آن لایه سوم است. هنگامی که مردم بدانند برند شما کیست و چه کار می‌کند، زمان آن می‌رسد که پاسخ دهند که چه احساسی نسبت به برند دارند یا چه فکر می‌کنند. این به عنوان پاسخ آن‌ها شناخته می‌شود. هم معنا و هم پاسخ دارای جنبه‌های عقلانی و عاطفی هستند، اما بعداً به این موضوع خواهیم پرداخت. در بالاترین لایه و قله هرم، رابطه بین برند و مشتری قرار دارد. این رابطه رزونانس برند را در بر می‌گیرد.

در واقع تشدید برند رابطه شما با مشتریان یا کاربران شما را تعریف می‌کند. شما برای آگاهی از برند تلاش می‌کنید زیرا نمی‌توانید با مشتریانی که نمی‌دانند شما کی هستید رابطه داشته باشید. شما به ارزش برند نیاز دارید زیرا به این معنی است که مشتریان شما به آنچه شما هستید ارزش قائل هستند. وفاداری به برند نشان می‌دهد که مشتریان شما بارها و بارها برمی‌گردند. هر یک از این موارد یک لایه بنیادی از هرم تشدید برند را توصیف می‌کند برای درک بهتر اینکه تشدید برند چیست، برای یک لحظه به برند مورد علاقه‌تان فکر کنید. مهم نیست که یک کافی‌شاپ، فروشگاه مواد غذایی یا زنجیره هتل باشد. حالا، از آنچه در مورد آن برند می‌دانید بگذرید و مستقیماً به احساس خود در مورد آن بروید و اینکه فکر می‌کنید برند در مورد شما، مشتری، چه احساسی دارد. این رابطه شما با برند یا چیزی است که متخصصان بازاریابی آن را تشدید برند می‌نامند. این تمرین ذهنی برعکس هم کار می‌کند، اما تجربه چندان خوشایندی نیست. شما همچنین برندهای کم‌طرفدار خود را دارید، آن‌هایی که قسم خورده‌اید دیگر با آن‌ها تجارت نکنید.

بیشتر بخوانید: جایگاه یابی برند

لایه های هرم تشدید برند

حالا که مروری بر مدل و هرم داشتیم، بیایید هر لایه را به تفصیل بررسی کنیم و ببینیم چه کاری می‌توان برای تقویت جنبه‌های خاص یک برند انجام داد.

• هویت
  اولین هدف یک برند ایجاد برجستگی یا آگاهی است. برجستگی همچنین شامل شناخت نیز می‌شود. این نه تنها به این موضوع مربوط می‌شود که مشتریان و کاربران تا چه اندازه می‌توانند برند را بشناسند، بلکه همچنین به این موضوع مربوط می‌شود که تا چه اندازه می‌توانند اطلاعاتی را در مورد برند به یاد بیاورند. نقش این لایه این است که اطمینان حاصل کند مشتریان درک صحیحی از برند دارند.
  
  

 

• معنا
  ممکن است این لایه از هرم با هویت اشتباه گرفته شود، زیرا وقتی با چیزی انتزاعی مانند یک برند سروکار داریم، تشخیص اینکه “چه کسی/چه چیزی” می‌تواند گیج‌کننده باشد. تفاوت در این است که معنا پس از آگاهی از یک برند به آن داده می‌شود. جنبه عقلانی معنا “عملکرد” نامیده می‌شود. این نشان می‌دهد که برند تا چه اندازه نیازهای مشتری را برآورده می‌کند. این معیاری برای کارایی و اثربخشی محصول یا خدمات است. قابلیت اطمینان، قیمت و طراحی عناصر اصلی این جنبه هستند. قدرتمندترین راه برای برجسته کردن عملکرد برند شما، تمایز است. باید دلیلی وجود داشته باشد که مردم برند شما را به برندهای دیگر ترجیح دهند.
  به دقت در مورد بهترین راه برای حل نیازهای مشتریان فکر کنید. خدمت یا محصول را متناسب با پیام برند ارائه کنید. همخوانی بین محصول یا خدمت و برند کلیدی است. یک برند آگاه از محیط زیست نیز باید این موضوع را در کار خود نشان دهد. جنبه احساسی معنا “تصویرسازی” نامیده می‌شود. این جنبه ساده است زیرا به تصویر برند اشاره دارد. برند چگونه در سطح اجتماعی یا روانشناختی با دیگران ارتباط برقرار می‌کند؟ این به تجربه مشتری با خود برند، چه مستقیم و چه غیرمستقیم، مربوط می‌شود. لوگوها و فونت‌ها تنها بخشی کوچک از تصویرسازی برند هستند. هدف این جنبه برانگیختن احساسات در مشتریان است. برند باید برای مشتری معنا ایجاد کند. عناصر بصری باید با پیام برند همخوانی داشته باشند. یک پیام قوی هم با حقایق و هم با احساسات پشتیبانی می‌شود. در مورد مخاطب خود بیشتر از سطح برآورده کردن نیازها اطلاعات کسب کنید. چه عوامل دیگری ممکن است مشتریان شما را به سمت برند شما سوق دهد؟ همه این موارد با هم کار می‌کنند تا به برند شما معنا بدهند و به آن شخصیت ببخشند. از این پس، برند باید “زنده” احساس شود.
  

 

• پاسخ
  حالا که برند پیام خود را ایجاد کرده، تصویر خود را اصلاح کرده و دیگران را از آن آگاه کرده است، باید واکنش مشتریان را دید. این واکنش‌ها را می‌توان با کار روی دو لایه بنیادی اول اصلاح کرد، اما ابتدا باید بدانیم که پاسخ شامل چه چیزی می‌شود. جنبه عقلانی پاسخ، قضاوت‌ها است. در اصل، این پاسخ مشتری به عملکرد برند است. این مورد بر اساس کیفیت، اعتبار، توجه به نیازهای مشتری و جایگاه برند در بین سایر برندها است. کیفیت واقعی یا درک‌شده محصول یا خدمات را برای برآورده کردن بهتر نیازهای مشتری بهبود بخشید. نکته مهم این است که در نظر بگیرید دیگران چگونه برند را درک می‌کنند.
  بازاریابی خود را بهبود بخشید. بر بهبود ادراک و ارتباط موثر تمرکز کنید. احساسات پاسخ احساسی به برند هستند. این مدل شش احساس مثبت را مشخص می‌کند که می‌تواند با یک برند مرتبط باشد: گرمی، سرگرمی، هیجان، امنیت، تأیید اجتماعی و احترام به خود. برند می‌تواند مستقیماً بر اساس تصویرسازی، احساسات را برانگیزد، اما مشتریان همچنین می‌توانند به صورت احساسی به این موضوع پاسخ دهند که برند چگونه آن‌ها را در مورد خودشان احساس می‌کند، نه فقط پیام برند. استراتژی بازاریابی شما بر کدام احساسات مثبت تمرکز دارد؟ در مورد نحوه تقویت این احساسات فکر کنید. محتوای برند را شخصی‌سازی کنید. ارتباط با برندی که احساس می‌شود “برای من ساخته شده است” بسیار آسان‌تر است. بر ایجاد یک تجربه برند قوی و مثبت تمرکز کنید. این تجربیات زمینه را برای ایجاد روابط و خاطرات با برند فراهم می‌کنند و تشدید برند را بسیار آسان‌تر می‌کنند.
  

 

• رابطه
  و در نهایت، به بالای هرم می‌رسیم. این بخشی است که برندها باید به سمت آن حرکت کنند. هنگامی که آگاهی از یک برند قوی ایجاد شده و مشتریان به صورت مثبت پاسخ می‌دهند، حفظ این مشتریان یک کار بسیار مهم است. در این کار، برند باید به دنبال ایجاد یک رابطه مثبت با مخاطب باشد. هنگامی که یک پیوند عمیق روانشناختی با برند شکل گرفت، به تشدید برند دست یافته‌اید. هر لایه زیر این لایه به سمت تشدید برند ساخته شده است. هدف این لایه حفظ آن است. چگونه می‌توان به این هدف دست یافت؟ مدل تشدید برند را به چهار دسته تقسیم می‌کند:
  
  
• رفتار وفاداری – این بخش شامل مواردی مانند خریدهای مکرر می‌شود. چگونه می‌توانید وفاداری را افزایش دهید؟ کارت‌های هدیه؟ برنامه‌های وفاداری مشتری؟ در مورد آنچه که وفاداری را به صورت عقلانی و عاطفی تشویق می‌کند، فکر کنید.
  

 

• دلبستگی نگرشی – این زمانی است که مشتریان محصول یا خدمات شما را دوست دارند. خرید از برند خاص است و می‌تواند به عنوان یک گزینه ممتاز دیده شود.
  

 

• حس تعلق به جامعه – مشتریان باید احساس تعلق به جامعه‌ای از مشتریان دیگر و خود برند داشته باشند. یک پیام عاطفی قوی و بازاریابی شخصی‌سازی‌شده به ایجاد برندی کمک می‌کند که قابل‌ارتباط احساس شود و بتوان به آن اعتماد کرد که از آن‌ها مراقبت می‌کند. خدمات مشتری در اینجا نقش مهمی دارد.
  

 

• تعامل فعال – این تشدید برند و وفاداری در بهترین حالت خود است. این زمانی است که مشتریان به طور فعال با برند درگیر هستند، چه خرید کنند یا نه. دنبال کردن رسانه‌های اجتماعی برند، شرکت در رویدادهای برند یا هر فعالیتی مرتبط با برند که ذاتاً معاملاتی نیست، همگی نمونه‌هایی از تعامل فعال هستند.
  برای هر لایه و جنبه هرم، از خود بپرسید که چه کاری می‌توانید برای بهبود آن انجام دهید. هر بلوک ساختمانی از بلوک بعدی پشتیبانی می‌کند و بر آن بنا می‌شود، بنابراین ایجاد یک پایه قوی برای برند راه خوبی برای دستیابی به تشدید برند است. و به یاد داشته باشید که زمان‌ها ممکن است تغییر کنند، بنابراین بداهه‌پردازی کنید، سازگار شوید و بر مشکلات غلبه کنید. به این ترتیب، مدل سرمایه برند کلر می‌تواند حتی یک برند کوچک را به موفقیت برساند.

بیشتر بخوانید: برند چیست؟ انواع برند کدامند؟ 

 

چرا تشدید برند مهم است؟

تشدید برند برای موفقیت کسب و کار شما حیاتی است. اگر به درستی ترکیب شود، اوج همه تلاش‌های بازاریابی شماست. این رابطه بین کسب‌وکار شما و مشتریان شماست پس از آنکه همه سوالات بنیادین آن‌ها با رضایت پاسخ داده شده است. هنگامی که آن‌ها از درک خود از اینکه شما کی هستید، چه کار می‌کنید و چه احساسی نسبت به شما دارند راضی هستند، آن‌ها تصمیم می‌گیرند که چه مقدار از ارتباط را می‌خواهند با شما داشته باشند. این جوهره‌ی تشدید برند است. همانطور که قبلاً اشاره شد، مردم می‌خواهند با برندهایی که دوست دارند و به آن‌ها اعتماد دارند کار کنند. اگر سعی کنید میانبر بزنید و هیچ لایه‌ای از هرم تشدید را توسعه ندهید، در معرض خطر ناسازگاری یا از دست دادن آن رابطه مشتری هستید. مانند یک نت موسیقی، تشدید هدف است و ناهماهنگی به سرعت شنونده را دور می‌کند. مهم است به یاد داشته باشید که توسعه تشدید برند یک پیشنهاد ساده نیست. این سوال نیست که آیا شما آن را دارید یا نه. این یک پیوستار است که سزاوار این است که نقطه کانونی تلاش‌های بازاریابی شما باشد زیرا شما با پشتکار تمرین می‌کنید تا یک هماهنگی ملودیک تولید کنید که نیازها و خواسته‌های مشتری شما را برآورده کند و به آن‌ها کمک کند تا تصمیم بگیرند که یک رابطه قوی‌تر با برند شما داشته باشند.

بیشتر بخوانید: استراتژی بازاریابی برند چیست؟

 

مثال های مدل تشدید برند

در ادامه، چند نمونه از شرکت‌هایی که به خوبی از مدل تشدید برند استفاده کرده‌اند، آورده شده است:
۱. اپل (Apple)

• هویت قوی: اپل با طراحی مینیمالیستی، رابط کاربری روان و نوآوری مداوم، هویتی منحصربه‌فرد برای خود ساخته است.
• جذب مشتریان وفادار: طرفداران اپل به شدت به محصولات این شرکت وفادار هستند و اغلب محصولات جدید را پیش‌خرید می‌کنند.
• ایجاد جامعه: اپل با برگزاری رویدادهای مختلف و ایجاد انجمن‌های آنلاین، جامعه‌ای قوی از کاربران را شکل داده است.

۲. نایک (Nike)

• الهام‌بخشی: نایک با استفاده از ورزشکاران حرفه‌ای و شعارهای انگیزشی، احساسات قوی مانند موفقیت و پیروزی را در مشتریان برمی‌انگیزد.
• شخصیت برند: نایک به عنوان یک برند جسور، رقابتی و نوآور شناخته می‌شود.
• ارتباط عمیق با ورزش: نایک با حمایت از ورزشکاران و تیم‌های مختلف، ارتباط عمیقی با دنیای ورزش برقرار کرده است.

۳. کوکاکولا (Coca-Cola)

• احساسات مثبت: کوکاکولا با تبلیغات جذاب و خاطره‌انگیز، احساسات مثبت مانند شادی، دوستی و خوشحالی را تداعی می‌کند.
• تاریخچه غنی: کوکاکولا با تاریخچه‌ای طولانی و جهانی، به عنوان یک نماد فرهنگی شناخته می‌شود.
• وفاداری مشتریان: کوکاکولا یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های گازدار در جهان است و مشتریان وفاداری دارد.

۴. گوگل (Google)

• نوآوری: گوگل به عنوان یک شرکت پیشرو در زمینه فناوری شناخته می‌شود و به طور مداوم محصولات و خدمات جدیدی را ارائه می‌دهد.
• سادگی و کارایی: گوگل با رابط کاربری ساده و کارآمد، تجربه کاربری بسیار خوبی را برای کاربران فراهم می‌کند.
• اطلاعات و دانش: گوگل به عنوان یک منبع اطلاعاتی بزرگ و معتبر شناخته می‌شود.

بیشتر بخوانید: برنامه وفاداری مشتری

 

نتیجه گیری:

تشدید برند رابطه شما با مشتریان یا کاربران شما را تعریف می‌کند. شما برای آگاهی از برند تلاش می‌کنید زیرا نمی‌توانید با مشتریانی که نمی‌دانند شما کی هستید رابطه داشته باشید. شما به ارزش برند نیاز دارید زیرا به این معنی است که مشتریان شما به آنچه شما هستید ارزش قائل هستند. وفاداری به برند نشان می‌دهد که مشتریان شما بارها و بارها برمی‌گردند. هر یک از این موارد یک لایه بنیادی از هرم تشدید برند را توصیف می‌کند از آنجایی که تصور آن آسان است، مفهوم تشدید برند معمولاً به صورت یک هرم نشان داده می‌شود. ایده تجسم تشدید برند به عنوان یک هرم از مدل سهام برند مبتنی بر مشتری (CBBE) ناشی می‌شود که در یک مقاله کاری ۲۰۰۱ توسط کوین لین کلر، منتشر شده توسط موسسه علوم بازاریابی، تشریح شده است.
لایه ۱: شناسایی
اولین لایه یا پایه هرم، برجستگی برند است. این نشان دهنده سوالاتی است که با آگاهی مشتری از اینکه شما کی هستید، پاسخ داده می‌شود.
لایه ۲: معنا
لایه دوم دارای دو بخش است؛ عملکرد برند و تصویر برند. این لایه زمانی ایجاد می‌شود که مشتریان شما تصمیم می‌گیرند شما چه هستید و برای آن‌ها چه معنایی دارید. جنبه منطقی مشتری شما تعیین می‌کند که شما چقدر خوب عمل می‌کنید یا چگونه نیازهای آن‌ها را برآورده می‌کنید. بسته به اولویت‌های مشتری، ممکن است قابلیت اطمینان، قیمت یا حتی زیبایی‌شناسی باشد که آن‌ها برای تعیین عملکرد شما استفاده می‌کنند.
جنبه احساسی مشتری شما تحت تأثیر تصویری خواهد بود که شما به تصویر می‌کشید. اینجا جایی است که لوگوها، فونت‌ها، طرح‌های رنگی و سایر جنبه‌های بازاریابی طراحی شده برای پرورش تجربه مشتری به کار می‌آیند.
لایه ۳: پاسخ
لایه سوم شامل پاسخ مشتری است. آن‌ها چگونه به پیام‌هایی که شما ایجاد کرده‌اید پاسخ می‌دهند؟ قضاوت‌های منطقی و احساسات احساسی برانگیخته شده توسط تجربه مشتری با برند شما، جوهره‌ی لایه پاسخ خواهد بود.
لایه ۴: رابطه
در بالای هرم، تشدید برند قرار دارد – رابطه‌ای که به دلیل شناخت مشتری از اینکه شما کی هستید، چه کار می‌کنید و چه احساسی نسبت به شما دارند، ایجاد شده است. چگونه تکامل بازاریابی می‌تواند به پیشبرد تشدید برند کمک کند.

جهت ارتقاء سطح کیفی مقالات و تکمیل مباحث مربوط لطفا نظرات و دیدگاههای خود را در پایان این مقاله درج کنید، همچنین چند مقاله مرتبط با موضوع تشدید برند برای مخاطبان سایت شریف استراتژی به اشتراک گذاشته شده است. شما میتوانید با ارائه درخواست مشاوره از طریق ارسال فرم، مشاوره رایگان در خصوص کسب و کار خود دریافت نمایید. پس از ارسال درخواست، کارشناسان شریف استراتژی در اسرع وقت با شما تماس خواهند گرفت.

در این مقاله به بررسی موضوع نمودار استخوان ماهی پرداخته ایم. ابتدای امر ضمن ارائه تعریفی از نمودار استخوان ماهی، چگونگی نحوه ایجاد آن را نیز مورد بررسی قرار داده ایم. در ادامه به زمان استفاده از نمودار استخوان ماهی و ۴ نوع رایج آن اشاراتی نموده ایم. در نهایت نیز مزایا و معایب نمودار استخوان ماهی را شرح داده ایم. می توان گفت با مطالعه مقاله به فهم مناسبی در زمینه نمودار استخوان ماهی دست خواهید یافت. در آخر می توانید دیدگاه ها و نظرات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.

 

مقدمه ای بر نمودار استخوان ماهی

یک نمودار استخوان ماهی، که همچنین به عنوان یک دیاگرام علت و معلول یا دیاگرام ایشیکاوا شناخته می شود، یک ابزار مفید برای شناسایی علت اصلی یک مشکل است. این به شما امکان می دهد تمام علل احتمالی که ممکن است به اثر فعلی شما کمک کنند را فهرست نمایید. این کمک بصری شکل یک اسکلت ماهی را به خود می گیرد، از این رو نام آن است. مدیران پروژه معمولاً از آنها در جلسات طوفان فکری استفاده می کنند. برای ایجاد یک دیاگرام استخوان ماهی، علل احتمالی را در سمت چپ، طبقه بندی شده بر اساس علل، سازماندهی کنید. این موارد “استخوان های” ماهی را تشکیل می دهند. در سمت راست یا سر ماهی، اثر یا مشکلی را که در حال بررسی آن هستید قرار دهید. این ساختار راهی سریع برای تجسم علل مختلف مرتبط با اثر فراهم می کند.

 

نمودار استخوان ماهی چیست؟

نمودار استخوان ماهی، همچنین به عنوان نمودار ایشیکاوا یا نمودار علت و معلول شناخته می‌شود، یک ابزار بصری برای طبقه‌بندی علل بالقوه یک مشکل است. این ابزار برای شناسایی ریشه‌های اصلی یک مشکل استفاده می‌شود. نمودار استخوان ماهی اساساً یک ابزار تحلیل علّی است که برای ترسیم بصری علل و زیرعلل منجر به یک مسئله یا اثر خاص طراحی شده است. نمودار استخوان ماهی که معمولاً برای تحلیل ریشه علت استفاده می‌شود، تمرین طوفان فکری با نوعی الگوی نقشه ذهنی را ترکیب می‌کند. این روش باید به عنوان یک تکنیک مورد آزمایش کارآمد برای تعیین علت و معلول باشد. نمودار استخوان ماهی در مدیریت پروژه، توسعه محصول و فرآیندهای عیب‌یابی مفید است و معمولاً برای تمرکز یک گفتگو در مورد یک مشکل استفاده می‌شود. نمودارهای استخوان ماهی در طیف گسترده‌ای از صنایع استفاده می‌شوند. به عنوان مثال، صنایع مراقبت بهداشتی، آموزش و خدمات از نمودارهای استخوان ماهی برای اهداف مختلفی مانند بهبود فرآیند و رسیدگی به مسائل خدمات مشتری استفاده می‌کنند.
پس از اینکه گروه تمام علل احتمالی یک مشکل را طوفان فکری کرد، تسهیل‌کننده به گروه کمک می‌کند تا علل بالقوه را بر اساس سطح اهمیت آن‌ها رتبه‌بندی کرده و یک سلسله‌مراتب ترسیم کند. نام این نمودار از طراحی آن گرفته شده است که شبیه به اسکلت ماهی است. نمودارهای استخوان ماهی معمولاً از راست به چپ کار می‌شوند، و هر “استخوان” بزرگ ماهی به استخوان‌های کوچکتر تقسیم می‌شود که هر کدام حاوی جزئیات بیشتری هستند. دکتر کاورو ایشیکاوا (Kaoru Ishikawa)، یک متخصص کنترل کیفیت ژاپنی، به عنوان مخترع نمودار استخوان ماهی شناخته می‌شود که به کارمندان کمک می‌کند تا از راه‌حل‌هایی که صرفاً به علائم یک مشکل بسیار بزرگ‌تر رسیدگی می‌کنند، اجتناب کنند. ایشیکاوا این نمودار را در دهه ۱۹۶۰ در کشتی‌سازی کاوازاکی به عنوان بخشی از یک عملیات فرآیند مدیریت کیفیت پیشگام کرد. نمودارهای استخوان ماهی یکی از هفت ابزار کیفیت اساسی محسوب می‌شوند و در مرحله “تحلیل” رویکرد DMAIC (Define, Measure, Analyze, Improve, Control) شش سیگما برای حل مسئله استفاده می‌شوند. یکی از معروف‌ترین کاربردهای نمودار ایشیکاوا نه برای یافتن علل مشکلات موجود، بلکه در مرحله طراحی برای پیشگیری از مشکلات بود. خودروسازی مزدا (Mazda) از نمودارهای ایشیکاوا برای طراحی خودروی اسپرت میاتا Miata (MX5) استفاده کرد. جزئیاتی مانند طراحی درب‌های خودرو، به گونه‌ای که رانندگان بتوانند در حین رانندگی بازوی خود را روی آن قرار دهند، در نظر گرفته شد. شرکت‌هایی مانند سامسونگ (Samsung)، اپل (Apple) و سونی (SONY) برای تضمین کیفیت بالای محصولات خود از ابزارهای مختلفی از جمله نمودار استخوان ماهی استفاده می‌کنند.

بیشتر بخوانید: مدیریت پروژه

 

چگونه یک نمودار استخوان ماهی ایجاد کنیم؟

نمودارهای استخوان ماهی معمولاً در طول یک جلسه تیم ایجاد می‌شوند و روی یک وایت‌برد ترسیم می‌شوند. برای ایجاد دیاگرام استخوان ماهی خود از ابتدا، مراحل زیر را دنبال کنید:

• بیان مسئله

   بیان مسئله، اثر یا مشکلی است که شما در حال بررسی آن هستید و در یک کادر با یک فلش به سمت راست صفحه فلیپ‌چارت قرار می‌گیرد، گویی سر ماهی را تشکیل می‌دهد. همه اعضای تیم در مورد تعریف مشکل توافق می‌کنند.

• دسته‌های علت اصلی را تعریف کنید.

   اسکلت نمودار استخوان ماهی خود را با دسته‌های علت اصلی تشکیل دهید که به ستون فقرات متصل می‌شوند. برای یافتن این دسته‌ها، یک جلسه طوفان فکری با تیم خود برگزار کنید. تعداد دسته‌هایی که ایجاد می‌کنید بسته به صنعت شما و مشکلی که در حال حل آن هستید متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال، اگر در صنعت تولید کار می‌کنید، دسته‌های علت اصلی شما ممکن است شامل کارکنان/افراد، تجهیزات و ماشین‌آلات، فرآیندها و رویه‌ها، مواد، عوامل محیطی و روش‌های اندازه‌گیری باشد.

• طوفان فکری برای علل

   اکنون که دسته‌های علت اصلی شما در جای خود قرار دارند، وقت آن است که برای علل احتمالی طوفان فکری کنید. می‌توانید از دسته‌ها به عنوان راهی برای تولید ایده‌ها استفاده نمایید یا فقط هر تعداد علتی را که می‌توانید به عنوان یک تیم فکر کنید، فهرست نمایید.

• دسته‌بندی علل

   از لیست علل خود عبور کنید و آن‌ها را به دسته مناسب در نمودار خود اضافه نمایید. این علل به دنده‌های نمودار شما تبدیل می‌شوند و دسته‌ها را به ستون فقرات متصل می‌کنند.

• شناسایی علل فرعی

   برای هر علت شناسایی شده، با پرسیدن سوالات مؤثری مانند “چرا این اتفاق می‌افتد؟” عمیق‌تر شوید. این باعث ایجاد لایه‌هایی از شاخه‌ها یا “استخوان‌ها” در نمودار می‌شود.

• شناسایی علل ریشه‌ای

   مرحله نهایی شناسایی علل ریشه‌ای اثر یا مشکل در بیان مسئله است. برای انجام این کار، به عللی که بیشتر ظاهر می‌شوند و در بیش از یک دسته وجود دارند، نگاه کنید.

هنگامی که یک مشکل که نیاز به مطالعه بیشتر دارد شناسایی شد، تیم‌ها می‌توانند مراحل زیر را برای ایجاد نمودار طی کنند:

• سر ماهی: با نوشتن مشکل در قالب یک جمله و کشیدن یک کادر اطراف آن، سر ماهی ایجاد می‌شود. سپس یک فلش افقی در سراسر صفحه کشیده خواهد شد که نوک آن به سمت سر است. این به عنوان ستون فقرات ماهی عمل می‌کند.
  
• استخوان‌های اصلی: حداقل چهار دسته کلی از علل که ممکن است به مشکل کمک کنند را تعریف نمایید. برخی از دسته‌های عمومی برای شروع ممکن است شامل روش‌ها، مهارت‌ها، تجهیزات، افراد، مواد، محیط یا اندازه‌گیری‌ها باشد. سپس این علل با فلش‌هایی از ستون فقرات منشعب می‌شوند و استخوان‌های اصلی ماهی را تشکیل می‌دهند.
  
• استخوان‌های فرعی: برای هر علت اصلی، اعضای تیم باید یک جلسه طوفان فکری داشته باشند تا هر گونه اطلاعات پشتیبان که ممکن است به علت کمک کند را توسعه دهند. 
  
• ادامه فرآیند: این فرآیند تجزیه هر علت تا زمانی که علل ریشه‌ای مشکل شناسایی شوند، ادامه می‌یابد. سپس تیم نمودار را تجزیه و تحلیل می‌کند تا زمانی که بر یک نتیجه و گام‌های بعدی توافق نمایند.

بیشتر بخوانید: شش سیگما چیست؟

چه زمانی از نمودار استخوان ماهی استفاده کنیم؟

چند دلیل وجود دارد که یک تیم ممکن است بخواهد از نمودار استخوان ماهی استفاده کند:

• شناسایی علل احتمالی یک مشکل
  
• توسعه محصولی که مشکلات موجود در پیشنهادات بازار را برطرف کند
  
• آشکار کردن گلوگاه‌ها یا نقاط ضعف در یک فرآیند تجاری
  
• جلوگیری از مشکلات تکراری یا خستگی کارکنان
  
• اطمینان از اینکه هرگونه اقدام اصلاحی مسئله را حل خواهد کرد.

هنگامی که به طور موثر استفاده می شود، یک نمودار استخوان ماهی به عنوان یک طرح آسان برای تفسیر و تحلیل علت ریشه عمل می کند. سایر مزایای استفاده از یک نمودار استخوان ماهی عبارتند از:

• شناسایی آسان نقاط تنگنا: با یک نمودار استخوان ماهی، می توانید وابستگی های متقابل را در فرآیند کسب و کار خود به صورت بصری ترسیم نمایید، که شناسایی نقاط تنگنا را آسان تر می کند. هنگامی که با ابزارهای تجزیه و تحلیل داده جفت شود، نمودارهای استخوان ماهی می توانند به شما یاری رساند تا بینش های عمیق تری در مورد ناکارآمدی های عملیاتی کسب کنید.
• رفع و حذف مشکلات تکراری: شناسایی علت اصلی یک مشکل به شما امکان می‌دهد آن را از منبعش برطرف کنید و احتمال تکرار موانع مشابه در آینده را به حداقل برسانید. این به نوبه خود، پایداری و کارایی پایدار را در عملیات کسب و کاری شما ارتقا می‌دهد.
• تصویرسازی واضح از تغییرات در استراتژی کسب‌وکار: اعمال یک نمودار استخوان ماهی در چندین تکرار یک تغییر به شما امکان می‌دهد تا پیامدهای گسترده‌تر آن تغییر را بر فرآیندهای مرتبط درک و تجسم کنید. رویکرد تکرار شونده تسهیل‌کننده تنظیمات استراتژیک در برنامه کسب و کاری شما است.
• افزایش همکاری بین تیم‌ها: نمودارهای استخوان ماهی با ارائه بستری برای طوفان فکری راه‌حل‌ها، هم‌افزایی بین اعضای تیم را تقویت می‌کنند. رویکرد مشارکتی تضمین می‌کند که همه افراد بینش‌ها و دیدگاه‌های خود را ارائه می‌دهند و منجر به درک جامع‌تر از مسائل اساسی کسب‌وکار می‌شوند.

بیشتر بخوانید: همکاری متقابل عملکردی

 

۴ نوع رایج نمودار استخوان ماهی

نمودارهای استخوان ماهی در انواع مختلفی وجود دارند که هر کدام برای حل یک چالش خاص طراحی شده‌اند. در اینجا برخی از نمودارهای استخوان ماهی رایج استفاده می‌شوند:

• نمودار استخوان ماهی ساده: رایج‌ترین نمودار استخوان ماهی، استخوان ماهی ساده، به شما امکان می‌دهد دسته‌های علت منحصر به سازمان یا صنعت خود را تعریف و ایجاد کنید. به عنوان مثال، هنگام تجزیه و تحلیل بازخورد منفی مشتریان، ممکن است علل را به عنوان نگرانی‌های مرتبط با محصول و خدمات طبقه‌بندی کنید.

• دیاگرام استخوان ماهی ۴S: دیاگرام استخوان ماهی ۴S، که به طور گسترده در صنعت خدمات استفاده می‌شود، علل بالقوه را به چهار بخش طبقه‌بندی می‌کند که هر کدام با حرف ‘S’ شروع می‌شوند، یعنی محیط، سیستم‌ها، مهارت‌ها و تامین‌کنندگان.

• دیاگرام استخوان ماهی ۸P: دیاگرام استخوان ماهی ۸P دارای هشت بخش علت است که هر کدام با حرف ‘P’ شروع می‌شوند: روش‌ها، سیاست‌ها، مکان، محصولات، افراد، فرآیندها، قیمت و تبلیغات:
• روش‌ها: شامل آنچه برای عملکرد شرکت شما لازم است.
• سیاست‌ها: جزئیات قوانین و مقرراتی که توسط شرکت شما تعیین شده است.
• مکان: نشان می‌دهد که شرکت شما از کجا فعالیت می‌کند.
• محصولات: نشان می‌دهد که شرکت شما چه نوع محصولاتی را می‌فروشد.
• افراد: به افرادی که برای شما کار می‌کنند اشاره دارد.
• فرآیندها: نحوه انجام وظایف در سازمان شما را توصیف می‌کند.
• قیمت: تعیین می‌کند که چقدر باید برای محصولات و خدمات خود هزینه کنید.
• تبلیغات: فعالیت‌های تبلیغاتی سالانه را ترسیم می‌کند.

در حالی که استفاده اصلی آن در صنعت خدمات است، این نوع برای کاربرد در تقریباً همه انواع مشاغل و صنایع قابل تطبیق است.

• دیاگرام استخوان ماهی ۶M: این دیاگرام استخوان ماهی خاص عمدتاً در تولید استفاده می‌شود. یکی از اولین مراحل در ایجاد یک نمودار استخوان ماهی، تعیین عواملی است که به تغییرات در یک فرآیند کمک می‌کنند. ایشیکاوا این عوامل مؤثر را به عنوان ۶M در دنیای تولید توصیف می‌کند: انسان، ماشین، روش، مواد، اندازه‌گیری و مادر طبیعت (محیط زیست). این ۶M بر تغییرات در همه فرآیندها تأثیر می‌گذارند و به عنوان شش استخوان اصلی اولیه ماهی شما عمل می‌کنند. بیایید نگاهی بیندازیم به نحوه تعریف ۶M و اینکه چگونه می‌توانند به تغییر فرآیند کمک کنند.
• نیروی انسانی: نیروی کار عملیاتی و یا عملکردی افرادی که در طراحی و تحویل یک محصول دخیل هستند. این به عنوان یک “علت” نسبتاً نادر برای یک مشکل خاص در نظر گرفته می‌شود. معمولاً اگر نیروی انسانی به عنوان علت یک اثر ناخواسته شناسایی شود، اغلب عاملی از یکی دیگر از ۶M است.
• روش: فرآیند تولید و فرآیندهای تحویل خدمات مرتبط با آن. اغلب، فرآیندها دارای مراحل، تأییدها و فعالیت‌های اضافی زیادی هستند که سهمی ندارند یا ارزش زیادی ایجاد نمی‌کنند. زمانی که فرآیندها ساده‌سازی و استانداردسازی نشده باشند، گیج‌کننده و دشوار خواهند شد.
• ماشین‌آلات: سیستم‌ها، ابزارها، تسهیلات و تجهیزات مورد استفاده برای تولید. اغلب، ماشین‌آلات، ابزارها و تسهیلات به همراه سیستم‌های پشتیبانی زیربنایی آن‌ها به دلیل مسائل فنی یا نگهداری، مدیریت نادرستی دارند یا قادر به ارائه خروجی مورد نظر نیستند.
• مواد: مواد اولیه، اجزا و مصرفی مورد نیاز برای تولید محصول نهایی مورد نظر. مواد اغلب به دلیل مشخصات نادرست، برچسب‌گذاری اشتباه، نگهداری نامناسب، تاریخ گذشته و سایر عوامل، مدیریت نادرستی می‌شوند.
• مادر طبیعت (محیط زیست): عوامل محیطی غیرقابل پیش‌بینی و غیرقابل کنترل مانند آب و هوا، سیل، زلزله، آتش‌سوزی و…. در حالی که بسیاری از عوامل محیطی قابل پیش‌بینی هستند و می‌توان آن‌ها را قابل کنترل در نظر گرفت، برخی از عوامل محیطی اجتناب‌ناپذیر وجود دارند که برخی از تسهیلات متوجه می‌شوند برای آن‌ها آماده نیستند.
• اندازه‌گیری: بازرسی‌های دستی یا خودکار و اندازه‌گیری‌های فیزیکی (فاصله، حجم، دما، فشار و…-). گاهی اوقات، اندازه‌گیری‌ها می‌تواند ناسازگار باشد و استفاده از داده‌ها برای تشکیل نتیجه‌گیری‌های قابل تکرار که به شناسایی یک علت ثابت کمک می‌کند، دشوار می‌شود.۶M اغلب به عنوان نقطه شروع برای ستون فقرات یک نمودار استخوان ماهی استفاده می‌شود (که علل بالقوه بیانیه مشکل را نشان می‌دهد). همیشه شش علت وجود نخواهد داشت، بنابراین می‌توانید آن‌ها را در صورت لزوم اضافه یا کم کنید. پس از داشتن ساختار اولیه نمودار استخوان ماهی، شما و تیم‌تان می‌توانید با هم همکاری کرده و علل مختلف مؤثر بر نتیجه نهایی را شناسایی کنید. این کار اغلب با استفاده از تکنیک ۵ چرا انجام می‌شود.

نمودار استخوان ماهی و سوالات

اغلب می‌شنوید که نمودار ایشیکاوا به همراه یک ابزار تحلیل ریشه ای رایج دیگر، یعنی سوالات، به طور نزدیک استفاده می‌شود. هر دو این ابزار، اگرچه از نظر نحوه اجرایشان متفاوت هستند، به شناسایی سریع علت ریشه‌ای یک مشکل و فهمیدن دلیل وقوع آن کمک می‌کنند. آن‌ها همچنین هنگام تعیین رابطه علت و معلولی یک مسئله، با تعیین علت (چرا چیزی اتفاق می‌افتد) و اثر (چه اتفاقی می‌افتد)، یکدیگر را به خوبی تکمیل می‌کنند. روش ۵ چرا یا همان سوالات، مانند نمودار استخوان ماهی، با یک بیانیه مسئله زیربنایی شروع می‌شود و سپس به پرسیدن سوال “چرا؟” پنج بار ادامه می‌دهد. هر پاسخ به یک سوال “چرا؟” اساس سوال بعدی را تشکیل می‌دهد. به عنوان مثال، اگر بیانیه مشکل شما این باشد که “ماشین من وسط جاده متوقف شد”، می‌پرسید: “چرا ماشین من متوقف شد؟” زیرا بنزین تمام شده است؛ “چرا بنزین تمام شد؟” زیرا در راه خانه بنزین نخریدم؛ “چرا بنزین نخریدم؟” زیرا پول نداشتم؛ “چرا پول نداشتم؟” زیرا همه پولم را تمام کردم؛ و … تا به علت اصلی برسید.

 

 نمودار استخوان ماهی و سوالات چگونه با هم مرتبط هستند؟

سوالات می‌تواند به عنوان یک ابزار مستقل یا همراه با یک نمودار استخوان ماهی استفاده شود. هنگام استفاده از آن با یک نمودار استخوان ماهی، پس از تعیین علل اصلی (معمولاً ۶M)، می‌توانید از ۵ چرا برای حفاری در علل ریشه‌ای مختلفی که شاخه‌های فرعی هر شاخه را تشکیل می‌دهند، استفاده کنید. پرسیدن “چرا؟” اساساً همان چیزی است که جلسه طوفان فکری شما هنگام ایجاد یک نمودار استخوان ماهی شامل می‌شود. وقتی می‌پرسید چرا یک علت اتفاق افتاده است، آن را به عنوان یک شاخه از دسته مناسب می‌نویسید.

به عنوان مثال، فرض کنید نمودار استخوان ماهی شما یک زیرعلت “نورپردازی” در دسته “مادر طبیعت (محیط زیست)” از ۶M دارد؛ با این حال، مشخص نیست که چگونه نورپردازی می‌تواند منجر به خرابی شود. در این حالت، باید نورپردازی را بیشتر بررسی کرد، چه می‌شود اگر نورپردازی باعث شود یک تکنسین اشتباهی مرتکب شود که منجر به نصب نادرست یک قطعه شود؟ اگر اینطور است، نصب نادرست قطعه در نمودار ایشیکاوا تحت دسته “روش” از ۶M فهرست می‌شود. به عبارت دیگر، اگر قطعه‌ای به درستی نصب نشده باشد، از ۵ چرا در آن قسمت از نمودار ایشیکاوا برای بررسی بیشتر استفاده کنید. در این مورد، نورپردازی ممکن است یک عامل مؤثر باشد، اما نباید اولویت بیشتری نسبت به نصب نادرست یک قطعه داشته باشد. هر بار که از ۵ چرا استفاده می‌شود، نمودار استخوان ماهی را گسترش دهید.

 

مزایا و معایب نمودار استخوان ماهی

در حالی که به بررسی زمان و نحوه استفاده از نمودار استخوان ماهی می‌پردازیم، مهم است که به مزایا و معایبی که ممکن است هنگام استفاده از این ابزار تحلیل ریشه ای بروز نمایند، توجه کنیم. مزایا با هدف و روش نمودار مطابقت دارد.

مزایای نمودار استخوان ماهی:

• کمک به شناسایی روابط علت و معلول با مشکلات زیربنایی.
• تسهیل بحث‌های طوفان فکری مشترک.
• فرآیند طوفان فکری تفکر گسترده را تشویق می نماید و تیم‌ها را از الگوهای تفکر محدود که می‌تواند منجر به گیر افتادن شود، دور می‌کند.
• فرآیند پرسیدن مکرر از اینکه چرا چیزی در هر مرحله اتفاق افتاده است، به بررسی تا یک یا چند علت ریشه‌ای کمک می‌کند.
• کمک به اولویت‌بندی علل مرتبط، به طوری که علل ریشه‌ای زیربنایی ابتدا مورد بررسی قرار گیرند.

برخی از معایبی که ممکن است بروز کنند، مربوط به بزرگترین نقاط قوت نمودار استخوان ماهی هستند.

• فرآیند طوفان فکری می‌تواند علل بالقوه نامرتبط را به همراه علل مرتبط تولید کند که می‌تواند منجر به سردرگمی و اتلاف وقت شود.
• نمودارهای پیچیده با عوامل متعدد می‌توانند به یک آشفتگی تبدیل شوند که نمایش آن‌ها در یک نمودار استخوان ماهی بسیار دشوار است.
• نمودارهای استخوان ماهی می‌توانند به رویکرد واگرا کمک کنند، وسوسه شناسایی و رفع همه چیزهایی که ممکن است باعث مشکل شوند. این معمولاً منجر به نرخ موفقیت پایین می‌شود زیرا تقریباً هیچ تیمی منابع لازم برای رفع همه علل بالقوه را ندارد. به عنوان مثال، اگر یک نمودار استخوان ماهی را کامل کنید و ۴۰ علت بالقوه داشته باشد، تیم احساس خواهد کرد که مشکل خیلی بزرگ است و قابل حل نیست.

 

نکات مفید برای ایجاد نمودار استخوان ماهی

برخی نکات مفید برای ایجاد یک نمودار استخوان ماهی یا نمودار ایشیکاوا در این بخش بررسی خواهد شد.

• تیمی مناسب تشکیل دهید: برای انجام وظیفه ایجاد نمودار استخوان ماهی، تیمی مناسب تشکیل دهید. اعضای تیم را از چندین حوزه که به طور مستقیم یا غیرمستقیم درگیر هستند، اضافه کنید. اعضای تیمی که مستقیماً با مشکل مواجه هستند، بینش ارزشمندی ارائه می‌دهند.
• دسته‌های علت اصلی را روشن کنید: ۶M یک نقطه شروع خوب است و می‌تواند بسیاری از علل را در بر گیرد و آن‌ها را طبقه‌بندی و سازماندهی کند؛ با این حال، مطمئن شوید که برای وضوح بیشتر، با جزئیات بیشتری نمودار خود را پر می‌کنید.
• تکنیک ۵ چرا را فراموش نکنید: هنگام تحلیل نموداراستخوان ماهی، تکنیک ۵ چرا را فراموش نکنید. پرسیدن “چرا؟” به رسیدن سریع‌تر علت ریشه‌ای کمک می‌کند.
• از تکنیک رأی‌گیری چندگانه برای کمک به شناسایی علت ریشه‌ای از ایده‌های همه استفاده کنید: ممکن است به این صورت باشد که هر عضو تیم سه علت ریشه‌ای برتر خود را شناسایی کند. می‌توانید از هر عضو تیم بخواهید که سه علامت چک یا نقطه چسبی رنگی کنار هر “استخوان” یا شاخه‌ای که معتقدند علل ریشه‌ای هستند که باید برطرف شوند، قرار دهد.

 

نتیجه گیری:

یک نمودار استخوان ماهی، که همچنین به عنوان یک دیاگرام علت و معلول شناخته می شود، یک ابزار بصری است که برای طوفان فکری و طبقه بندی علل ریشه ای احتمالی یک مشکل استفاده می شود. با قرار دادن این علل در یک ساختار به شکل استخوان ماهی، تیم ها می توانند به طور موثر علل احتمالی یک مسئله را شناسایی کرده و راه حل هایی را اجرا کنند. از مهم ترین مزایای نمودار استخوان ماهی کمک به شناسایی روابط علت و معلول و کمک به توسعه بحث‌های طوفان فکری مشترک عمیق می باشد. نمودار استخوان ماهی ابزاری عالی برای تعیین متغیرهای بالقوه در یک فرآیند به منظور کاهش نقص‌ها یا خرابی‌ها، یا برای فهمیدن علت نقص یا خرابی فعلی هستند.

 

جهت ارتقاء سطح کیفی مقالات و تکمیل مباحث مربوط لطفا نظرات و دیدگاههای خود را در پایان این مقاله درج کنید، همچنین چند مقاله مرتبط با موضوع نمودار استخوان ماهی برای مخاطبان سایت شریف استراتژی به اشتراک گذاشته شده است. شما میتوانید با ارائه درخواست مشاوره از طریق ارسال فرم، مشاوره رایگان در خصوص کسب و کار خود دریافت نمایید. پس از ارسال درخواست، کارشناسان شریف استراتژی در اسرع وقت با شما تماس خواهند گرفت.